جاه‌طلبی بی‌سابقه بن سلمان/ عربستان منبع جدید ثروت کشف کرد
در دل بیابان‌های عربستان، منبعی تازه از ثروت در حال شکل‌گیری است؛ این‌بار نه از دل چاه‌های نفت، بلکه از اتاق‌های سرد و درخشان مراکز داده. ریاض می‌خواهد با میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری و همکاری با غول‌های فناوری آمریکا، از صادرکننده نفت به صادرکننده «هوش مصنوعی» تبدیل شود.
به گزارش اقتصاد آنلاین، ریاض با سرمایه‌گذاری میلیاردی و همکاری غول‌های فناوری آمریکا می‌خواهد نقشه قدرت جهانی را از «طلای سیاه» به «طلای دیجیتال» تغییر دهد.
از نفت تا داده؛ تغییر مسیر بزرگ پادشاهی عربستان
نسل‌هاست که نام عربستان با نفت گره خورده، اما این کشور اکنون مسیر تازه‌ای برای آینده‌اش ترسیم کرده است. عربستان می‌خواهد یکی از راهبردی‌ترین منابع عصر دیجیتال — یعنی قدرت پردازشی — را به جهان صادر کند؛ منبعی که شرکت‌های توسعه‌دهنده هوش مصنوعی برای رشد خود به شدت به آن نیاز دارند.
شاهزاده محمد بن سلمان با تکیه بر ثروت عظیم نفتی، انرژی ارزان، زمین‌های گسترده و سرمایه‌های کلان، می‌خواهد عربستان را به قلب فناوری جهانی وارد کند. ترکیبی که کمتر کشوری در جهان از آن برخوردار است و برای ساخت مراکز داده عظیم، حیاتی به شمار می‌رود.
گفت‌وگو با غول‌های فناوری آمریکا
ریاض در حال مذاکره با شرکت‌های بزرگ آمریکایی از جمله OpenAI، گوگل، کوالکام، اینتل و اوراکل است تا از مراکز داده آینده‌اش استفاده کنند. مدیران این شرکت‌ها در کنفرانس بین‌المللی «ابتکار سرمایه‌گذاری آینده» (FII) شرکت کرده‌اند و قرار است ماه آینده نیز محمد بن سلمان به آمریکا سفر کند تا همکاری‌ها را گسترش دهد.
جاه‌طلبی برای سلطه بر هوش مصنوعی
«سعید الدباس»، از مدیران شرکت هوش مصنوعی Humain، از طرحی بزرگ برای تأمین قدرت پردازشی شرکت xAI متعلق به ایلان ماسک خبر داده است. او گفته: «دیروز نمایندگان آمازون اینجا بودند، امروز با مایکروسافت جلسه داشتیم؛ اما پروژه ما با ماسک بسیار بزرگ‌تر از همه این‌هاست.»
شرکت Humain که با حمایت مستقیم محمد بن سلمان تأسیس شده، هدف دارد تا سال‌های آینده ۶ درصد از کل بار پردازشی هوش مصنوعی جهان را در اختیار گیرد. اگر این هدف محقق شود، عربستان پس از آمریکا و چین، سومین قدرت پردازشی بزرگ جهان خواهد بود.
مراکز داده عظیم در دل بیابان
مدیران سعودی اعلام کرده‌اند که سه مجموعه بزرگ از مراکز داده در حال ساخت است؛ زیرساخت‌هایی که هزینه پردازش هوش مصنوعی در آن‌ها ۳۰ درصد ارزان‌تر از ایالات متحده خواهد بود. شرکت DataVolt نیز مسئول ساخت یک مرکز داده ۵ میلیارد دلاری در نزدیکی دریای سرخ است؛ پروژه‌ای که نماد تبدیل عربستان به «صادرکننده هوش مصنوعی» محسوب می‌شود.
امنیت داده‌ها و چالش‌های پیش‌رو
برای رفع نگرانی شرکت‌های خارجی، عربستان در حال بررسی ایجاد سازوکاری به نام «سفارتخانه‌های داده» است؛ مناطقی که شرکت‌ها می‌توانند در آن‌ها تحت قوانین ملی خودشان فعالیت کنند و نه قوانین داخلی عربستان.
با این حال، مسیر این جاه‌طلبی آسان نیست. عربستان در حال حاضر از نظر نیروی انسانی متخصص در حوزه هوش مصنوعی بسیار محدود است و از رقیب منطقه‌ای خود، امارات متحده عربی، عقب مانده است. امارات امسال پروژه‌ای چندمیلیارد دلاری با OpenAI در ابوظبی آغاز کرده است.
میان سیاست و فناوری؛ بازی خطرناک ریاض
چالش سیاسی نیز در این میان کم نیست. در دوره دولت ترامپ، عربستان چراغ سبز اولیه برای خرید تراشه‌های هوش مصنوعی از شرکت‌هایی مانند انویدیا را دریافت کرد، اما به‌دلیل نگرانی از روابط ریاض با پکن، مجوز نهایی هنوز صادر نشده است.
محمد بن سلمان تلاش می‌کند تا میان دو قدرت بزرگ جهان، آمریکا و چین، تعادل برقرار کند. از یک‌سو با آمریکا همکاری گسترده دارد و از سوی دیگر از سرمایه‌گذاری چین استقبال می‌کند؛ به‌عنوان نمونه، شرکت چینی DeepSeek از مراکز داده شرکت آرامکو استفاده می‌کند.
آینده‌ای میان دو ابرقدرت
اکنون نگاه جهان به ریاض دوخته شده است تا ببیند این کشور چگونه می‌خواهد میان رقابت ژئوپلیتیکی شرق و غرب راهی برای پیشرفت فناورانه خود بیابد. اگر عربستان موفق شود، بیابان‌هایش ممکن است به‌زودی نه با نفت، بلکه با داده و هوش مصنوعی ثروتمند شوند — منبعی تازه از قدرت در قرن بیست‌ویکم.