رازهای طرح پنج‌ساله چین/ طرح جاه‌طلبانه پکن فاش شد!
پکن با پانزدهمین طرح پنج‌ساله (۲۰۲۶-۲۰۳۰) بر توسعه باکیفیت، خودکفایی فناوری، و تقویت تقاضای داخلی تمرکز دارد. این طرح با هدف تبدیل چین به قدرت فضایی و دستیابی به مدرنیزاسیون تا ۲۰۳۵، در رقابت با آمریکا، اقتصاد این کشور را متحول خواهد کرد.
به گزارش اقتصادآنلاین، با تشدید رقابت‌های فناوری و تجاری میان چین و آمریکا که به یک رویارویی طولانی و پرمخاطره تبدیل شده است، پکن گام بعدی خود را آماده می‌کند. در طرح پانزدهم پنج‌ساله (۲۰۲۶-۲۰۳۰) که در چهارمین نشست عمومی کمیته مرکزی حزب کمونیست چین (CCP) تأیید شد، این حزب متعهد به ایجاد یک نظام صنعتی مدرن، تقویت خودکفایی فناوری، و گسترش تقاضای داخلی شده است، طرحی که با هدف رهایی از وابستگی به فناوری و بازار‌های آمریکایی، اقتصاد چین را به مرحله جدیدی از تحول هدایت می‌کند.
بیانیه ۵۰۰۰ کلمه‌ای نشست عمومی اعلام کرد که محیط توسعه چین در پنج سال آینده با تغییرات عمیق و پیچیده‌ای مواجه خواهد شد که هم فرصت‌های استراتژیک و هم مخاطرات فزاینده‌ای را به همراه دارد. این بیانیه از ملت خواست تا «در برابر باد‌های تند، امواج خروشان، و حتی طوفان‌های خطرناک شجاعت به خرج دهند» و با اراده استراتژیک و پشتکار، «فصل دیگری از معجزه رشد سریع اقتصادی و ثبات اجتماعی بلندمدت» را رقم بزنند.
تمرکز چین بر توسعه باکیفیت
محققان در گفت‌و‌گو با لیانهه زائوبائو اظهار داشتند که حزب کمونیست چین در پیگیری توسعه باکیفیت از طریق ارتقای صنایع سنتی از طریق فناوری و پرورش بخش‌های آینده‌نگر مصمم است. دو موضوع کلیدی در بیانیه نشست عمومی برجسته است: اعتقاد خوش‌بینانه به یافتن «فرصت‌ها در میان بحران‌ها» طی پنج سال آینده، و هدف تزلزل‌ناپذیر دستیابی به مدرنیزاسیون پایه تا سال ۲۰۳۵، با رسیدن تولید ناخالص داخلی سرانه به سطح کشور‌های متوسط توسعه‌یافته.
در امور پرسنلی، با وجود اخراج سه ژنرال از کمیسیون نظامی مرکزی هفت‌نفره (CMC)، هیچ تغییر عمده‌ای اعمال نشد. تنها تغییر، ارتقای ژانگ شنگمین به معاونت کمیسیون بود. شی جین‌پینگ، رئیس کمیسیون، ژانگ یوشیا، معاون رئیس، و لیو ژنلی، رئیس دپارتمان ستاد مشترک، همگی در پست‌های خود ابقا شدند.
نشست عمومی «دستیابی به موفقیت‌های چشمگیر در توسعه باکیفیت» را به‌عنوان هدف اصلی دوره طرح پانزدهم پنج‌ساله تعیین کرد و ده بار در بیانیه به توسعه باکیفیت اشاره شد...
نشست چهارروزه چهارمین جلسه عمومی کمیته مرکزی بیستم حزب کمونیست چین در ۲۳ اکتبر در پکن به پایان رسید. بر اساس بیانیه منتشرشده توسط خبرگزاری شینهوا، این نشست گزارش کاری ارائه‌شده توسط شی جین‌پینگ، دبیرکل حزب، به نمایندگی از دفتر سیاسی را بررسی و بحث کرد و همچنین پیشنهادات کمیته مرکزی حزب کمونیست چین برای تدوین طرح پانزدهم پنج‌ساله برای توسعه اقتصادی و اجتماعی را بررسی و تصویب کرد.
اولویت‌های اساسی طرح پانزدهم
نشست عمومی تأیید کرد که در دوره طرح چهاردهم پنج‌ساله، چین در برابر تأثیر شدید یک پاندمی یک‌بار در قرن مقاومت کرد و به‌طور مؤثر چالش‌ها و مخاطرات عمده را مدیریت نمود، به‌طوری که قدرت اقتصادی، قابلیت‌های علمی و فناوری، و توان ملی کلی این کشور به سطوح جدیدی رسید.
با نگاه به پنج سال آینده، نشست عمومی پنج اولویت اساسی را مشخص کرد: حفظ توسعه اقتصادی در هسته اصلی؛ تمرکز بر توسعه باکیفیت؛ پیشبرد پیشرفت از طریق اصلاحات و نوآوری؛ پاسخگویی به آرزو‌های رو به رشد مردم برای زندگی بهتر؛ و اطمینان از اینکه خودحکمرانی کامل و دقیق حزب، پایه و اساس تمام تلاش‌ها باقی بماند.
نشست عمومی «دستیابی به موفقیت‌های چشمگیر در توسعه باکیفیت» را به‌عنوان هدف اصلی دوره طرح پانزدهم پنج‌ساله تعیین کرد و با ده بار اشاره به توسعه باکیفیت در بیانیه، سیگنال سیاستی قوی‌ای ارسال کرد.
خودکفایی فناوری و تقویت تقاضای داخلی
برای دستیابی به این اهداف، نشست عمومی ۱۲ وظیفه کلیدی را تعیین کرد. در صدر این فهرست سه اولویت قرار دارند: نخست، ایجاد یک نظام صنعتی مدرن و تقویت اقتصاد واقعی، ارتقای بخش‌های سنتی و پرورش صنایع نوظهور و آینده‌نگر؛ دوم، تقویت خودکفایی و قدرت در علم و فناوری، پیشبرد توسعه نیرو‌های تولیدی جدید باکیفیت، و تلاش برای نوآوری اصلی و پیشرفت در فناوری‌های کلیدی در حوزه‌های اصلی؛ و سوم، پرورش یک بازار داخلی قوی با گسترش تقاضا، بهبود استاندارد‌های زندگی، و تحریک هزینه‌های مصرفی.
شن هونگ، مدیر دپارتمان همکاری توسعه داخلی، مؤسسه اقتصاد ساختاری جدید، دانشگاه پکن می‌گوید: «.. اگر سطح فناوری چین هم‌تراز با آمریکا باشد، امنیت ملی را به ارمغان می‌آورد و روابط چین و آمریکا می‌تواند از تقابل به رقابت همکاری‌جویانه تغییر یابد.»
گو چینگ‌یانگ، دانشیار دانشکده سیاست عمومی لی کوان یو در دانشگاه ملی سنگاپور، به لیانهه زائوبائو گفت که طرح پانزدهم پنج‌ساله حول دو خط وظیفه اصلی می‌چرخد. خط نخست بر پیشبرد توسعه صنعتی از طریق خودکفایی فناوری متمرکز است. استراتژی‌ای که برای غلبه بر دو چالش چین شامل فشار شدید از سوی آمریکا و کاهش شتاب در صنایع سنتی داخلی طراحی شده است. خط دوم بر گسترش تقاضا و مصرف داخلی از طریق «سرمایه‌گذاری در مردم» تمرکز دارد که شامل تقویت نظام تأمین اجتماعی و بهبود معیشت برای تحریک قدرت خرید است.
گو اظهار داشت که چین باید توسعه صنعتی مدرن را از طریق «هوش مصنوعی+» یعنی ادغام هوش مصنوعی در صنایع سنتی پیش ببرد، نه تنها برای شکستن محاصره آمریکا، بلکه برای غلبه بر کاهش شتاب در صنایع سنتی داخلی، از جمله بخش املاک. «گسترش تقاضای داخلی ضروری است؛ چین یک اقتصاد عظیم‌الجثه است و حتی بدون جنگ تجاری با آمریکا، اقتصاد چین نیاز به تحول دارد.»
شن هونگ، مدیر دپارتمان همکاری توسعه داخلی در مؤسسه اقتصاد ساختاری جدید دانشگاه پکن، توضیح داد که اولویت قرار دادن توسعه باکیفیت در طرح پانزدهم پنج‌ساله از دو هدف کلیدی ناشی می‌شود: غلبه بر محاصره فناوری آمریکا و رسیدگی به نابرابری‌های توسعه منطقه‌ای چین برای بهبود استاندارد‌های زندگی.
شن اظهار داشت که اگر سطح فناوری چین هم‌تراز با آمریکا باشد، امنیت ملی را به ارمغان می‌آورد و «روابط چین و آمریکا می‌تواند از تقابل به رقابت همکاری‌جویانه تغییر یابد.»
توجه به آرزو‌های مردم برای زندگی بهتر
محققان همچنین خاطرنشان کردند که چین به‌تدریج از مدل رشد متمرکز بر تولید ناخالص داخلی به مسیری توسعه‌محور به سمت رفاه و کیفیت زندگی مردم تغییر جهت خواهد داد.
فو فانگ‌جیان، دانشیار دانشکده بازرگانی لی کونگ چیان در دانشگاه مدیریت سنگاپور، در گفت‌و‌گو با لیانهه زائوبائو تفسیر کرد که توسعه باکیفیت به این معناست که اقتصاد چین دیگر صرفاً با نرخ‌های رشد تولید ناخالص داخلی سنجیده نخواهد شد. «در آینده، تأکید بیشتری بر رضایت مردم و سایر شاخص‌های نرم به‌عنوان معیار‌های راهنما برای ارزیابی قرار خواهد گرفت.»
پروفسور گو از دانشگاه ملی سنگاپور همچنین خاطرنشان کرد که پیش‌تر، روند جهانی «تأکید بیش از حد بر رشد اقتصادی بود، در حالی که توزیع ثمرات این رشد به مردم و احساس واقعی کسب دستاورد در میان شهروندان نادیده گرفته می‌شد.» بیانیه نشست عمومی، به گفته او، نشان می‌دهد که چین اکنون مردم را در هسته قرار داده است، به همین دلیل بر گسترش تقاضای داخلی تأکید دارد.
در زمینه تقویت حفاظت و بهبود معیشت مردم، نشست عمومی پیشنهاد کرد که «مشکلات و دشواری‌های فوری که مردم را نگران می‌کند» حل شود، «کیفیت زندگی بهبود یابد»، و «آموزش متناسب با انتظارات مردم توسعه یابد».
در بحث ایجاد یک بازار داخلی قوی، بیانیه بر «بهبود استاندارد‌های زندگی همزمان با افزایش هزینه‌های مصرفی و هماهنگی سرمایه‌گذاری‌ها در دارایی‌های فیزیکی و سرمایه انسانی» تأکید کرد.
مقامات چینی انتظار می‌رود در روز‌های آینده متن کامل پیشنهاد را منتشر کنند، و طرح کلی‌تر طرح پانزدهم پنج‌ساله پس از تصویب در کنگره ملی خلق در مارس سال آینده منتشر خواهد شد.
دوره دشوار اقتصاد چین احتمالاً پشت سر گذاشته شده است
همزمان با روز افتتاحیه چهارمین نشست عمومی، داده‌های رسمی نشان داد که رشد تولید ناخالص داخلی چین در سه‌ماهه سوم به ۴.۸ درصد کاهش یافت، که کندترین سرعت در سال جاری بود. با این حال، به لطف عملکرد قوی در سه‌ماهه اول، تولید ناخالص داخلی در سه فصل اول سال ۵.۲ درصد نسبت به سال قبل رشد کرد و این کشور را در مسیر دستیابی به هدف رشد سالانه حدود ۵ درصد نگه داشت.
نشست عمومی وضعیت و وظایف کنونی را تحلیل کرد و بر نیاز به «تمرکز بر تثبیت اشتغال، شرکت‌ها، بازارها، و انتظارات؛ حفظ ثبات کلی اقتصاد؛ و تحکیم و گسترش شتاب بهبود و پیشرفت» تأکید کرد.
در حال حاضر، اقتصاد چین با چالش‌هایی از جمله مصرف ضعیف، فشار اشتغال، اعتماد پایین بخش خصوصی، و بحران املاک مواجه است. با این حال، پروفسور فو خاطرنشان کرد که در مقایسه با دوره‌ای که چین محدودیت‌های پاندمی را لغو کرد، رهبری همچنان نسبت به چشم‌انداز اقتصادی اطمینان عمومی دارد. او اشاره کرد که شاخص کامپوزیت شانگهای از حدود ۲۸۰۰ واحد در یک سال پیش به حدود ۳۸۰۰ واحد افزایش یافته است، که نشان می‌دهد دشوارترین دوره برای اقتصاد چین احتمالاً پشت سر گذاشته شده است.
پروفسور گو مشاهده کرد که در حالی که طرح پانزدهم پنج‌ساله به‌عنوان یک طرح میان‌مدت تا بلندمدت عمل می‌کند، تأکید آن بر خودکفایی فناوری و نوآوری همچنین می‌تواند اشتغال را تقویت کرده و به رفع چالش‌های اقتصادی کوتاه‌مدت کمک کند.
چین در مسیر تبدیل به قدرت فضایی
برای دستیابی به هدف ۲۰۳۵ برای رسیدن به سطوح تولید ناخالص داخلی سرانه مشابه کشور‌های متوسط توسعه‌یافته، شو تیان‌چن، تحلیلگر ارشد واحد اطلاعات اقتصادی، تخمین زد که چین نیاز به حفظ نرخ رشد سالانه متوسط حدود ۴.۴ درصد در دهه آینده دارد. با توجه به روند نزولی آشکار، او معتقد است که حمایت سیاستی کوتاه‌مدت همچنان برای ایجاد فضای رشد پایدار در آینده ضروری است.
به‌طور قابل‌توجه، اصطلاح «قدرت فضایی» برای اولین بار در مقایسه با بیانیه پنجمین نشست عمومی کمیته مرکزی نوزدهم، که طرح چهاردهم پنج‌ساله را ترسیم کرد، ظاهر شده است.
بر اساس بیانیه، طرح پانزدهم پنج‌ساله بر ایجاد یک نظام صنعتی مدرن و تسریع توسعه یک قدرت تولیدی، یک قدرت کیفی، یک قدرت فضایی، یک قدرت حمل‌ونقل، و یک قدرت سایبری تمرکز خواهد کرد. به‌طور قابل‌توجه، اصطلاح «قدرت فضایی» برای اولین بار در مقایسه با بیانیه پنجمین نشست عمومی کمیته مرکزی نوزدهم، که طرح چهاردهم پنج‌ساله را ترسیم کرد، ظاهر شده است.
شو تیان‌چن خاطرنشان کرد که این نشان‌دهنده قصد چین برای پرورش محرک‌های جدید رشد اقتصادی است. اگرچه بخش هوافضا در طول طرح چهاردهم پنج‌ساله نسبتاً ضعیف بود، چین در سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری در هوانوردی نظامی و پرتاب موشک داشته و اکنون در حال تسریع صنعت فضایی تجاری خود است. «فرانسه می‌تواند جت‌های ایرباس را بفروشد، آمریکا می‌تواند هواپیما‌های بوئینگ را بفروشد، و چین امیدوار است هواپیما‌های خود را نیز بفروشد.»
منبع: تینک چاینا