آغاز پایان جنگ غزه؛ استقبال جهانی از پاسخ مثبت حماس به طرح ترامپ

با انتشار بیانیه حماس، برخی تحلیل گران میگویند که این گروه با پذیرش طرح ترامپ به عمر حکمرانی و نقش نظامی خود در نوار غزه پایان داده است. اما تحلیلهای دیگر پاسخ حماس را مشروط قلمداد کردهاند که در آن اشارهای به پذیرش شروط اصلی ترامپ نشده است. شروطی که خواستار خلع سلاح و پایان کار سیاسی و نظامی حماس در غزه است.
به گزارش اقتصادآنلاین، در غزه جشن به پا شده است. این خبر را رسانهها همزمان با اعلام موافقت مشروط حماس با طرح پیشنهادی رییسجمهور آمریکا برای پایان جنگ غزه مخابره کردند. با پاسخ مثبت حماس به طرح ترامپ، نخستین بارقهها برای آغاز پایان جنگ غزه روشن شده است.
دونالد ترامپ، از اسرائیل خواسته تا حملات و بمباران غزه را متوقف کند و کشورهای عربی و اروپایی نیز یکی پس از دیگری از موافقت حماس و احتمال پایان جنگ، استقبال کردهاند.
مقامات سیاسی رژیم اسرائیل هم به ارتش دستور دادند که عملیات اشغال غزه را متوقف کنند و فقط «عملیات دفاعی» انجام دهند. رسانهها و جریانهای راست افراطی در اسرائیل، اما از این تصمیم اعلام نارضایتی کردند و مدعی شدند که بیانیه حماس «تله» است. آنها بیانیه حماس را مبهم میدانند که در آن شروط اصلی ترامپ مورد موافقت قرار نگرفته است.
پذیرش کامل یا مشروط؟
تا اینجا، برخی تحلیل گران میگویند که حماس با پذیرش طرح ترامپ به عمر حکمرانی و نقش نظامی خود در نوار غزه پایان داده است. اما تحلیلهای دیگر پاسخ حماس را مشروط قلمداد کردهاند که در آن اشارهای به پذیرش شروط اصلی ترامپ نشده است.
این در حالی است که در سه روز گذشته، برخی رسانهها گزارش دادند که حماس تحت فشار کشورهایی مثل قطر و ترکیه برای پذیرش طرح ترامپ قرار داشته است. قطر، میزبان سران حماس و واسطه مذاکرات صلح بود و به همین دلیل، بین کشورهای عربی بیشترین اثرگذاری را بر حماس داشت. طرح ۲۰ مادهای ترامپ از یک سو بر پایان جنگ و تبادل اسرا میان حماس و اسرائیل تاکید داشت، اما در عین حال شرط دیگر خلع سلاح حماس و پایان حکمرانی این گروه بر غزه بود.
حماس در بیانیه خود برای تبادل اسرا و توقف جنگ اعلام آمادگی کرده، اما به موضوع «خلع سلاح» و «تبعید اعضای حماس» از غزه اشارهای نکرده است. در حالی که خلع سلاح یکی از شروط مورد تاکید آمریکا است.
مورد دیگری که حماس در بیانیه خود با آن موافقت کرده، واگذاری اداره نوار غزه «به یک نهاد فلسطینی متشکل از افراد مستقل، بر اساس اجماع ملی فلسطینی و با حمایت عربی و اسلامی» است. اما نکته اینجاست حماس به نقش نداشتن خود در این نهاد اشاره نکرده است.
حماس اعلام کرده که درباره «مسائل مربوط به آینده نوار غزه و حقوق اصیل مردم فلسطین» مربوط میشود را منوط به مذاکره و یک موضع ملی جامع و مبتنی بر قوانین و قطعنامههای بینالمللی دانسته که باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد و حماس نیز در این بحث و بررسیها نقش خواهد داشت؛ بنابراین چنانچه تحلیلگران اشاره کردهاند، پاسخ حماس نوعی «بله، اما» است. با این حال دونالد ترامپ این بیانیه را در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی منتشر کرده و از موافقت حماس با طرحش سخن گفته است.
واکنشها به پاسخ حماس
تاکنون، کشورهای مختلف، از ترکیه و قطر گرفته تا فرانسه، ایتالیا، انگلیس و کانادا از پاسخ حماس استقبال کردند و خواستار آتشبس و حرکت به سمت صلح پایدار شدند. دفتر نخست وزیر اسرائیل نیز گفته که با «با توجه به واکنش حماس، اسرائیل در حال آمادهسازی برای اجرای فوری مرحله اول طرح ترامپ، جهت آزادی فوری همه گروگانها است.» به نظر میرسد که نتانیاهو تلاش دارد تا دستکم در ظاهر با مواضع و سیاستهای ترامپ همراهی کند. هرچند که در عمل سیاستهای گروههای فوق افراطی اسرائیلی را اجرایی کرده است.
وقتی پیشبینیها غلط از آب در آمد!
در ایران، هنوز وزارت خارجه و نهادهای رسمی واکنشی به طرح پیشنهادی رییسجمهور آمریکا و پاسخ حماس به آن نشان ندادهاند. واکنشها در کشور در سطح کارشناسان و تحلیلگران مسائل منطقه بوده است. در این بین، تحلیلگران نزدیک به صداوسیما، پیشبینی کرده بودند که حماس طرح پیشنهاد ترامپ را رد خواهد کرد. اما این پیشبینیها محقق نشد و حماس طرح ترامپ را هرچند به صورت مشروط پذیرفت. به نظر میرسد که جریانهای افراطی در اسرائیل نیز امید داشتند که حماس طرح ترامپ را نپذیرد و بهانه برای ادامه عملیات اشغال غزه و کشتار فلسطینیها فراهم شود.
احمد زیدآبادی، تحلیلگر سیاسی در همین زمینه در کانال تلگرامی خود نوشت: «راستگرایان فوقافراطی در اسرائیل به رد طرح صلح پیشنهادی ترامپ از سوی حماس دل خوش کرده بودند تا به بهانۀ آن، جنگ را ادامه دهند و نوارغزه را به اشغال کامل و دائمی در آورند. با قبول طرح ترامپ توسط حماس، آنها اکنون احساس نومیدی و سرخوردگی میکنند.»
فصل جدید مناسبات منطقه در راه است؟
با پاسخ مثبت حماس، نخستین گامهای پایان جنگ غزه برداشته خواهد شد. پایان جنگ میتواند آغاز دوره جدیدی در معادلات فلسطین و به تبع آن در منطقه باشد. اما باید دید که روند اجرای توافق چگونه پیش میرود و در نهایت حماس داوطلبانه چنانچه در طرح ترامپ آمده، به عمر سیاسی و نظامی خود پایان خواهد داد یا نه.