آیا حباب هوش مصنوعی در آستانه ترکیدن است؟
رشد پرشتاب هوش مصنوعی مصرف انرژی در جهان توسعه‌یافته را به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش داده و سرمایه‌گذاری‌های سنگین در سوخت‌های فسیلی و مراکز داده را احیا کرده است. اما کارشناسان هشدار می‌دهند که داده‌های موجود مبهم است و احتمال ترکیدن حباب سرمایه‌گذاری‌های عظیم در این حوزه وجود دارد.
به گزارش اقتصاد آنلاین، وبسایت تحلیلی اویل پرایس در گزارشی به خطر فروپاشی حباب هوش مصنوعی پرداخته است. این نشریه در گزارش خود می‌نویسد: ادغام گسترده هوش مصنوعی در صنایع و خدمات، روندی تازه در مصرف انرژی ایجاد کرده است. کشور‌هایی که سال‌ها رشد مصرف انرژی‌شان متوقف شده بود، اکنون شاهد جهشی بی‌سابقه هستند. این تغییر باعث افزایش سرمایه‌گذاری دوباره در پروژه‌های سوخت‌های فسیلی، رشد هزینه‌های انرژی خانوار‌ها و تغییر اولویت سیاست‌گذاران از توسعه انرژی پاک به ساخت فوری پروژه‌های جدید انرژی شده است.
با این حال، پرسش اصلی این است که آیا پیش‌بینی‌های فعلی درباره رشد تقاضا واقعی و پایدار هستند یا نه؟ گزارش اخیر MIT Technology Review نشان می‌دهد داده‌های موجود ناقص، ادعا‌ها درباره افزایش بهره‌وری انرژی به واسطه هوش مصنوعی بدون پشتوانه و برآورد‌ها درباره گسترش فراگیر این فناوری غیرقطعی است.
شفافیت محدود و داده‌های مبهم
هیچ الزامی برای شرکت‌های هوش مصنوعی جهت اعلام مصرف انرژی و اثرات زیست‌محیطی وجود ندارد. هرچند برخی شرکت‌ها مانند گوگل و OpenAI اخیراً گامی در جهت شفاف‌سازی برداشته‌اند و اطلاعاتی درباره مصرف انرژی پرس‌وجو‌های کاربران منتشر کرده‌اند، اما این داده‌ها رسمی و معتبر تلقی نمی‌شوند.
کارشناسان یادآور می‌شوند که عامل اصلی افزایش مصرف انرژی، نه استفاده روزمره کاربران از مدل‌های زبانی، بلکه ادغام شتاب‌زده هوش مصنوعی در طیف وسیعی از فرآیند‌ها و صنایع است؛ از خدمات مشتری گرفته تا مدیریت الگوریتمی نیروی کار و حتی حوزه‌های نظامی.
ادعای بهره‌وری و واقعیت بازار
حامیان هوش مصنوعی بر این باورند که این فناوری می‌تواند در بلندمدت بهره‌وری صنایع مختلف را افزایش داده و ردپای انرژی خود را جبران کند. اما MIT تأکید می‌کند که چنین دستاورد‌هایی هنوز تحقق نیافته‌اند و در مقابل، مراکز داده در سراسر جهان با سرعتی سرسام‌آور در حال ساخت هستند.
به گزارش واشنگتن‌پست، «ادغام گسترده هوش مصنوعی در همه چیز، از تماس‌های خدمات مشتری تا تولید کشتی و جنگ‌افزار، تقاضای عظیمی ایجاد کرده است. حتی با وجود بهبود کارایی، این دستاورد‌ها در عمل صرف ساخت مدل‌های بزرگ‌تر و پرمصرف‌تر می‌شود و هیولای انرژی جدیدی را پدید می‌آورد.»
هشدار‌ها درباره ترکیدن حباب سرمایه‌گذاری
با وجود سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در مراکز داده و فناوری‌های هوش مصنوعی، بازدهی مالی این بخش همچنان ناامیدکننده است. حتی عرضه مدل جدید GPT-۵ در ماه گذشته، به گفته MIT، «با استقبال سردی روبه‌رو شد و حتی خود شرکت نیز آن را موفقیت‌آمیز ندانست».
هریس کوپرمن، مدیر سرمایه‌گذاری مؤسسه Praetorian Capital، پیش‌بینی کرده است مراکز داده‌ای که در سال ۲۰۲۵ ساخته می‌شوند، سالانه حدود ۴۰ میلیارد دلار استهلاک خواهند داشت، در حالی که درآمدشان بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار خواهد بود. او به نشریه Futurism گفت: «من به کارایی هوش مصنوعی باور دارم، اما وقتی سرمایه‌گذاری‌های عظیم بی‌هدف و حباب‌های هیجانی را می‌بینم، تشخیص می‌دهم که با یک حباب جنون‌آمیز مواجه‌ایم.»
خطرات اقتصادی و اجتماعی
کارشناسان هشدار می‌دهند که پیامد‌های این روند تنها به قبض‌های سنگین انرژی برای مصرف‌کنندگان محدود نمی‌شود. با گسترش فقر انرژی و تخصیص نادرست سرمایه، کل اقتصاد جهانی در معرض خطر قرار گرفته است.
برنامه‌های صنعت فناوری برای توسعه هوش مصنوعی طی سال‌های اخیر از جاه‌طلبانه به خطرناک تبدیل شده است. میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه اکنون به حدی رسیده که ریسکی جدی برای کل اقتصاد به شمار می‌رود.
