دستور ترامپ برای لغو تحریم‌های ایران از سال ۲۰۱۶ / فصل جدیدی از مناسبات اقتصادی در راه است؟
اظهارات و سیگنال‌های ضدونقیض دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، موج جدیدی از گمانه‌زنی‌ها درباره آینده تحریم‌ها و رابطه اقتصادی ایران و آمریکا را برانگیخته است.
به گزارش اقتصادآنلاین، پس از ۱۲ روز درگیری نظامی میان ایران و اسرائیل، آتش‌بس میان دو طرف در تاریخ دوم تیر ۱۴۰۴ به‌طور رسمی اعلام شد و نه‌تنها موجب بازگشت نسبی آرامش به منطقه شد بلکه به سرعت بازارهای مالی، از جمله قیمت طلا و ارز دیجیتال را نیز تحت تأثیر قرار داد. در این میان، اما اظهارات و سیگنال‌های ضدونقیض دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، موج جدیدی از گمانه‌زنی‌ها درباره آینده تحریم‌ها و رابطه اقتصادی ایران و آمریکا را برانگیخته است.
ترامپ: چین می‌تواند از ایران نفت بخرد
دونالد ترامپ روز پس از اعلام آتش‌بس، در پستی اعلام کرد: «اکنون چین می‌تواند از ایران نفت بخرد و امیدوارم از آمریکا هم نفت زیادی بخرد. باعث افتخار بزرگ من بود که این را ممکن کردم.» این اظهارات در شرایطی بیان شد که آمریکا در قالب سیاست فشار حداکثری، از سال ۲۰۱۸ تحریم‌های سختی علیه صادرات نفت ایران به چین اعمال کرده بود.
منابع عبری: ترامپ در آستانه اعلام لغو تحریم‌های کلیدی است
هم‌زمان، برخی منابع عبری‌زبان مدعی شدند که ترامپ قصد دارد در روزهای آتی، لغو تحریم‌های کلیدی در بخش‌های مالی و اقتصادی ایران، در بزرگ‌ترین مقیاس از سال ۲۰۱۶ تاکنون را اعلام کند. با این حال، هیچ‌یک از نهادهای رسمی آمریکایی تا این لحظه این ادعا را تأیید نکرده‌اند و خود ترامپ نیز به‌صورت مستقیم صحبتی از برداشتن تحریم‌ها نکرده است.
اظهارات ترامپ درباره ایران: غنی‌سازی نخواهند داشت؛ تاجر خواهند شد
ترامپ در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره تعهدات احتمالی ایران گفت: «آن‌ها قرار نیست غنی‌سازی داشته باشند و قرار نیست به سلاح هسته‌ای دست پیدا کنند. آن‌ها قرار است تبدیل به یک کشور بزرگ تجاری شوند. می‌دانید، آن‌ها تاجرهای خیلی خوبی هستند و نفت زیادی هم دارند.»
سابقه تحریم‌های آمریکا علیه ایران؛ چرا این اظهارات عجیب است؟
تحریم‌های آمریکا علیه ایران شامل مجموعه‌ای از محدودیت‌های اقتصادی، تجاری، علمی و نظامی است که یا مستقیماً از سوی واشنگتن، یا با اعمال فشار بر شورای امنیت سازمان ملل اعمال شده‌اند.
پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات و بازگشت او به ریاست‌جمهوری در مهرماه ۱۴۰۳، سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران بار دیگر احیا شد. هدف اعلام‌شده این سیاست، مقابله با آنچه واشنگتن «تلاش ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای و حمایت از گروه‌های نیابتی» می‌خواند، بود. در این چارچوب، دولت ترامپ کارزاری برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران راه‌اندازی کرد و وزارت خزانه‌داری آمریکا مأمور اجرای شدیدترین سطح از تحریم‌ها شد.
در دی‌ماه و بهمن‌ماه ۱۴۰۳، صادرات نفت ایران به چین کاهش محسوسی پیدا کرد. در ژانویه ۲۰۲۵، بندر دولتی شاندونگ در چین اعلام کرد که از دریافت کالا از کشورهایی که در فهرست تحریم‌های دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی آمریکا (OFAC) قرار دارند، از جمله ایران، خودداری خواهد کرد.
در ۳۰ اسفند ۱۴۰۳ نیز وزارت خزانه‌داری آمریکا شبکه‌ای از نهادهای مرتبط با صادرات نفت ایران را تحریم کرد، از جمله یک پالایشگاه در چین که به دلیل فرآوری نفت خام ایران در فهرست سیاه قرار گرفت.
فصل جدیدی از مناسبات اقتصادی در راه است؟
در چنین شرایطی، مطرح‌شدن امکان فروش نفت ایران به چین و گزارش‌هایی از احتمال لغو تحریم‌ها، آن‌هم بدون هیچ اعلام رسمی از سوی نهادهای حقوقی ایالات متحده، عجیب و مبهم تلقی می‌شود. هرچند لحن ترامپ نرم‌تر از گذشته به‌نظر می‌رسد و بر وجه تجاری و اقتصادی ایران تأکید دارد، اما تجربه سال‌های گذشته نشان داده که سیاست آمریکا در قبال ایران، همواره پیچیده، دوگانه و مبتنی بر فشار در عین مذاکره بوده است.
از سوی دیگر، اظهارات اخیر ترامپ می‌تواند بخشی از یک بازی سیاسی پس از جنگ باشد که هدف آن، مدیریت افکار عمومی و حفظ ابتکار عمل در فضای بین‌المللی است. برای پاسخ به این پرسش که آیا واقعاً فصل جدیدی از مناسبات اقتصادی در راه است یا نه، باید منتظر گام‌های عملی آمریکا در حوزه لغو تحریم‌ها بود.
