تغییر قواعد بازی: ممنوعیت آموزش مدل‌های هوش مصنوعی با داده‌های شبکه اجتماعی ایکس

به گزارش اقتصادآنلاین، شبکه اجتماعی ایکس، که سابقاً با عنوان توییتر شناخته می‌شد، با تغییر مفاد توافق‌نامه توسعه‌دهندگان خود، مسیر استفاده آزاد از داده‌هایش برای آموزش مدل‌های زبانی را مسدود کرده است. این به‌روزرسانی که در بخش «محدودیت‌ها» افزوده شده، صراحتاً اعلام می‌کند هیچ شرکت یا شخص ثالثی مجاز نیست از محتوای پلتفرم یا API آن برای تنظیم دقیق یا آموزش مدل‌های هوش مصنوعی استفاده کند.

این سیاست جدید در شرایطی اعلام شده که تنها چند ماه از خرید پلتفرم ایکس توسط شرکت هوش مصنوعی xAI، متعلق به ایلان ماسک، می‌گذرد. به‌نظر می‌رسد هدف اصلی این تصمیم، جلوگیری از دسترسی رایگان رقبا به ذخایر عظیم داده‌ای ایکس و تبدیل آن به یک دارایی استراتژیک برای کسب درآمد از طریق قرارداد‌های فروش داده است.

حرکتی که ماسک انجام داده، بسیار شبیه به سیاست اخیر ردیت است؛ پلتفرمی که پس از اعمال محدودیت‌های مشابه، موفق به عقد قراردادی ۶۰ میلیون دلاری با گوگل برای ارائه داده‌های آموزشی شد. ردیت حتی شرکت‌هایی را که بدون مجوز از داده‌هایش استفاده کرده بودند، به دادگاه کشاند؛ از جمله یکی از شرکت‌های مطرح در حوزه هوش مصنوعی. حال به‌نظر می‌رسد ایکس هم در مسیر مشابهی قرار گرفته و قصد دارد از داده‌های خود نه فقط برای محافظت، بلکه برای کسب سود مستقیم بهره ببرد.

نکته جالب و البته انتقادبرانگیز در این میان، تضاد موجود میان توافق‌نامه توسعه‌دهندگان و سیاست حفظ حریم خصوصی ایکس است. طبق یکی از بند‌های این سیاست، «همکاران منتخب» شخص ثالث همچنان می‌توانند مدل‌های هوش مصنوعی خود را با استفاده از داده‌های کاربران آموزش دهند؛ مگر اینکه خود کاربر به‌صورت مشخص مخالفت کرده باشد. این بند باعث شده بسیاری از ناظران این تصمیم را نه الزاماً در راستای حمایت از حریم خصوصی، بلکه به‌مثابه ایجاد انحصار و فراهم کردن امتیازات خاص برای شرکای تجاری تفسیر کنند.

در کنار این موضوع، شرکت ایکس همچنان از داده‌های کاربرانش برای توسعه مدل اختصاصی خود، موسوم به Grok، بهره می‌گیرد. استفاده گسترده از محتوا‌های پلتفرم برای تغذیه الگوریتم‌های داخلی، در شرایطی صورت می‌گیرد که سایر بازیگران حوزه فناوری از چنین امکانی محروم شده‌اند. این سیاست دوگانه، زمینه‌ساز انتقاداتی درباره شفافیت، عدالت رقابتی و حقوق کاربران شده است.

تغییر رویه ایکس را می‌توان نشانه‌ای از آغاز فاز تازه‌ای در نبرد داده‌ها و هوش مصنوعی دانست. با گسترش استفاده از مدل‌های زبانی و رشد تقاضا برای داده‌های عمومی جهت آموزش، بسیاری از پلتفرم‌ها به‌دنبال تثبیت جایگاه خود به‌عنوان مالک منابع ارزشمند اطلاعاتی هستند. در چنین فضایی، محدودسازی دسترسی به داده‌ها می‌تواند نه‌تنها مانعی برای پیشرفت شرکت‌های مستقل باشد، بلکه موازنه رقابت را به نفع بازیگران بزرگ و دارای زیرساخت تغییر دهد.

در نهایت، ممنوعیت اخیر ایکس را باید فراتر از یک اصلاح فنی دید. این تصمیم بخشی از یک الگوی وسیع‌تر است که در آن شرکت‌های بزرگ با درک ارزش داده‌های خود، از حالت منفعل خارج شده‌اند و حالا می‌کوشند از آن به‌عنوان ابزار فشار، اهرم رقابتی یا منبع درآمد استفاده کنند. بازی تازه‌ای آغاز شده؛ بازی‌ای که در آن داده‌ها نه‌فقط سرمایه اطلاعاتی، بلکه سلاح استراتژیک رقابت در میدان هوش مصنوعی خواهند بود.