آیا اپل قربانی جنگ تجاری جدید خواهد شد؟

به گزارش اقتصادآنلاین، موج تازه‌ای از فشار‌های تجاری، این بار از سوی دونالد ترامپ، اپل را در برابر یکی از پیچیده‌ترین تصمیم‌های تاریخش قرار داده است: یا تولید آیفون را از آسیا به آمریکا منتقل کند، یا جریمه‌ای معادل یک‌چهارم ارزش هر دستگاه فروخته‌شده در بازار آمریکا بپردازد. تهدیدی که در صورت عملی‌شدن، می‌تواند نه‌فقط اپل، بلکه کل صنعت الکترونیک مصرفی را در ایالات متحده متزلزل کند.

در پاسخ به این تهدید، مینگ-چی کو، تحلیلگر سرشناس مسائل اپل، با قاطعیت اعلام کرده که اپل از نظر اقتصادی ترجیح می‌دهد جریمه تعرفه را بپذیرد تا اینکه زنجیره تولیدش را از آسیا به ایالات متحده منتقل کند. به‌گفته او، راه‌اندازی زیرساخت تولید در آمریکا نه‌تنها میلیارد‌ها دلار هزینه دارد، بلکه دهه‌ها زمان، تجربه و بهره‌وری لجستیکی شرق آسیا را نمی‌توان به این سادگی تکرار کرد.

اپل نزدیک به دو دهه است که بر شبکه پیچیده تأمین‌کنندگان آسیایی تکیه دارد؛ از فاکسکان در چین گرفته تا پگاترون و کارخانه‌های مونتاژ تازه‌تأسیس در هند. این زنجیره، به بلوغی رسیده که تولید سالانه بیش از ۲۰۰ میلیون آیفون را با دقت، سرعت و در مقیاسی فراهم می‌کند که هیچ کشور دیگری در حال حاضر توان بازتولید آن را ندارد. آمریکا اگرچه سازنده برخی قطعات اصلی مانند شیشه کورنینگ است، اما عملاً در مونتاژ نهایی آیفون‌ها نقشی ندارد.

برای اینکه اپل بتواند همان مقیاس تولید را در آمریکا پیاده کند، نیازمند سرمایه‌گذاری‌هایی چند ده میلیارد دلاری در زیرساخت، آموزش نیروی کار ماهر و بازطراحی کامل شبکه توزیع است. حتی در صورت تحقق این هدف، همچنان خطر کاهش سرعت، کیفیت و بهره‌وری در مقایسه با آسیا وجود دارد، ریسکی که اپل در شرایط رقابت شدید با سامسونگ، شیائومی و برند‌های نوظهور چینی حاضر به پذیرش آن نیست.

در مواجهه با فشار ترامپ، اپل برنامه دیگری را فعال کرده: گسترش مونتاژ در هند. طبق برنامه‌های اعلام‌شده، اپل قصد دارد تا سال ۲۰۲۶ بیش از ۶۰ میلیون آیفون را از کارخانه‌های هندی تأمین کند. شریک اصلی آن، فاکسکان، تاکنون بیش از ۱.۵ میلیارد دلار در زیرساخت‌های هند سرمایه‌گذاری کرده است. با این حال، ترامپ این مسیر را هم بی‌نتیجه می‌داند و صراحتاً اعلام کرده: فقط تولید در خاک آمریکا می‌تواند اپل را از تعرفه معاف کند.

تهدید ترامپ فراتر از اپل است. اگر این سیاست اجرا شود، موجی از نااطمینانی در کل بازار فناوری به‌راه خواهد افتاد. اپل در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان از نظر ارزش بازار و یکی از اصلی‌ترین بازیگران اقتصاد دیجیتال آمریکاست. اعمال تعرفه سنگین بر آیفون‌ها می‌تواند توازن مالی این شرکت را به هم بزند، سود عملیاتی را کاهش دهد و نهایتاً قیمت خرده‌فروشی آیفون‌ها را به‌شکلی فزاینده بالا ببرد.

برخی تحلیل‌گران تخمین زده‌اند در صورت انتقال کامل زنجیره تولید به ایالات متحده، قیمت نهایی آیفون می‌تواند به بیش از ۳۵۰۰ دلار برسد، رقمی که بازار مصرفی را به‌شدت محدود کرده و رقابت با برند‌های آسیایی را عملاً غیرممکن می‌کند. از سوی دیگر، اگر اپل راه میانه را در پیش گیرد و فقط بخشی از تولید را به آمریکا بیاورد، باز هم خطر افزایش هزینه، اختلال در تأمین، و فشار مضاعف به سرمایه‌گذاران وجود دارد.

در پس این تهدید تعرفه‌ای، یک نبرد ژئوپلیتیکی پنهان‌تر هم در جریان است. آمریکا به‌دنبال بازگشت قدرت تولید به داخل خاک خود و کاهش وابستگی به چین است؛ اما این بازگشت برخلاف شعار‌های ساده سیاسی، با پیچیدگی‌های بی‌پایانی همراه است. اپل، به‌عنوان نماد جهانی نوآوری آمریکایی، حالا ناخواسته به مهره‌ای در بازی سیاست صنعتی تبدیل شده که نه با منطق بازار، بلکه با بلندپروازی‌های انتخاباتی تنظیم می‌شود.

آینده نشان خواهد داد که آیا اپل حاضر است تسلیم فشار دولت شود و به بازسازی ریشه‌ای زنجیره تولید در خاک آمریکا تن دهد، یا ترجیح می‌دهد با پرداخت جریمه و افزایش قیمت، کنترل زنجیره فعلی‌اش را حفظ کند. یک چیز، اما قطعی‌ست: هر انتخابی که اپل انجام دهد، فقط بر این شرکت اثر نخواهد گذاشت، بلکه تکلیف رقابت فناورانه غرب و شرق را هم تا حدی روشن خواهد کرد.