روشهایی برای موفقیت زنان در استارتاپها
زنان نسبت به مردان هنوز در سمتهای اجرایی و در مدارس کسبوکار بسیار کمتر ظاهر میشوند، گرچه تعداد آنها رو به افزایش است، آنها هنوز پول کمتری بهدست میآورند و نسبت به همکاران مرد خود در معرض استانداردهای سختتری قرار دارند.
یکی از استادان امورمالی در یک مدرسه کسبوکار اروپایی که یک زن است، میگوید «زنان نسبت به مردان بهطور متفاوت قضاوت میشوند.مدارس کسبوکار، بهطور خاص، هنوز محیطهای بسیار مردانهای هستند. ابتدا تصور میکنید که این شخصیت شماست که موجب میشود فردی با احترام کمتری نسبت به یک همکار مرد با همان ویژگیها با شما برخورد کند؛ اما درمییابید که زنان هم از سوی استادان و هم دانشجویان مرد خود آزمایش میشوند تا ثابت کنند که به آن محیط تعلق دارند.» به گزارش دنیای اقتصاد، مثالی که او ارائه میدهد این است که بیشتر مواقع این دانشجوهای مرد هستند که با دانشجوهای زن وارد بحث میشوند. او میگوید «هرگز یا خیلی به ندرت، میبینید که یک دانشجوی مرد به بحث گرفته شود.»
به نظر این داستان در زندگی بعد از مدارس کسبوکار نیز ادامه مییابد. در تحقیقات فراوان و کارهای گروهی بسیاری که انجام شده است، یافتههای مشابه بهدست آمده است: زنان در دنیای کسبوکار کمتر از مردان مورد احترام قرار میگیرند. به علاوه، اغلب ایدههای زنان در جلسات مورد بیاعتنایی قرار میگیرد تا وقتی که یک مرد ایده مشابهی را بیان کند و آنگاه شاهد هستیم که چطور مورد تعریف و تمجید قرار میگیرد. زمانی که یک مرد به جایگاهی میرسد، تصور این است که چنین جایگاهی حق او بوده است اما از یک زن در یک جایگاه قدرت انتظار خواهد رفت تا ثابت کند استحقاق ماندن در چنین موقعیتی را دارد.در جلسه سالانه «مجمع زنان برای اقتصاد و جامعه» در دوویل فرانسه که در ماه دسامبر برگزار شد، از ایزابل کوچر، مدیر ارشد اجرایی تازه منصوب شده برای شرکت بزرگ انرژی Engie پرسیده شد که چگونه در صنعتی که مردانه به نظر میرسد به عنوان یک مدیر ارشد اجرایی ظاهر شد.او رو به جمعیتی بالغ بر 1300 نفر گفت «تا چند ماه پیش نمیگفتم چون من یک مدیر زن هستم، تفاوتهای بسیاری وجود دارد.اما اکنون میبینم که هر تصمیمی که میگیرم، هر کاری که انجام میدهم یا میگویم، مورد موشکافی قرار میگیرد.»
با این نوع موشکافیها، بسیاری از زنان عقبنشینی میکنند و عملکرد آنها نسبت به حالتی که در یک محیط حمایتکنندهتر هستند، به مراتب ضعیفتر است. آدریان دیرنل، یکی از موسسان و مدیر ارشد اجرایی EuroBusiness Media، یک شرکت ارتباطات واقع در پاریس که شرکتهای بینالمللی بزرگ را در فهرست مشتریان خود دارد، میگوید «زنان تمایل دارند تا به کسی تکیه کنند.»او میافزاید «من مدیران زن بسیاری را در فضای کسبوکار میبینم که همیشه این احساس را بروز میدهند که جایگاهشان متناسب آنها نیست؛ آنها جملاتی مانند این را میگویند «خب مطمئن نیستم، اما فکر میکنم شاید....» درحالیکه یک مرد میگوید «این چیزی است که فکر میکنم.» این رفتار تنها منجر به این خواهد شد که به مردان فضای بیشتری داده شود.»
قدرت درونگرایی
بنابراین زنان چگونه میتوانند این موانع را پشت سر بگذارند و از «تکیه کردن» اجتناب کنند؟ طبق پژوهش اخیر زوئی کینیاس، استاد مشاور رفتار سازمانی در مدرسه عالی کسبوکارINSEAD، یکی از این روشها، تمرکز بر نقاط قوتی است که آنها خارج از محیط کار دارند.پژوهش او نشان میدهد که شکافهای عملکرد جنسیتی ناشی از تهدید در یک محیط کسبوکار رقابتی بینالمللی میتواند با «تاکید بر ارزشها» کاهش یابد. به زبان ساده، نگاه به درون و بیان ارزشها و نقاط قوت بزرگ زنان روی کاغذ میتواند به آنها کمک کند تا بر موانع رسیدن به جایگاه مدیریت فائق بیایند.برای این مطالعه، کینیاس و همکارانش یک تمرین تایید خویشتن (self-affirmation) را توسعه دادند که در آن از برخی دانشجویان رشته MBA، هم مردان و هم زنان، خواسته شد در مورد ارزشهای شخصی خود بنویسند و از سایر دانشجویان نیز تقاضا شد در مورد ارزشهای سازمانی بنویسند.
سپس ارزشها در طول مدت معین دوبار ذکر شد، از جمله قبل از امتحانات و شکاف جنسیتی در نمرات به دست آمده برای هر گروه مورد ارزیابی قرار گرفت. این تمرین نشان داد که برای گروهی که در مورد ارزشهای شخصی خود نوشتند سلطه مردان کاهش یافته و شکاف عملکردی جنسیتی تا 89 درصد کمتر شده است. علاوهبر این، مطالعه مذکور نشان داد که عملکرد کلی بهطور غیرمستقیم با کاهش «عدم اعتماد به نفس» بهبود مییابد. کینیاس میگوید «این یافتهها نشان میدهد که تمرین «نوشتن خلاصهای از ارزشهای شخصی» میتواند به شدت عملکرد زنان را در محیطهای رقابتی بهبود ببخشد؛ محیطهایی که در مورد زنان کلیشههای منفی وجود دارد.» او میافزاید «این شکلی از تایید خویشتن و یک نوع از درونگرایی است که وقتی برای تاکید توانایی شما برای ارائه خودتان استفاده میشود، کاربردی قدرتمند دارد.»
توسط کسبوکار، برای کسبوکار
در محیط کار، زنان میتوانند از آموزش درونسازمانی و برنامههای مشاوره مخصوص زنان مزیت بهدست آورند یا برای آن کمپین تشکیل دهند. یکی از شرکتهایی که با برنامههای آموزش مجزا برای کمک به زنان در رفع موانع موفق بوده، بانک سرمایهگذاری UBS (یک شرکت خدمات مالی جهانی سوئیسی) است.در صنعتی که تحت سلطه مردان بود، UBS یک هیات تشکیل داد تا با تمرکز بر برابری جنسیتی، صدای کسانی باشد که تلاش میکنند صدایشان شنیده شود.نظارت این هیات که بر استخدام، حفظ و آموزش متمرکز است را ایزابل تولدانو-کوتسوریز بر عهده دارد؛ این هیات توسط کسبوکار و برای کسبوکار راهاندازی شده است و تحت اختیار منابع انسانی نیست.یکی از برنامههای کلیدی که UBS اجرا کرده است، تمرکز بر سوگیری ناآگاهانه، چگونگی شناسایی آن و روشهای فائق آمدن بر آن بوده است. کوتسوریز در مصاحبهای گفت «ما معمولا افرادی را استخدام میکنیم که شبیه ما هستند.» او در ادامه میگوید: «ما باید صرفنظر از نژاد و رنگ بر استخدام بهترینها تمرکز کنیم و ما این کار را به شیوه درست انجام میدهیم و این به معنای حفاظت بهتر از نیروهایمان است؛ چرا که از روی آمارهایمان میگویم، وقتی زنان به محیطی خو میگیرند، تمایل به ماندن در آن دارند.»
یک نوع آموزش در مورد سوگیری ناآگاهانه، از نقشگذاری (role-playing) و شبیهسازی استفاده میکند تا زنان را برای پاسخگویی استادانه در برابر موقعیتهای سخت یا نامناسب که مبنای جنسیتی دارند، آماده کند. به عنوان مثال، به گفته کوتسوریز مشارکت در گفتوگوهای کوتاه با همکاران، پیرو یک جلسه، میتواند دلهرهآور باشد. «مردان شاید دو برابر سریعتر از زنان قدم میزنند. بنابراین دشوار است که وقتی پشت سر آنها در حال دویدن هستید، بخشی از این گفتوگو باشید.»
سناریوهای دیگر:
وقتی از شما خواسته میشود (به شوخی یا جدی) برای یک جلسه قهوه ببرید یا زمانی که بهعنوان رئیس مورد بیاعتنایی قرار میگیرید.«نظراتی که به صورت طنز بیان میشوند، پیامدهای بسیاری برای کسانی دارند که این نظرات متوجه آنها است. اغلب کسانی که از آنها درخواست قهوه میشود یا به آنها گوشه و کنایه زده میشود، از اثرات آن آگاه نیستند. این چیزی است که ما میخواهیم در این جلسات شناسایی و حل کنیم. هیچ راهحلی متناسب برای همه وجود ندارد؛ این مساله در مورد بالا بردن آگاهی و مجبور کردن افراد به قبول مسوولیت برای اعمال و نظراتشان است. این امر در مورد ایجاد زمینه است و چنانچه این اتفاقات رخ دهند، شما را شکست نخواهند داد.»
این هیات همچنین جلسات مشاوره ماهانه بهویژه برای زنان برگزار میکند. مشاوران و شاگردان آنها در مورد استراتژیها و چالشهای شغلی مخصوص مدیران اجرایی زن بحث میکنند. گرچه بانکها تمایل دارند هر چیزی را اندازهگیری کنند؛ آموزش از این نوع میتواند اندازهگیری کلاسیک را به چالش بکشد. طبق گفتههای کوتسوریز پس از سه سال، این برنامه در کسب رضایت و حفظ استعداد موفقیتآمیز بوده است. فرصت برابر برای زنان در محیط کار دیگر موضوعی در مورد داشتن صلاحیتهای برابر با مردان نیست؛ بلکه بیشتر در مورد استفاده از این صلاحیتها است. بدون آموزش بیرونی خاص، برخی زنان ممکن است نتوانند بهترین خود را نشان دهند و در این صورت همه ضرر خواهند کرد.