سیاست ضد ایرانی عربستان تهاجمی‌تر می‌شود

ولیعهد جدید عربستان کیست

سلمان اخیرا در سن 81 سالگی برادرزاده‌اش را از سمت ولیعهدی برکنار کرد و محمد پسرش را به‌عنوان ولیعهد برگزید. شاهزاده 31 ساله به این ترتیب جای پای خود را محکم کرده و اکنون به احتمال زیاد برای چند دهه پادشاه عربستان خواهد بود. بن‌سلمان سیاست خارجی عربستان را در خاورمیانه تهاجمی کرده است به‌ویژه در قبال ایران.  به گزارش دنیای اقتصاد، سلمان جوان بعد از اینکه پدرش در سال 2015 به قدرت رسید، نیروی پشت پرده سیاست عربستان شناخته می‌شود. او عربستان را به سمت جنگ با یمن سوق داد و در کمپینی در همین اواخر پروژه انزوای قطر را هدایت کرده و اقتصاد عربستان را به سمت استقلال از نفت برده است.تحکیم قدرت بن‌سلمان می‌تواند به معنای درگیری و بی‌ثباتی بیشتر در منطقه باشد. او چشم‌انداز مذاکره با ایران را قویا رد کرده و گفته است ایران به دنبال‌ سیطره بر جهان اسلام است و می‌خواهد نقش سنتی عربستان به‌عنوان خادم حرمین شریفین را نیز از آنها بگیرد. او اخیرا در یک مصاحبه با شبکه عربستانی گفته بود ما هدف اصلی جمهوری اسلامی هستیم. به همین منظور باید سعی کنیم تا جنگ را به درون ایران بکشانیم.

قدرت گرفتن بن‌سلمان به نزدیکی آل‌سعود یا دست‌کم بخش‌هایی از خاندان آل‌سعود به دولت ترامپ نیز کمک خواهد کرد. ترامپ با شاهزاده جوان ارتباط خوبی دارد و شاهزاده با داماد ترامپ، جرد کوشنر نیز رفاقت‌هایی دارد. در ماه مارس بن‌سلمان به دیدار ترامپ در کاخ سفید رفت و ترامپ اولین سفر خارجی‌اش را به عربستان انجام داد. کوشنر و بن‌سلمان به همکاری‌هایشان در مسائل جزئی برای هفته‌ها ادامه دادند و در نهایت به این اطمینان رسیدند که حضور ترامپ در ریاض با استقبال بسیار خوبی‌ همراه خواهد بود. ترامپ در این سفر در میان 50 تن از سران کشورهای اسلامی سخنرانی کرد. در اولین تحرکات بعد از این سفر سلمان پسرش خالد را که هیچ تجربه سیاسی و دیپلماتیک ندارد و در اواخر دهه 20 زندگی‌اش است به‌عنوان سفیر در آمریکا برگزید. پیام سلمان به ترامپ که او نیز اعضای خانواده‌اش را در موقعیت‌های حساس سیاسی گذاشته است، روشن بود. خط ارتباط مستقیمی بین آل‌سعود و آل‌ترامپ باید برقرار می‌شد.

به محض اینکه ترامپ پا به دفترش گذاشت، سعودی‌ها امیدوار شدند. ترامپ و مشاوران ارشدش سیاست‌های آمریکا را به سمت حمایت از عربستان و انتقاد از ایران سوق دادند. دولت ترامپ اظهارات ضدایرانی متعددی را در موقعیت‌های مختلف بیان کرده و این کشور را بزرگ‌ترین حامی تروریسم و عامل بی‌ثباتی منطقه خوانده است. چندین دهه است که عربستان در سیاست‌های پشت پرده‌اش به‌دنبال‌ سود اقتصادی از طریق افزایش قیمت نفت است. سران سعودی قدرتشان را از طریق تامین مالی گروه‌های نیابتی در منطقه و خرید رسانه‌ها و دوستی با سیاست‌مداران مسلمان و عرب کسب می‌کنند. برای مثال عربستان برای کودتای مصر علیه رئیس‌جمهور برگزیده اخوان‌المسلمین در سال 2013 حدود 12 میلیارد دلار هزینه کرد. در تابستان 2015 ویکی لیکس این ارقام را افشا و چهره عربستان را روشن کرد.سعودی‌ها پیش‌تر از مداخله مستقیم نظامی اجتناب می‌کردند. اما این سیاست در سال 2015 زمانی که سلمان به پادشاهی رسید، تغییر کرد. سلمان و حلقه نزدیک به او به جای تکیه بر مداخلات آمریکا و مبارزه با ایران از طریق گروه‌های نیابتی و دیپلماسی اقتصادی همان طور که اسلافش به آن اعتقاد داشتند، ترجیح دادند که سیاست خارجی تهاجمی‌تری داشته باشند.آنها قیمت نفت را افزایش دادند و جنگی را علیه حوثی‌های یمن تنها دو ماه بعد از روی کار آمدن سلمان به راه انداختند.در این میان سلمان پسر 29 ساله‌اش را به‌عنوان وزیر دفاع و معاون ولیعهد عربستان برگزید. سران عربستان روشن کرده بودند که آماده رویارویی با ایران در جنگ‌های نیابتی منطقه‌ هستند که این بار به سوریه، یمن، بحرین و لبنان تسری یافته بود. همان‌طور که سخنان سرویس اطلاعاتی آلمان نشان داد، عربستان می‌خواهد ثابت کند که آماده خطرات نظامی، مالی و سیاسی بی‌سابقه‌ای است که به‌واسطه موقعیت منطقه به آنها تحمیل خواهد شد.

نتیجه سیاست‌های تهاجمی ریاض

از آغاز جنگ یمن در مارس 2015 حدود 10 هزار نفر کشته شده‌اند. بر اساس برخی تخمین‌ها هزینه جنگ برای عربستان بیش از 200 میلیون دلار در روز بوده است. به‌رغم حملات هوایی شدید و محاصره، سعودی‌ها و متحدانشان موفق نشدند حوثی‌ها را از پایتخت بیرون کنند. اما پادشاه عربستان و به ویژه بن‌سلمان مقصر اصلی در درگیری‌های یمن هستند و تمایلی به رها کردن این جنگ ندارند.دولت اوباما گهگاه اقدامات عربستان را در یمن مورد انتقاد قرار می‌داد اما ترامپ ساکت مانده و تنها به فروش اسلحه‌هایش فکر می‌کند. سعودی‌ها به ترامپ به‌عنوان کسی که آنها را متوقف نخواهد کرد، نگاه می‌کنند، برخلاف اوباما که با مذاکره با ایران، جلوی آنها ایستاد. از زمان روی کار آمدن ترامپ، او نشان داده قرار نیست هیچ انتقادی از عربستان داشته باشد. بعد از سفر ترامپ به ریاض و حمایت قوی او از عربستان و متحدانش در برابر ایران، سلمان و پسرش بیش از گذشته تشویق شدند. 5 ژوئن یعنی دو هفته بعد از سفر ترامپ، سعودی و چهار کشور دیگر در منطقه قطر را محاصره اقتصادی کردند و این کشور را به حمایت مالی از تروریسم و حمایت از گروه‌های اسلامی اخوان و حماس متهم کردند. آنها مدعی شدند قطر انزوای ایران از سوی کشورهای عربی ‌را تضعیف کرده است. درست مانند جنگ در یمن، انزوای قطر نیز یکی از اقدامات سلمان و پسرش برای سرنگونی رقیب است. بنابراین اکنون که بن‌سلمان موقعیت بالاتری گرفته است، احتمالا خطرات بیشتری در راه خواهد بود.