کاهش فاصله دلار نیما و آزاد، علت اصلی آرامش ارزی

اقتصادآنلاین- فرشته رضایی؛ عطا بهرامی کارشناس اقتصادی در خصوص علت آرامش قیمت ارز با وجود تنش‌های منطقه‌ای به اقتصادآنلاین گفت: اتفاقی که در تاریخ ما خیلی پرسابقه است این است که نرخ ارز بر اساس منطق بازار تعیین می‌شود و متغیر دیگر یعنی انتظارات تورمی و تنش‌های سیاسی اثر بسیار کنترل شده‌ای دارد. در سال ۲۰۰۱ به افغانستان و در سال ۲۰۰۳ به عراق حمله شد و در سال ۲۰۰۶ نیز جنگ ۳۳ روزه اتفاق افتاده بود. آن زمان دلار هزار تومان بود و قیمت آن دستخوش تغییر نشد. دلیلش این بود که آن زمان ساختار ارزی درست بود و ارز تک نرخی حاکم بود. الان نرخ ارز ما با توجه به میزان نقدینگی کشور، عدد معقولی است و چیز عجیبی نیست.

بهرامی ادامه داد: بحث دیگر این است که دولت در این مدت کوتاه، فاصله ارز نیما را با آزاد کم کرد و اگرچه متغیر سیاسی علیه بازار است اما این تغییرات عملا باعث شده میل به اینکه افراد صادرات کنند و ارز صادراتی را برگردانند، بالاتر برود و نرخ دلار هیچ تغییری نکند. این در شرایطی است که در سه ماه اخیر حتی شاهد کاهش قیمت نفت در حدود ۱۵ دلار هم بودیم. یعنی متغیر‌های اقتصادی مجموعا بر متغیر‌های سیاسی غلبه کردند. این را می‌توانید در رفتار روسیه هم ببینید. روسیه الان در گیر جنگ با ناتو است. نرخ برابری روبل روسیه قبل از جنگ ۸۲ بود و الان ۹۰ است. مجموع این شواهد ما را به این دلیل می‌رساند که هر چقدر اقتصادی‌تر رفتار کنیم خروجی بهتری می‌گیریم حتی اگر تنش سیاسی وجود داشته باشد. چون تنش سیاسی نمی‌تواند بر منطق اقتصادی غلبه کند. چیزی که تحریم را در سال ۹۸ موثر کرد، خرابکاری در اقتصاد از طریق برهم زدن قیمت‌های نسبی، چند نرخی کردن ارز، پیمان‌سپاری و مسایر مواردی بود که متاسفانه ما از ترس تحریم انجام دادیم، اما موجب تشدید بیشتر تحریم شد.

وی در خصوص تاثیر افزایش نرخ ارز نیمایی و نزدیک شدن به قیمت بازار در ثبات نرخ دلار بیان کرد: کاهش فاصله نرخ دلار نیما و نرخ بازار آزاد، روی کنترل قیمت دلار، خیلی موثر بوده است. ارز نیمایی در دولت قبل با ارز بازار آزاد ۵۰ درصد تفاوت داشت. این عملاً صادر کننده را جریمه می‌کرد. من خیلی از صادرکنندگان را می‌شناسم که صادرات را رها کردند. عملا باید نرخ ارز را تک نرخی کنیم. مصارف ارزی ما در دلار ۶۰ هزار تومان با دلار ۴ هزار تومان فرق می‌کند. خیلی از کالا‌های مصرفی با تک نرخی شدن اصلا وارد نمی‌شود و خیلی از این کالا‌ها در داخل تولید خواهد شد.

این کارشناس اقتصادی افزود: رانت ارزی تعادل را بر هم می‌ریزد. در قیمت غیرتعادلی نمی‌توانید بگویید تقاضا چقدر است. در ایران برای واردات با دلار ۶۰ هزار تومانی، اینقدر تقاضا نیست. ارز ترجیحی در ذات خودش بیماری هلندی است، یعنی به زبان دیگر اگر واردات کنی به تو یارانه می‌دهم. ایران تنها کشور دنیاست که تعرفه منفی دارد که ما به آن ارز ترجیحی می‌گوییم. 
بهرامی در مورد راهبرد‌های سیاست ارزی دولت چهاردهم گفت: تا الان روند سیاست‌گذاری ارزی دولت نسبت به قبل بهتر بوده است. من نمی‌دانم تا آخر دولت، ارز را تک نرخی می‌کنند یا خیر اما اگر تک نرخی کنند بسیار عالی است.