ستاره خلیج فارس چگونه ستاره شد؟

سالهای سال است که نام ستاره خلیج فارس با خودکفایی ایران در تولید بنزین به هم گره خورده است؛ محال است پای صحبت های یکی از مسوولان نفتی و پالایشی کشور بشینید ولی درباره خوکفایی تولید بنزین و  تولید پالایشگاه ستاره خلیج فارس سخنی به میان نیاید.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از خبرآنلاین، پالایشگاهی که در دوران انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم توسط رییس جمهور دولت یازدهم رسما افتتاح شد،به جای آنکه این حرکت مورد تشویق قرار بگیرد، حرف و حدیث های زیادی ایجاد کرد.گویا نام این پالایشگاه بیش از آنکه در خودکفایی ملی موثر باشد، در خبرساز بودن موثر شده است.حال آنکه در همه کشورهای نفت خیز وقتی پروژه ای تکمیل می شود،رضایت عمومی  مهمترین پاداشی است که به عوامل آن مجموعه هدیه می شود؛شاید نقد باشد،اما قطعا نقدهای آنها از جنس سازندگی است و نه سنگ اندازی و تخریب.

هفته قبل بود که اعلام شد، نخستین محموله بنزین تولیدی پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس به میزان 21 میلیون لیتر را وارد انبار شرکت ملی پخش فرآورده‎های نفتی منطقه بندرعباس شده است.اما گویا منتقدان نمی خواهند همین خبر را بپذیرند که این پالایشگاه وارد فاز تولیدی خود شده و قرار است از این پس بنزین تولیدی این پالایشگاه باک خودروهای داخلی را پر کند.

ستاره چگونه ستاره ی خلیج فارس شد؟

سال 1383 زمانی که ایده ساخت پالایشگاه بزرگ میعانات گازی با ظرفیت 360 هزار بشکه در روز در وزارت نفت مطرح شد،  محمدرضا نعمت زاده، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش و بیژن زنگنه، وزیر نفت بود. این پروژه بزرگ، ابتدا به عنوان یکی از طرح های زیرمجموعه شرکت ملی مهندسی ساختمان نفت تعریف شد. شرکتی از شرکت های تابعه وزارت نفت.

حاج رسولی ها، به عنوان مجری طرح منصوب شد و با آغاز مطالعات اولیه و طراحی پایه، پروژه ساخت بزرگ ترین پالایشگاه میعانات گازی در محل فعلی پالایشگاه، رسما در دستور کار قرار گرفت.

شرکت ملی مهندسی ساختمان نفت، به عنوان کارفرما، طراحی پالایشگاه بزرگ میعانات گازی را به یک شرکت هندی و یک شرکت ایرانی سپرد. شرکت ETL هند و شرکت طراحی ساختمان نفت (زیر مجموعه وزارت نفت) مسئولیت طراحی پالایشگاه میعانات گازی را بر عهده گرفتند. همزمان با ادامه طراحی ها دانش فنی آن نیز خریداری شد.

دو سال بعد و در دی ماه 85 مقرر شد تا پالایشگاه های ایران به صورت شرکتی اداره شوند. این دستورعمل شامل پروژه پالایشگاهی ستاره خلیج فارس هم شد. بنابراین «شرکت ستاره خلیج فارس» در دی ماه 1385 تشکیل شد. 40 درصد سهام این شرکت را شرکت ملی پالایش و پخش ایران در اختیار گرفت و 50 درصد سهام آن به شرکت اندونزیایی SPC و 10 درصد هم به صندوق بازنشستگی صنعت نفت واگذار شد.

نکته جالب اینکه نام شرکت پالایشگاهی «ستاره خلیج فارس» نیز از یکی از کلمات شرکت اندونزیایی الهام گرفته شد (Star) تا این مرحله مطالعات اولیه پروژه انجام می شود که حدود 3 درصد از پروژه است. در اردیبهشت ماه سال 1386 مشارکتی با دو عضو خارجی و دو عضو ایرانی تشکیل می شود تا پالایشگاه را به صورت EPC(در این شکل از قرارداد تمام فعالیت ها از طراحی پروژه تا خرید اقلام مورد نیاز، نصب، اجرا، پیش راه اندازی و راه اندازی به عهده پیمانکار است.) برای شرکت پالایشگاهی ستاره خلیج فارس بسازد.

پروژه ای که برای آن 2 میلیارد و 600 میلیون یورو در نظر گرفتند و قرار شد 48 ماهه پالایشگاه ستاره خلیج فارس ساخته شود.در همین حال با سنگین شدن فضای بین المللی علیه ایران در  تیرماه 1387 دو شرکت آلمانی و ایتالیایی تحت تاثیر فشارهای بین المللی از پروژه خارج می شوند. تا این مرحله حدود 5 درصد پروژه انجام  شده بود  در ادامه با مدیریت شرکت های "تهران جنوب" و «مهندسی مشاور بینا» کارهای اجرایی شتاب می گیرد.

پس از آن زمین پروژه تسطیح و فنس ها کشیده می شود. ساخت مخازن آغاز و قرارداد ساخت خط لوله انتقال میعانات گازی به اضافه ساخت آبگیر بسته می شود. اما در رکود سایه سنیگن خود را بر این پروژه می اندازد و کار به جایی می رسد که در سال 88 رکود بر یان پروژه به صورت مکامل سایه می افکند  و این روال تا اواسط   سال 89 ادامه می یابد همزمان با اجرای پروژه های مهر ماندگار و پروژه های 35 ماهه وزارت نفت این پروژه هم در دست اجرا قرار می گیرد.

این پروژه که مجموعا حدود 38 درصد پیشرفت کرده بود، مقررمی شود تا پیمانکاری جدید به نام قرارگاه خاتم الانبیا  را در کنار خود ببیند.این قرارگاه هم با یک شرکت به نام «فرادست انرژی فلات» برای تکمیل این پروژه وارد میدان می شود. بدین ترتیب، 90 درصد سهام کنسرسیوم ساخت پالایشگاه در اختیار قرارگاه قرار می گیرد و شرکت های «تهران جنوب» با 6 درصد سهام و «مهندسی مشاور بینا» با 4 درصد سهام در کنسرسیوم باقی می مانند. در حقیقت شرکت «فرا دست انرژی فلات» به خاطر دور زدن تحریم ها ایجاد می شود. کنسرسیوم جدید تا نیمه سال 90، سازماندهی لازم را برای انجام پروژه به صورت جدی پیدا نکرده است. پروژه زنده می ماند تا به شهریور سال 1390 که  برای انجام بهتر پروژه، کارهای ساخت پالایشگاه، خرد شده و پیمانکار جزء گرفته می شود.  

از پیشرفت 57 درصدی تا افتتاح

پالایشگاه ستاره خلیج فارس زمانی که به دولت یازدهم تحویل داده شد پیشرفت 57 درصدی داشت ، در همان زمان بود که شایع شد شرکت آلمانی زیمنس، کمپرسورهای پالایشگاه ستاره خلیج فارس را تحویل نمی دهد. و موجب شد تا  وزیر نفت وارد کار شود و کمی کارها را به روالی نو وادر کرد. تا این که در ششم بهمن 1393، اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت به بازدید پالایشگاه ستاره خلیج فارس رفت  در همان بازدید دستور داد تا 650 میلیون یورو از تسهیلات صندوق توسعه ملی به این پروژه اختصاص یابد.  

با همه فراز و فرودهای زیادی که این پروژه داشت و حتی کره ای ها را نیز به بدقولی و بدنامی میان ایرانی ها معرفی کرد، پروژه ای که قرار بود با 2 میلیارد و 600 میلیون یورو در 48 ماه به اتمام برسد بیش از 3 میلیارد و 710 میلیون یورو هزینه و بیش از 10 سال نیز زمان برد. هرچند برحی  برآورده هم حکایت از ان داشت که هزینه فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج فارس به 3 میلیارد و 800 میلیون یورو برسد،اما شاید به همین دلیل بود که تولید هر چه سریعتر از این پالایشگاه برای همه قابل توجه قرار گرفت. این روزها خبرهای که در مورد تولید بنزین این پالایشگاه منتشر می شود، بیش از آنکه کارشناسی باشد،تسویه حساب های سیاسی است.

این درحالی است که گزارش ها نشان می دهد، همزمان با افتتاح رسمی فاز نخست پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس از دهم اردیبهشت ماه امسال تاکنون نفتای سنگین به واحد  CCR تزریق و حدود 100 میلیون لیتر بنزین نیز از این واحد تولید شده است. موضوعی که عباس کاظمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی  به ان اشاره کرده و گفته است :" از همان روز افتتاح، بزرگترین واحد بنزین سازی ایران با خوراک میعانات گازی، در سرویس بوده و هیچ موقع متوقف نشده است. این واحد یک تجربه جدید در صنعت پالایش ایران به شمار می‎آید، افزود: این واحد به مرور در حال تثبیت تولید است.  چهار مخزن ذخیره سازی در پالایشگاه ستاره خلیج فارس وجود دارد و تاکنون حدود 100 میلیون لیتر بنزین تولید شده که در مخازن پالایشگاه ستاره خلیج فارس است و به انبار نفت بندرعباس تحویل خواهد شد."

به گفته این مدیر نفتی هم اکنون و بدون احتساب بنزین تولیدی پالایشگاه ستاره خلیج فارس حدود 62 میلیون لیتر بنزین پایه در کشور تولید می شود،این میزان در ماه آینده به حدود 70 میلیون لیتر خواهد رسید.

نکته مهم اینکه از ابتدای امسال تاکنون روزانه حدود 10 میلیون لیتر بنزین وارد کشور شده است، که با رشد توسعه اقتصادی و افزایش تعداد اتومبیلها و افزایش قابل توجه سفرهای مردم در کشور میزان مصرف بنزین هم افزایش یافته که البته طبیعی است.از همین رو مطالبی که این روزها در برخی رسانه ها درباره افزایش واردات بنزین مطرح می شود،تنها با کنارهم قراردادن ساده چند عدد و یک عملیات ریاضی ساده قابل اثبات است.موضوعی که نه منتقدان حاضرند ببینند که کشور در مسیر خودکفایی است و نه انگار می خواهند ببینند.