ماه رمضان، شاخ جرایم را می‌شکند
«أَلا بِذِکرِ اللَّهِ تَطمَئِنُّ القُلُوبُ»، یکی از مصادیق آرام شدن دل‌ها با یاد خدا، ماه مهمانی خداست که گرچه امسال گرمای هوا و طولانی بودن فاصله میان سحر و افطارش، روزه‌داری را هم پرثواب‌تر و هم دشوارتر کرده اما سعه صدر مردم را نیز افزایش داده است و برکت زندگی‌شان را افزون کرده تا جایی که با وجود گذشت حدود یک سوم این ماه، جرایم به شکلی محسوس در کشور کاهش یافته، نزاع‌ها کم شده و گذشت و آرامش عمومی دوچندان شده است.
این کاهش محسوس آمار هرسال در رمضان تکرار می‌شود که ثابت می‌کند رابطه‌ای معنادار و انکارناپذیر میان ماه خوبی‌ها و کاهش انواع جرایم وجود دارد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از جام‌جم، تصور کنید در هوای گرم تابستان ظل آفتاب آن هم وسط ترافیک، خودرویی با خودروی دیگر برخورد می‌کند؛ خسارت جزئی است. حتما شما هم بارها از نزدیک نزاع‌هایی برسر همین موضوعات ناچیز را دیده‌اید که به ضرب و جرح ختم شده‌اند. در چنین شرایطی محرک‌هایی چون گرمای هوا، تشنگی، خستگی و... سبب می‌شود تا بیشتر افراد ناخودآگاه کنترلشان را از دست بدهند و به یکدیگر توهین کنند و حتی با یکدیگر گلاویز شوند. اما در کمال تعجب می‌بینید که راننده‌ها پس از نگاه جزئی با یکدیگر دست می‌دهند و هر یک به راه خودشان می‌روند.
با مرور چنین صحنه‌هایی در ماه مبارک رمضان، کمتر کسی است که آن را از برکات این ماه عزیز نداند. این‌که مسلمانان در ماه مهمانی خدا تلاش بیشتری در کظم غیض و تزکیه نفس دارند و می‌کوشند از گناه و بزه بپرهیزند. آمار نیروی انتظامی در سال‌های اخیر نیز همواره مؤید این امر است.
کاهش 33 درصدی جرایم
سال‌هاست که آمار متفاوتی از کاهش میزان جرم در ماه مبارک رمضان از سوی مسئولان نیروی انتظامی اعلام می‌شود. به عنوان مثال، سخنگوی نیروی انتظامی در سال 94 ازکاهش 20 درصدی جرایم و کاهش 8 درصدی تخلفات رانندگی در ماه مبارک رمضان خبر داده بود. سردار سعید منتظرالمهدی در اواخر تیر 95 نیز از کاهش 33 درصدی جرایم گفته بود. او با اشاره به سرقت به عنوان یکی از جرایم رایج، از چهار نوع سرقت یعنی سرقت از بانک‌ها، طلا فروشی‌ها، منازل و سرقت‌های خرد یاد کرد که به ترتیب 33، 7/5، 7/5 و 2 درصد کاهش داشته‌اند: رمضان سال گذشته، کل سرقت‌ها در مجموع بیش از 3 درصد کاهش داشته است.
به گفته منتظرالمهدی، نوع دیگری از جرایم، امنیتی هستند: یکی از این نوع جرایم قتل است و خوشبختانه میزان وقوع این جرم در ماه مبارک رمضان 95، 33 درصد کاهش داشت. او همچنین به دو نوع جرم و کژرفتاری دیگر هم اشاره کرد: شرارت (نظیر قمه‌کشی) و نزاع و درگیری که وقوع این دو نوع جرم هم به ترتیب 19 و 5 درصد کاهش یافته است. از سوی دیگر، کشف مواد مخدر در این ماه بیش از 9 درصد کاهش داشت و کشف الکل نیز 30 درصد کاهش یافت. این در حالی است که به گفته سخنگوی نیروی انتظامی، فعالیت ماموران این نیرو در این ماه به صورت چشمگیری افزایش یافته است.
حتی پژوهش‌های علمی نشان از کاهش میزان جرم در ماه مبارک رمضان دارد. اگر در میان انواع جرم و کجروی، جرایمی نظیر سرقت از منزل، سرقت وسایل داخل خودرو و خودرو، کیف‌قاپی، سرقت موتورسیکلت، جیب بری و سرقت از مغازه که از شیوع بیشتری برخوردارند و همچنین قتل و آدم‌ربایی را در نظر بگیریم، پژوهشی در سال 90 که جدول آن در این گزارش رسم شده است، نشان داد، نرخ وقوع این 9 جرم در 26 روز ماه مبارک، در مقایسه با نرخ وقوع آنها در میانگین 26 روز 6 ماه اول سال، با کاهش معنادار همراه بود.
دلایل کاهش جرم
بسیاری از کارشناسان دلایل متعددی را برای عوامل کاهش جرم در ماه مبارک رمضان برمی‌شمرند. به باور آنها، افزایش میزان «کنترل درونی»، افزایش فعالیت‌های فرهنگی و معنوی رسانه‌ها، بویژه صداوسیما در ماه مبارک رمضان که موجب تقویت «وجدان» آسیب‌پذیر افراد کجرو می‌شود، افزایش فشار هنجاری برای عدم ارتکاب رفتارهای خلاف، افزایش میزان همکاری و همراهی مردم با نیروی انتظامی در این ماه عزیز و... از جمله این عوامل است.
از سوی دیگر، بسیاری از عالمان دینی و مذهبی، روزه را عامل موثری در جهت تقویت اراده و تقوا می‌دانند و معتقدند در ماه مبارک رمضان اراده افراد با روزه‌داری تقویت می‌شود و کمتر به دام گناه کشیده می‌شوند، هرچند کارشناسان معتقدند مجرمان حرفه‌ای که مرتکب جرایمی چون قتل و غارت می‌شوند، کمتر تحت تاثیر این روحیه معنوی قرار می‌گیرند.
ماه مبارک رمضان، ماه مهمانی خداست و انسان را به خدا نزدیک‌تر می‌کند. حجت‌الاسلام و المسلمین حسین شهامت استاد حوزه علمیه قم با اشاره به این موضوع از اثرات روزه و معنویت آن یاد می‌کند و می‌گوید: تأثیر این ماه عزیز در میان مؤمنان انکارناپذیر است و با تقویت آشتی و محبت و ترحم سبب تحکیم خانواده می‌شود. با این همه، او معتقد است معنویت این ماه عزیز به صورت انعکاسی در افرادی که اعتقادات ضعیف و سستی دارند نیز اثر می‌کند و زمینه جرم و فسق و فساد خود به خود کاهش می‌یابد.
دکتر جعفر بای، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه نیز اعتقاد به باورهای مذهبی را دلیل عمده کاهش جرم در ماه مبارک رمضان برمی‌شمرد و می‌گوید: آموزه‌های دینی نقش کلیدی در بازدارندگی از خطا و گناه دارد. ماه مبارک رمضان در واقع تمرین عملی مقاومت و بردباری است و با مناسک خود، فرد را به تسلط و مدیریت و کنترل رفتار هدایت می‌کند.
با وجود این تفاسیر، دکتر رضا غنی‌لو، استاد دانشگاه و کارشناس رسمی دادگستری نگاهی متفاوت دارد. به باور او، تاثیر ماه مبارک رمضان بر کاهش تخلفات ترافیکی مانند تجاوز به حریم همدیگر و عبور از چراغ قرمز و فحاشی در حین رانندگی یا اختلافات زناشویی بسیار بیشتر از ارتکاب جرایم توسط مجرمان حرفه‌ای بوده است. او با بیان این‌که ماه مبارک رمضان با تغییر فضای معنوی جامعه، تقویت باورهای درونی به تمرین تقوی و خویشتنداری باعث کنترل عوامل و شرایط پیش‌جنایی در عموم مردم می‌شود، می‌گوید: اگر شما با شنیدن غرولندهای همسایه یا همکاری بر سر اختلافات معمول بسرعت عصبانی می‌شدید و واکنش نشان می‌دادید، حالا که روزه‌دار هستید به خود یادآوری می‌کنید باید گذشت و خویشتنداری کرد. روز گذشته وقتی خواستم سوار خودرو شوم متوجه کاغذی زیر برف‌پاکن شدم. با تعجب آن را برداشتم و خواندم؛ راننده‌ای به برخورد در ماشینش بر دستگیره در ماشینم اعتراف کرده بود که تنها لکه‌ای به جا گذاشته بود؛ لکه‌ای که اگر نمی‌گفت شاید هرگز متوجه آن نمی‌شدم و تردیدی ندارم اگر من این کار را کرده بودم بی‌توجه از کنارش می‌گذشتم. آن راننده برای جبران خسارت شماره تماسش را هم روی کاغذ نوشته بود. شاید این تنها یک تصادف باشد، اما وقوع آن در ماه مبارک رمضان می‌تواند شاهد کوچکی باشد بر ادعایی بزرگ؛ یعنی کاهش میزان جرم در این ماه عزیز.
