دومین جنگ سرد در حال آغاز شدن است
درگیریهای لفظی آلمان و آمریکا وارد فاز تازهای شده است. تقریبا پس از دو روز سکوت در قبال انتقادات تند آلمانیها، دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا با یک توییت انتقادی و یک تصمیم جنجالی این فضای سکوت را شکست.
جدال آمریکا و اروپا به مرحله جنگ سرد رسیده است. از یکسو ترامپ در واکنش به سخنان آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و زیگمار گابریل، وزیر امور خارجه آلمان توییت کرد: «ما کسری تجاری عظیمی با آلمان داریم، در ضمن آنها خیلی کمتر از آنچه باید هزینه ناتو و امور نظامی را بپردازند، پرداختهاند. برای آمریکا بسیار بد است. این رویه تغییر خواهد کرد.» از سوی دیگر سیانان به نقل از دو مقام ارشد آمریکایی از تصمیم ترامپ برای خروج از پیمان آب و هوایی پاریس خبر داد. قرار است این تصمیم بهزودی اعلام شود. به گزارش رویترز، ترامپ در واکنش به سخنان آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان و زیگمار گابریل، وزیر امور خارجه آلمان که گفته بودند دیگر روی آمریکا بهعنوان یک شریک حساب باز نمیکنیم، توییت کرد: «ما کسری تجاری عظیمی با آلمان داریم، در ضمن آنها خیلی کمتر از آنچه باید هزینه ناتو و امور نظامی را پرداختهاند. برای آمریکا بسیار بد است. این رویه تغییر خواهد کرد.» در همین حال سیانان به نقل از دو مقام ارشد آمریکایی اعلام کرد که ترامپ تصمیم خود را برای خروج از پیمان آب و هوایی پاریس گرفته است و ایالات متحده به زودی از این پیمان خارج میشود. به گزارش دنیای اقتصاد، از سوی دیگر شان اسپایسر، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید روز سهشنبه قصد داشت با سخنان امیدوارکننده از فضای تنشآمیز چند روز اخیر بکاهد. رویترز گزارش داد: در پی سخنان انتقادآمیز صدر اعظم و رهبران سیاسی آلمان در ارتباط با سیاستهای دونالد ترامپ و سپس واکنش انتقادآمیز رئیسجمهوری آمریکا، کاخ سفید گفتهاست رهبران دو کشور روابط بسیار خوبی دارند. شان اسپایسر، سخنگوی کاخ سفید در جمع خبرنگاران گفت: ترامپ و مرکل روابط بسیار خوبی دارند و رئیسجمهوری ایالاتمتحده احترام بسیار زیادی برای صدر اعظم آلمان قائل است.
اسپایسر همچنین افزوده است که برای ترامپ نهتنها آلمان، بلکه تمامی اروپا، متحد مهم آمریکا بهشمار میرود. این سخنان ساعاتی پس از توییت انتقادآمیز رئیسجمهوری ایالاتمتحده بیان شده است. پیش از آنکه ترامپ در توییتر به آلمان بپردازد، شماری از مقامهای سیاسی آلمان، از جمله صدراعظم آن کشور، وزیر خارجه و نیز رهبر حزب مخالف دولت، از سیاستهای دولت ترامپ انتقاد کرده بودند. انتقادها در آلمان پس از آن آغاز شد که دونالد ترامپ، از نخستین سفر خارجی خود در مقام رئیسجمهوری ایالاتمتحده و دیدار با سران اروپایی، به واشنگتن بازگشت. دیدارهای اخیر نشان داد که طرفها در مورد پارهای از مسائل، از جمله مقابله با تغییرات اقلیمی، هزینههای پیمان آتلانتیک شمالی و نیز روابط بازرگانی اختلاف دارند.
صدر اعظم آلمان، روز یکشنبه، در یک سخنرانی در جمع هواداران حزب حاکم در آلمان گفته بود حفظ روابط دوستانه با بریتانیا و آمریکا، اهمیت زیادی دارد، با این حال این قاره دیگر نمیتواند کاملا روی آنها حساب کند و زمانی که ما میتوانستیم تماما متکی به دیگران باشیم رو به پایان است. او سپس، روز دوشنبه، سخنان مشابهی را بیان و تاکید کرد اروپا باید سرنوشت خود را، خود در دست گیرد. آنگلا مرکل در عین حال که بر اهمیت فوقالعاده روابط با واشنگتن تاکید کرده، اما میگوید وقت آن است که اروپا در مسائل بینالمللی به بازیگری فعال تبدیل شود. زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان و مارتین شولتز، رهبر حزب سوسیالدموکرات نیز به انتقاد از سیاستهای دولت فعلی آمریکا پرداختند. هرچند زیگمار گابریل نیز تاکید کرده است که اهمیت آمریکا برای آلمان بیشتر از اختلافات کنونی است و دو طرف در آینده روابط خوب خود را از سر خواهند گرفت. این در شرایطی است که پس از سخنان مقامهای آلمانی، دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، باز هم به توییتر پناه برد تا پاسخگوی مقامات آلمانی باشد. او در حساب کاربری خود از کسری تراز تجاری با آلمان انتقاد کرد و بار دیگر در مورد پرداخت هزینههای ناتو هشدار داد. همچنین گفته شده است که ایالاتمتحده بهدنبال اعمال مجازاتهای اقتصادی برای ژرمنها است.
این انتقادها از سوی رئیسجمهوری فعلی آمریکا، تکرار انتقادهای مشابهی است که بر پایه گزارشها طی دیدار با مرکل نیز بیان شده بودند. ترامپ در جریان سفر خود، از آلمان بهخاطر بازماندن از دستیابی به هدف ناتو در مورد پرداختیها به پیمان آتلانتیک شمالی، هزینه نظامی و مسائل تجاری مانند وضعیت صادرات خودرو انتقاد کرده بود. البته انتقاد در مورد پرداخت هزینه ناتو، تنها در مورد آلمان مطرح نشده و رئیسجمهوری ایالاتمتحده میگوید اکثر اعضای این پیمان نظامی، تعهدات خود در مورد اختصاص 2 درصد از تولید ناخالص داخلی به امور دفاعی را نادیده گرفتهاند.
با رویهای که دونالد ترامپ در پیش گرفته است او نه در داخل نه در خارج حامی ندارد. او در داخل بهدلیل رسوایی کابینهاش در ارتباط با روسها تحت فشار است و در خارج نیز بهدلیل انتقادهای تند و تیز از متحدانش دست تنها مانده است.
آلمان بهعنوان یکی از قدرتمندترین کشورهای عضو اتحادیه اروپا گفته است مدیریت ترامپ موجب خواهد شد این کشور منزوی شود. یکی از منابع نزدیک به رئیسجمهوری ایالاتمتحده به سیانان میگوید: «ترامپ بهدلیل هیجانزدگی ناشی از اولین سفر خارجی خود این سخنان را بر زبان نیاورده است. او پیش از این هم از دوستان خود شکایتهایی داشت، اما او بیش از این نمیخواست پیشروی کند. افزون بر این زمانی که وی از اجلاس بیرون آمد بسیار مکدر بود.»
این در حالی است که بازگشت او به خانه هم چندان اوضاع و احوال او را خوش نکرد. در داخل خانه هم کسی برای او «هورا» نکشید. به جای اینکه او در خانه بهخاطر فروش افسانهای سلاح به کشورهای خاورمیانه و دیدار با پاپ و رهبران اروپایی جشن بگیرد، سایه متداوم روسگیت اوضاع را به کام وی تلخ کرده است. زمانی که او در خارج از کشور به سر میبرد، پای داماد وی به پرونده تحقیقات کشیده شد. اخیرا فاش شده است که جرد کوشنر، داماد ترامپ که هماینک نقش مشاور ارشد وی را ایفا میکند خواسته بود تا کانالی مخفی برای ارتباط با روسها ایجاد کند. یکی از منابع نزدیک به کاخ سفید هم فاش ساخته است که ترامپ در یک جلسه خصوصی از دان مکگان لابیگر و مشاور کاخ سفید که از او بهعنوان متخصص جمعآوری پول برای کمپینهای انتخاباتی یاد میشود گلایه کرده است. گفته میشود ترامپ دوست دارد با وکیل قدیمی خود مارک کاساویتز کار کند، زیرا بر این باور است که مکگان دفاع خوبی از تیم نداشته است.
یکی از نزدیکان به کاخ سفید میگوید که انتظارات ترامپ از مشاوران خود بسیار بالا است. او اضافه میکند: همگان میدانند استفاده از مشاوران ویژه عاقبت خوشی نداشته است. اشاره این فرد به استفاده از کاساویتز است. این منبع که خواسته نامش فاش نشود گفته است: این افراد (کاخ سفید) شطرنج بازی نمیکنند آنها ورق بازی میکنند.
این منبع درخصوص قمار ترامپ در باب جیمز کومی گفت: «اگر ترامپ همان موقع که بحث روسیه داغ شده بود جیمز کومی را از افبیآی اخراج نمیکرد الان جو بسیار متفاوت بود. او باید برای اخراج کومی وقت مناسبتری در نظر میگرفت.»
ترامپ در این هفته بسیار خشمگین، تنها رها شده است. دونالد ترامپ شخصی نیست که بشود با او به راحتی کار کرد. یکی از نزدیکان رئیسجمهوری آمریکا میگوید: «او با خودش خلوت کرده است و این خلوت به شدت میتواند خطرناک باشد. او از لحاظ عاطفی لطمه دیده، اضافه وزن پیدا کرده است و به هیچکس هم اعتماد ندارد.»
سوال مهمی که این فرد میپرسد اما از این قرار است: آیا ترامپ بالاخره متوجه خواهد شد که با چه مصائبی دست و پنجه نرم کرده یا خواهد کرد؟ آیا او همچنان به این رفتارهای متکبرانه ادامه خواهد داد. این فرد خود نیز پاسخ این سوال را میدهد: او به زودی متوجه خواهد شد که این سفر نهتنها دستاوردی نداشته بلکه آمریکا را با یک توقف طولانی مدت مواجه خواهد کرد.
ترامپ در حال حاضر با چند چالش عمده دست و پنجه نرم میکند: ابتدا او باید جنجال روسیه را حلوفصل کند، سپس جایگزین طرح اوباماکر را ارائه دهد و در نهایت برای گزینه افبیآی یک تصمیم عاقلانه اتخاذ کند. ترامپ مایل است که سناتور سابق جو لیبرمن را در این پست بگمارد اما سنا او را گزینه مناسبی نمیداند. در حالی که او پای خود را از کشور بیرون گذاشته بود این گزینه از سوی سنا رد شد. البته از دیگر گزینهها میتوان به کریس کریستی اشاره کرد که با یک تعارف نه چندان جدی این پست به وی پیشنهاد شد. ترامپ به او گفته بود: پس این پست را نمیخواهی، درست است؟!
برخی امیدوارند ترامپ بتواند زودتر افسار سیاست را در کاخ سفید به دست بگیرد. کارشناسان بر این باورند ترامپ زمانی که شکست خورده است بهتر به سخنان گوش میدهد. این دسته بر این باورند مشکل عمده ترامپ در مشاوران بد است. ترامپ مایل است در اموری که حتی به او ربطی ندارد دخالت کند و یک نفر باید به او بگوید که نمیتواند در امور اطلاعاتی مداخله کند.
ترامپ: به من زنگ بزنید
در حالی که ترامپ دستاورد چندانی از دیدار با سران گروه 7 و کشورهای عضو ناتو نداشته است، گفته میشود وی در یک اقدام غیردیپلماتیک شماره تلفن خود را در اختیار رهبران کشورها قرار میداده تا با وی تماس بگیرند. به گزارش آسوشیتدپرس، مقامهای آمریکایی فاش کردند که دونالد ترامپ در دیدارهایش با رهبران برخی کشورها شماره تلفن همراه خود را به آنها داده و از آنها تقاضا میکند مستقیما با تلفن همراهش تماس بگیرند در حالی که این اقدامی خلاف عرف پروتکل دیپلماتیک بوده و همچنین مغایر با امنیت و محرمانه بودن تماسهای رئیسجمهوری آمریکا است.
براساس گفته چند مقام سابق و فعلی آمریکا که از موضوع مطلع هستند دونالد ترامپ، رئیسجمهوری این کشور اخیرا از رهبران کانادا و مکزیک تقاضا کرده تا با تلفن همراهش مستقیما تماس بگیرند. این مقامها فاش کردند که از بین این دو نفر تنها جاستین ترودو، نخستوزیر کانادا از این پیشنهاد استقبال کرده است. ترامپ همچنین به گفته یک مقام فرانسوی، شماره تلفنش را در اختیار امانوئل ماکرون، رئیسجمهوری فرانسه قرار داده است. نه کاخ سفید و نه دفتر جاستین ترودو هنوز درباره این گزارش اظهارنظر نکردهاند.
در حوزه دیپلماتیک که در آن تماسهای رهبران کشورها جزو امور هماهنگ شده محسوب میشوند این اقدام ترامپ که از مجاری رسمی دل خوشی ندارد یک اقدام خلاف پروتکل محسوب میشود. ترامپ در دوره ریاستجمهوریاش نشان داده که چندان میانه خوبی با رویههای رسمی و انضباط دیپلماتیک ندارد. معمولا روسای جمهور آمریکا تماسهایشان را از طریق یکی از چند خط تلفن امن قرار داده شده در محل کاخ سفید دریافت میکنند. برخی از این خط تلفنها در مکانهایی نظیر اتاق وضعیت، دفتر بیضی شکل یا لیموزین ریاستجمهوری مستقر هستند. حتی اگر ترامپ از تلفن همراه دولت استفاده کند اما تماسهایش در معرض استراق سمع بهویژه از جانب دولتهای خارجی قرار خواهد گرفت.