۱۰ توصیه طلایی اقتصاددانان به شهردای تهران

نتایج نشان می‏دهد: پیروز حناچی و‌ عباس آخوندی، هر کدام، در مجموع، 55 امتیاز و 53 امتیاز از طرف صاحب‏نظران در نظرسنجی اخذ کرده‌اند که بیشترین امتیاز در مقایسه با سایر گزینه‌های مطرح برای شهرداری تهران، محسوب می‏شود. در این میان، عباس آخوندی به لحاظ «انتخاب اول» نظردهنده‏ها، بیشترین رای را کسب کرده است. 14 صاحب‌نظر از مجموع 55 شرکت‌کننده در نظرسنجی، «انتخاب اول» خود برای شهرداری تهران را عباس آخوندی معرفی کردند. بعد از آخوندی، بیشترین «انتخاب اول»، برای پیروز حناچی با 9 رای از بین 55 نظردهنده، به ثبت رسیده است. جمع امتیازات هر کدام از گزینه‌های مطرح برای سکانداری پایتخت در نظرسنجی،‌ مشخص می‌کند: عباس آخوندی، پیروز حناچی و اسحاق جهانگیری، به ترتیب 3 گزینه دارای بیشترین امتیاز هستند که از نگاه متخصصان مسائل شهر،‌ می‌توانند به‌عنوان شهردار جدید تهران، منشاء تحولات و توسعه مطلوب پایتخت، شوند. چهره‌های انتخاب‌شده به عنوان نمادی از «استاندارد مدیریتی» برای شهردار جدید، نشان می‌دهد: پایتخت در شرایط فعلی به شهرداری نیاز دارد که با پرهیز از سیاسی بازی، قدرت تعامل سیاسی با جناح‌ها و دولت را داشته باشد.

صاحب‌نظران، در نظرسنجی اعلام کردند: شهردار جدید پایتخت باید «به‌دور از نگاه پیمانکاری به شهر»، «دید نرم‌افزاری» به انبوه چالش‌های زندگی در تهران داشته و از مهارت لازم برای اعمال راهکارهای غیرسخت‌افزاری، برخوردار باشد.

منتخبان دارای بیشترین امتیاز از شرکت‌کننده‌ها در نظرسنجی، «نماد» افراد دارای توانایی بالا برای پالایش پایتخت از مولفه‌های مزاحم سکونت، هستند. سکاندار پایتخت در دوره جدید مدیریت شهری، از یکسو باید به آخرین وضعیت شهر از بابت میزان متغیرهای شهر با شاخص‌های اسناد فرادست (طرح‌های جامع و تفصیلی)، آگاهی داشته باشد و از سوی دیگر، بدون فوت وقت،‌ بتواند تجربه‌های موفق کلان‌شهرهای دنیا در حوزه‌های مختلف شهری را در تهران پیاده کند. برای این منظور، شهردار جدید ضمن دارا بودن تجربه کاری موثر در سطح ملی و بالاتر از اداره یک شهر –با توجه به اینکه، مسائل پایتخت، فقط به کلان‌شهر تهران محدود نیست و با مجموعه شهری تهران پیوند خورده است- لازم است از جسارت کافی برای تغییر رویه‌های غلط و توقف فرآیندهای پرخطر گذشته، برخوردار باشد.

نظردهنده‏ها معتقدند: شورای پنجم شهر تهران برای ثبت بهترین عملکرد در انتخاب شهردار جدید،‏ باید «وضع موجود پایتخت و بحران‏های پیدا و پنهان در شهر» را محور قرار دهند و سطح توانایی و تجربه نامزدهای مطرح را با آن، محک بزنند. 55 صاحب‏نظر، هر کدام، ضمن اعلام گزینه‏های خود برای شهردار شانزدهم پایتخت، کامنت‏هایی هم درباره مسوولیت‏های مدیریت شهری تهران مطرح کردند که مجموعه این نظرات‏، حاوی 10 توصیه طلایی برای شورای پنجم و شهردار آینده است. مهم‌ترین توصیه در بین کامنت‏ها، «پرهیز 21 عضو جدید شورای شهر از انصراف نمایندگی مردم پایتخت به قصد خدمت یا فعالیت در حوزه دیگر حتی در شهرداری» است. این توصیه،‏ با هدف «حفظ احترام به رای تاریخی تهرانی‏ها در انتخابات شورای شهر» عنوان شده است به‌طوری که، عدم رعایت آن از جانب منتخبان در پارلمان پنجم شهر، می‏تواند سطح مشارکت عمومی در اداره مطلوب پایتخت را تضعیف کند. متن کامنت‏ها به شرح زیر است:

حسین عبده تبریزی: شهردار جدید تهران بیشتر از آنکه علاقه‌مند و متخصص در حوزه‌های عمرانی باشد، ‌باید به معضلات اصلی شهر یعنی افزایش تحرک در شهر تهران و حمل‌ونقل مناسب، محیط‌زیست، مسائل فرهنگی و تبدیل شهر به نقطه‌ ثقل توسعه‌ کشور توجه کند. در عین حال، شهردار ‌باید از سابقه‌ سیاسی لازم برای تعامل با دولت و سایر قوا برخوردار باشد. با توجه به نکات بالا و با فرض اینکه آقای محسن هاشمی‌رفسنجانی تعهد به عدم‌استعفا از شورای شهر داده‌اند، افراد پیشنهادی که در حوزه‌ شناخت اینجانب است، معرفی می‌شوند:

آقای مهندس داوود کشاورزیان با تجربه‌ چهار سال اخیر در حوزه‌ حمل‌ونقل، می‌تواند سطح تحرک در شهر تهران را بالا برد. وی با سابقه‌ دو دوره‌ استانداری، از ظرفیت سیاسی مناسبی برای تعامل با مسوولان کشوری برخوردار است. وی بحث مسکن و توسعه‌ شهری را با مدیریت شرکت شهرهای جدید تجربه و دنبال کرده است. با توجه به تجربه‌ مدیریت در نهادهایی چون هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، شرکت فولاد و شرکت‌های معدنی و سیمانی، مهندس کشاورزیان بر مسائل شرکتداری نیز کاملا تسلط دارد. آقای دکتر محسن پورسیدآقایی قطعا می‌تواند با تمرکز بر حمل‌ونقل ریلی در شهر تهران و حومه، سطح تحرک در شهر تهران را به‌سرعت بالا برد. وی با توجه به تحصیلات خود در رشته‌ مهندسی صنایع تا مرحله‌ دکترا، تجارب شرکت‌داری مثبتی در حوزه‌ عمومی و خصوصی دارد.

تجربه‌ طولانی کار در دولت، وی را از ظرفیت مناسبی برای تعامل بین شهرداری و دستگاه‌های دولتی برخوردار کرده است. نحوه‌ برخورد وی با فاجعه‌ تصادف قطار در محور سمنان- دامغان بیانگر ارزش‌های بالایی است که وی در خدمت به مردم و مسوولیت در قبال آنان قائل است. آقای دکتر سورنا ستاری از نسل جوانان موفق در کابینه‌ یازدهم بوده است. با تجربه‌ معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور، به همه‌ حوزه‌های فعالیت در اقتصاد ایران سر زده است. بنابراین وی در مراکزی چون بنیاد نخبگان، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، صندوق نوآوری و شکوفایی، پارک ملی فناوری و موسسات مطالعاتی و پژوهشی با مفاهیم، صنایع و فناوری‌های مرتبط با شهر و حمل‌ونقل آشنا شده است. وی می‌تواند ارتباط‌های سیاسی لازم را برای تعامل با مقامات دولتی و مسوولان سایر قوا برقرار کند. سپردن کار شهرداری به دکتر ستاری سطح فناوری لازم برای اداره‌ شهر را ارتقا می‌دهد و با کاربرد فناوری‌های کنترل عملیات و حساب‌ها، سلامت مالی بیشتری را برای شهر به ارمغان می‌آورد.

مهندس محسن صفایی حائز همه‌ شرایط لازم برای اداره‌ شهر تهران است و طبعا نسبت به هر مدیری ارجحیت دارد که امروز برای این پست کاندیدا شود. تجربه‌ او در سیاست، اقتصاد، فرهنگ و ورزش به وی اجازه می‌دهد که به‌طور علمی به کلیه‌ زوایای امور مربوط به شهر بپردازد. این فارغ‌التحصیل دانشکده‌ فنی از جوانی در حوزه‌ عمران سابقه اندوخته است و با اولین شهردار تهران پس از پیروزی انقلاب، همکاری کرده است. با کار در سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با همه‌ حوزه‌های صنعتی کشور آشنا شده و با معاونت وزارت صنایع سنگین و پس از آن مدیرعاملی توانیر در بالاترین سطوح شرکت‌داری تجارب خود را به کار گرفته است. در این دوران است که با تاسیس شرکت‌هایی چون فرآب و مپنا آینده‌نگری خود را در صحنه‌ توسعه‌ کشور به نمایش می‌گذارد. اداره‌ بسیار موفق فدراسیون فوتبال و خدمت در کنفدراسیون فوتبال آسیا و متعاقب آن قائم مقامی وزارت اقتصاد فرصت‌های مدیریتی فراتر از بخش‌های عمران و صنعت در اختیار مهندس صفایی قرار داد. در واقع، کمتر حوزه‌ای از مدیریت شهر وجود دارد که مهندس صفایی در آن تجربه‌ قبلی نیندوخته‌ باشد. بی‌شک اگر موانع دیگری پیش‌رو نباشد، وی بهترین فرد برای مدیریت شهر تهران است.

محمد بهشتی: یکی از مهم‌ترین پارامترها برای انتخاب شهردار جدید تهران باید «پاکدستی و تعصب روی پاکدستی» باشد. همچنین شهردار جدید باید توانایی ارائه و استفاده از راه‏حل‏های نرم‏افزاری برای ارتقای کیفیت زندگی و سکونت در شهر تهران را داشته باشد. به‏عنوان مثال، در بحث ترافیک، اقدامات سخت‏افزاری زیادی انجام شده و مشکل با این نوع نگاه، قابل حل شدن نیست. باید روی راه‏حل‏هایی برای کاهش تقاضای سفر، متمرکز شد. شهردار آینده تهران همچنین باید قدرت لازم برای جلب مشارکت فرهیختگان در تخصص‏های مختلف در شهر را دارا و در عین حال، پذیرای نظرات آنها باشد. در این میان، اعضای جدید شورا نیز باید نسبت به «حفظ احترام رای‏دهنده‏ها» هوشیار باشند؛ خروج از شورا، حرکت خلاف جهت این موضوع است.

سید رضا هاشمی: مسوولیت شهرداری تهران، جایگاه مهم و قابل مقایسه با مسوولیت‏ها در سطح ملی است. حل مشکلات کهنه پایتخت به معنای حل نیمی از مشکلات شهرهای کشور است، چون مولفه‏های شهری تهران، اثرگذاری عمده بر شرایط اقتصادی-اجتماعی سایر شهرها دارد. شهردار آینده حتما باید قدرت تعامل با مقامات ارشد دولت را داشته باشد.

حسین ایمانی جاجرمی: فردی که در مسند شهردار تهران می‏نشیند نباید سودای ریاست جمهوری داشته باشد. برای انتخاب درست شهردار تهران اعضای شورای شهر تهران می‌توانند فراخوانی ارائه دهند که چهره‏های مناسب برای شهرداری تهران همراه با معرفی برنامه و تیم خود در این فراخوان شرکت کنند. نکته مهمی که در انتخاب شهردار دوره جدید می‏تواند مدنظر اعضای شورای شهر قرار گیرد این است که می‏توانند چهره‏ها و فرصت‏های جدیدی را برای مجموعه شهرداری تهران انتخاب کنند. این در حالی است که بسیاری از چهره‏هایی که تاکنون مطرح شده‏اند امتحان خود را پس داده‏اند.

علی نوذرپور: اگرچه مناسب‏ترین روش برای انتخاب شهردار در کلانشهر انتخاب به شیوه مستقیم است، اما در شرایط فعلی معتقد هستم فردی که برای سمت شهردار تهران انتخاب می‌شود باید از یکسو شهر را بشناسد و از سوی دیگر صاحب تئوری و سوابق اجرایی موفق باشد. برای اینکه چنین فردی انتخاب شود مناسب است شورای شهر به نیابت از مردم از طریق یک فراخوان، از کاندیداها بخواهد برنامه خود را برای شهرداری تهران ارائه دهند. برگزاری یک فراخوان موجب می‏شود چهره‏های جدیدی برای شهرداری تهران معرفی شود و شورای شهر در انتخاب شهردار محدود به افراد گذشته نشود، چراکه شهرداری تهران یک مدیر قوی اجتماعی نیاز دارد که می‏توان برای انتخاب آن از ظرفیت تمامی کشور استفاده کرد.

بهروز هادی زنوز: شهر تهران از دو جهت در وضعیت نگران‏کننده‏ای قرار دارد. نخست آنکه طی سال‏های گذشته بی بند و باری مالی سبب‌شده شهر تهران گران اداره شود، دوم آنکه تهران طی دهه‏های اخیر از طریق شهرفروشی تامین مالی شده است. از این رو محیط زیست، ایمنی و آسایش شهروندان فدای مبادلات شهرداری شده و تمامی برنامه‏ریزی‏های شهری زیرپا گذاشته شده است.

با توجه به این دو جهت، شهردار تهران در دوره جدید باید دارای سه مشخصه اصلی باشد. این مشخصات شامل پاکدستی، آشنایی با مسائل فنی و اجرایی پروژه‏های عمرانی و دارا بودن انضباط مالی است برای آنکه بتواند بدهی‏های شهرداری را سامان دهد. با توجه به این ویژگی‏ها، به نظر می‏رسد گزینه مناسب اول برای شهرداری آقای محمد حسین مقیمی(معاون سابق وزارت کشور، رئیس سابق سازمان شهرداری‏ها و دهیاری‌ها و عضو کمیسیون عمران مجلس) است. این فرد به لحاظ سیاسی حاشیه‏ای ندارد و فردی پاکدست است. گزینه مناسب دوم حبیب‏الله بیطرف و گزینه سوم رسول خادم است که علاوه بر این سه ویژگی به مسائل شورا و شهرداری آگاه است. در کنار این سه گزینه در صورتی که بنا نباشد آقای دکتر آخوندی در وزارتخانه باشند ایشان، آقای مرعشی و آقای صفایی فراهانی نیز گزینه‏های مناسبی برای شهرداری تهران هستند. شورای شهر باید در دوره جدید سازوکاری داشته باشد تا بتواند به‏صورت مناسب و موثر بر عملکرد شهرداری نظارت کند.

مصطفی بهزادفر: شهرداری تهران در مقطع کنونی در شرایط بحرانی مالی و فنی قرار دارد، از این رو فرد منتخب برای شهردار علاوه بر تخصص باید دارای ارتباطات سیاسی قوی برای حل بحران‏های شهرداری و ارتباط با دولت باشد.

محمود جهانی: انتخاب چهره شهردار یک انتخاب تخصصی باید باشد از این رو بهتر است یک چهره غیرسیاسی بر مسند شهردار تهران تکیه بزند.

مجید غمامی: به نظر می‏رسد در حوزه مدیریت شهری همچون حوزه هسته‏ای نیازمند اجرای یک برجام هستیم. از این رو به نظر می‏رسد فردی باید برای شهرداری تهران انتخاب شود که دارای سابقه و توان اجرایی بالا و جسارت زیاد برای تامین مخارج اداره شهر از مسیر سالم و پایدار و تسویه بدهی‏های چند هزار میلیاردی شهرداری تهران را داشته باشد.

اردشیر اروجی: شهر تهران با چالش درآمد پایدار روبه‌رو است، تغییر شهردار در وضعیت کنونی می‌تواند شهر را با مسائل مختلف در حوزه مالی روبه‌رو کند، پیشنهاد شهرداری تهران به شهردار کنونی در چارچوب نظارت قانونی شورای آینده می‌تواند فرصتی برای شورا در جهت شناخت ریشه‌ای مشکلات باشد. در صورت قبول نکردن این مسوولیت از سوی شهردار کنونی، مهر تایید بر چالش‌ها و مسائل مورد اشاره از سوی اعضای شورای پنجم و صاحب‌نظران است. بنابراین گزینه شهرداری آقای قالیباف با هدف طراحی دوره گذار مطرح شده است

محمد حسین بوچانی: شهردار آینده تهران برای روبه‌رو شدن و حل مشکلات فعلی پایتخت باید دارای سه شاخص اصلی باشد. نخست آنکه شهردار جدید باید نسبت به هویت و محیط شهر تعصب داشته باشد و دارای نظریه درخصوص آینده شهر تهران باشد. دوم آنکه شناخت فنی کافی از مدیریت شهری تهران داشته باشد و سوم آنکه شهردار تهران باید توان ارتباط با دستگاه‌های حاکمیت در سطح ملی را برای حل مشکلات شهر داشته باشد. ضمن آنکه علاوه بر شهردار تهران، حلقه اول تا سوم مدیران شهرداری نیز باید دارای یک شناخت دقیق و کافی نسبت به شهر باشند.