بازار کاغـذ با واردات می‌چرخد
صنعت و بازار کاغذ، مقوا و محصولات کاغذی یکی از بخش‌های مهم صنعتی در کشور است. این صنعت نه تنها در ایران، بلکه در تمام دنیا از اهمیت خاصی برخوردار است.
متاسفانه طی چند سال اخیر این صنعت نیز همانند سایر صنایع اسیر واردات شده و کمتر مسئول و دست‌اندرکاری به فکر تولید داخلی این محصول ارزنده است. متاسفانه با توجه به اینکه پتانسیل تولید کاغذ و مقوا را در داخل داریم، اما به دلیل کمبود مواد اولیه بازار را به دست واردات سپرده‌ایم. البته درست است که ما از نظر مواد اولیه و چوب کافی برای تولید کاغذ و مقوا در مضیقه هستیم، اما باید به این نکته توجه کرد که با توجه به ناتوانی منابع چوبی کشور در تامین نیاز فعلی و آتی صنایع چوب و کاغذ کشور، تجدید نظر سازمان حفظ نباتات در روش‌های قرنطینه‌ای به‌نحوی که واردات انواع مقطوعات چوبی ضمن رعایت موازین بهداشتی، از توجیهات اقتصادی نیز برخوردار باشد، امری ضروری به نظر می‌رسد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از کسب و کار ، از سوی دیگر، ارائه برنامه‌ای مدون برای صنعت کاغذ کشور یک بازمهندسی در این صنعت ایجاد خواهد کرد که برای تحقق این مساله نیازمند حمایت دولت و ورود سرمایه‌های خارجی هستیم. بازار کاغذ در سال گذشته با ثبات قابل قبولی همراه بوده است، حال در ماه‌های اول سال 96 مشاهده می‌کنیم که این بازار آبستن اتفاقات تازه‌ای است. آنچنان که به نظر می‌آید عوامل مختلف، تاثیرات زیادی بر این بازار داشته باشند.
سد محکمی برای کنترل قیمت کاغذ نداریم
احمد شریفان، نایب‌رئیس اول اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا
در حال حاضر مساله‌ای که بازار کاغذ با آن روبه‌رو است، این است که تجار کاغذ نه قیمت‌های جدید را اعلام می‌کنند و نه محموله‌های خود را در اختیار بازار قرار می‌دهند. به همین دلیل است که فعلا نمی‌توان درباره وضعیت بازار در سال جدید اظهارنظر قطعی داشت. همچنین کاغذهای موجود در بازار، کاغذ‌هایی‌اند که در سال گذشته وارد شده‌اند و کاغذ‌فروش‌ها قیمت کاغذ موجود در بازار را براساس ملاک‌های قبلی می‌فروشند، اما قطعا به محض ورود محموله‌های جدید، ممکن است شاهد تغییر در قیمت کاغذ و مقوا در انواع آن باشیم. در این بین تجار کاغذ هم مدعی شده‌اند. آنها ادعا دارند هنوز بازار به ثبات نرسیده و نمی‌توانند قیمت‌های خود را اعلام کنند. این بی‌ثباتی‌ها بیشتر به وضعیت بازارهای جهانی و منطقه‌ای بستگی دارد و آنطور که من شنیده‌ام، برخی اتفاقات باعث افزایش قیمت کاغذ در کارخانه‌های خارجی هم شده است. البته این اعتقاد وجود دارد که تجار کاغذ همچنان با مصائب و برخی محدودیت‌ها دست‌به‌گریبان‌اند.
فاکتورهای زیادی باعث تغییر شرایط در بازارهای جهانی و مراودات تجار می‌شود. همانطور که دیدید، حمله اخیر آمریکا به سوریه باعث شد در بازار نفت، افزایش قیمت رخ دهد. این افزایش قطعا روی نرخ ارز در کشورهای منطقه و همینطور بازارهای دیگر از جمله بازار کاغذ، بی‌تاثیر نخواهد بود. بسیار سوال شده است که آیا این وضعیت تنها به دلیل این است که اتحادیه نقشی در قیمت‌گذاری‌ها ندارد، که در این باره باید اشاره شود که ما باید بپذیریم اتحادیه زمانی می‌تواند به موارد کلان در بازار کاغذ ورود کند که با آن برخوردی تخصصی صورت بگیرد، اما در شرایط فعلی، تجار خودشان نیاز بازار را ارزیابی و محموله‌های کاغذ وارد می‌کنند. البته قبول داریم که در شرایط موجود، تجار هم با بحران‌ها و مشکلات خاص خودشان درگیر هستند و نمی‌توانند با اتحادیه وارد مراوده و هماهنگی شوند. با توجه به وضعیت بازار کاغذ در داخل و خارج از کشور احتمال گرانی کاغذ در سال جدید وجود دارد و همانطور که گفتم فاکتورهای مختلفی ممکن است بر بازار جهانی کاغذ تاثیر بگذارد که با توجه به میزان کاغذ وارداتی در کشور ما، این تغییرات بر بازار داخلی کاغذ نیز تاثیر می‌گذارد.
تولید داخلی به دلیل ورود بی‌رویه کالای مشابه خارجی خریدار ندارد
مهدی صادقی، مدیرعامل تعاونی مقواسازان بهداشتی ایران
در حال حاضر ظرفیت فعلی تولید مقوای بهداشتی کشور ۳۰۰ هزار تن در سال است که متاسفانه به طور کامل از این ظرفیت استفاده نمی‌شود. به عبارت دیگر، سالانه ۲۰۰ هزار تن مقوای بهداشتی در کشور تولید می‌شود که هم‌اکنون مقوای بهداشتی تولید داخلی به دلیل ورود بی‌رویه کالای مشابه خارجی خریدار چندانی ندارد. صنعت مقوای بهداشتی در اشتغالزایی، پویایی تولید، رشد اقتصادی و از همه مهم‌تر در تامین سلامت و بهداشت جامعه بسیار نقش آفرین است که این صنعت ظرفیت خالی فراوانی برای تولید دارد که با کنترل واردات و حمایت جدی از تولید داخلی می‌توان به‌طور کامل از توان واحدها ی تولیدی کشور استفاده کرد. ضرورت دارد به این نکته هم اشاره شود که اغلب تولیدکنندگان مواد غذایی از مقواهای غیر بهداشتی برای بسته محصولات خود استفاده می‌کنند. مقوای مورد مصرف برای انواع مواد خوراکی از جمله شیرینی‌جات در زمره مقواهای بهداشتی قرار می‌گیرد و مشمول مقررات اجرای اجباری استاندارد است.
تمامی واحدهای تولیدکننده مقوای بهداشتی ملزم به رعایت استاندارد ملی ایران به شماره ۳۳۴۱ و قوانین و مقررات جاری سازمان ملی استاندارد هستند. در این استاندارد علاوه بر ویژگی‌های فیزیکی مانند وزن جعبه به الزامات میکروبی مقوا و جعبه بهداشتی نیز به وضوح بیان شده است. مصرف‌کنندگان برای حفظ سلامتی و صرفه اقتصادی از خرید انواع شیرینی، خرما، بیسکویت، مواد پروتئینی و … در جعبه‌های غیر بهداشتی و بدون نشان استاندارد خودداری کنند. در حال حاضر بیسکویت، کیک، خرما، انواع شیرینی، گوشت، مرغ و غیره در بسته بندی‌های غیر بهداشتی عرضه می‌شود که یک تهدید جدی برای سلامت افراد جامعه است.
اطمینان از سلامت مواد اولیه مصرفی در بسته‌بندی مواد غذایی با توجه به اینکه به‌طور مستقیم به سلامت مصرف‌کنندگان مربوط می‌شود از اهمیت دو چندانی برخوردار است.
مهم‌ترین مشکل این صنعت کمبود مواد اولیه است
ابوالفضل روغنی، کارشناس بازار
بازار کاغذ و مقوا بازار بسیار مناسبی به جهت سرمایه‌گذاری و تولید است. در حال حاضر یک واحد تولیدی که در این حوزه مشغول به کار است سالانه ۱۰۰ هزار تن مقوا تولید می‌کند، در صورتی که ظرفیت و کشش بازار ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تن در سال است. اما چیزی که در این بازار هم مثل بازار کاغذ گلاسه شایان توجه است حجم بالای واردات است، به گونه‌ای که ۷۰درصد نیاز بازار وارد شده و تولیدکنندگان داخلی تنها ۳۰درصد بازار را تامین می‌کنند.
بازار ایران ظرفیت بالایی برای تولید مقوا دارد، اما در این بین باید به چند نکته توجه داشت؛ اول اینکه بازار داخلی ما خارجی پسند است و میل بالایی به مصرف گرایی داریم. دیگر اینکه اقتصاد ما اقتصاد شفافی نیست و وضعیت ارز متغیر است. همین شرایط مزیت سرمایه‌گذاری این حوزه را کاهش می‌دهد.
البته قاچاق در این حوزه به دلیل ارزش پایین محصول رایج نیست و معمولا کم اظهاری یا بد اظهاری‌هایی در این بخش رخ می‌دهد اما با قاچاق عمده‌ای در این حوزه مواجه نیستیم. مهم‌ترین مشکل این صنعت کمبود مواد اولیه در کشور است. دیگر اینکه واحدهای کاغذسازی به آب بسیار زیادی نیاز دارند و همین مساله باعث شده انگیزه ایجاد چنین واحدهای تولیدی کاهش یابد. از سوی دیگر، حجم سرمایه‌گذاری در این حوزه بسیار بالا بوده، در صورتی که بازده سود آن بسیار پایین است. این دلیل و مجموع دلایل ذکر شده باعث می‌شود مزیت سرمایه‌گذاری در این حوزه کاهش یابد.
مقواهای پشت طوسی، پشت نخودی و پشت سفید از جمله مقواهای موجود در بازار هستند که این واژه‌ها اصطلاحات بازاری هستند. گفتنی است تفاوت آنها در بازار مصرف آنهاست. مواد اولیه مقواها ویرجین و خمیر سفید است که این خمیر سفید به صورت کامل وارد می‌شود. بخش بازیافت این مقواها نیز در داخل وجود دارد اما در این حوزه نیز با کمبودهایی مواجه هستیم.
دو سوم بازار کاغذ، وارداتی است
غلامرضا کاتب، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس
آمار و ارقام مرتبط با نیاز کشور به کاغذ نشان‌دهنده تامین دو سوم بازار از طریق واردات است؛ ازاینرو افزایش تعرفه به نفع نیست و باید تلاش کرد که تعرفه کاغذ را پایین نگه داشت.
درباره موضوعات مطرح شده درباره افزایش تعرفه واردات کاغذ از 5 به 10 درصد باید گفته شود که نباید تعرفه‌گذاری در بخش واردات طوری تنظیم شود که موجب بروز آسیب در بخش‌های مختلف شود و باید به عرضه و تقاضا در این صنعت نیز توجه شود. البته مانعی برای تولید کاغذ در کشور وجود ندارد و هیچ فردی نمی‌خواهد جلوی تولید داخلی را بگیرد و مسئولان باید در صنعت تولید کاغذ، زمینه تقویت تولید داخلی را فراهم کنند و در این میان با تعرفه‌گذاری مناسب رقابت منطقی در این عرصه ایجاد شود. دولت باید ارزیابی مناسبی درباره واردات یا تولید کاغذ در داخل کشور داشته باشد تا مصرف‌کنندگان آسیب نبینند و برای همگان واضح است که کاغذ در تولید محصولات فرهنگی نقش پررنگی دارد؛ از اینرو نباید زمینه بروز آسیب در فعالیت‌های فرهنگی را به وجود بیاوریم.
امروزه تولید کاغذ صرفا به قطع درختان ختم نمی‌شود و از سایر مواد دیگر نیز کاغذ تولید می‌شود. متاسفانه کاغذ در کشور به درستی مصرف نمی‌شود؛ از اینرو باید با افزایش بهره‌وری در تولید کاغذ و مصرف صحیح، میزان سرانه استفاده از کاغذ را کنترل کرد تا نیاز به اتخاذ سیاست‌های خاصی در این عرصه نباشد.
