تی پی پی بدون آمریکا دوام می‌آورد؟
جلسه یک‌شنبه کشورهای آسیا - اقیانوس آرام به بررسی گزینه‌های موجود در مورد توافقنامه «ترنس پاسیفیک» پس از تصمیم دولت دونالد ترامپ برای خروج امریکا از این توافقنامه اختصاص یافت.
اکنون که کاخ سفید در دوران رییس‌جمهوری جدید سیاست «امریکا در اولویت» را در پیش گرفته است، کشورهای جنوب شرق آسیا در تلاش هستند تا راهکاری برای ادامه این توافقنامه و تجارت آزاد در منطقه بیابند و در این زمینه به نظر می‌رسد ژاپن و استرالیا بیش از دیگر کشورها برای تداوم این توافقنامه حتی بدون امریکا تلاش می‌کنند. اما ناتوانی اجلاس همکاری اقتصادی آسیا – اقیانوس آرام (اپِک) در توافق بر سر بیانیه‌یی مشترک طبق روال عادی، بیش از پیش اغتشاش‌های پیش آمده در مذاکرات تجارت جهانی پس از مخالفت امریکا با تجارت آزاد و مبارزه برای حمایت از تولیدات داخلی را عیان کرد. این نشست که در شهر هانوی پایتخت ویتنام برگزار شد، بزرگ‌ترین جلسه تجاری جهانی از زمان روی کار آمدن ترامپ و بر هم خوردن روال دیرینه محسوب می‌شود و اگرچه در ظاهر اعضای پیمان تی‌پی‌پی برای زنده نگه داشتن این توافقنامه تلاش می‌کنند، اما به نظر می‌رسد که در باطن تعهد جدی برای پیشبرد سریع آن وجود ندارد و این در حالی است که چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان و اقتصاد اول آسیا سعی دارد از جای خالی امریکا استفاده کند و توافقنامه جایگزینی را پیش ببرد که تنها کشورهای آسیایی را شامل می‌شود.
همکاری دوسوی اقیانوس آرام منهای امریکا
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، ترامپ با مباحثه بر سر این مساله که توافقنامه‌های تجارت آزاد چندجانبه به از بین رفتن فرصت‌های شغلی در امریکا منجر می‌شوند و از این رو دولت هرگونه گفت‌وگو بر سر توافق‌های جدید در این زمینه را متوقف می‌کند و توافقنامه‌های قدیمی را نیز مورد باز‌بینی قرار می‌دهد، خروج رسمی امریکا را از مذاکرات بر سر پیمان همکاری دو سوی اقیانوس آرام یا همان ترنس پاسیفیک را اعلام کرد. به گزارش رویترز، همین روند سبب شد که 11 کشور دیگر عضو پیمان در حاشیه نشست اپک برای بررسی شرایط ادامه مسیر بدون امریکا تلاش کنند و البته به نظر می‌رسد برخی از این تلاش‌ها با امید به بازنگری ترک پیمان از سوی کاخ سفید صورت گرفته است.
اما روبرت لایتیز، نماینده بازرگانی جدید امریکا و مذاکره‌کننده تجاری دوران ریاست‌جمهوری ریگان با تاکید بر اینکه احتمال بازگشت وجود ندارد، گفت: «باور دارم که در یک برهه زمانی یک سری توافقنامه‌های دوجانبه با شرکای ما در این بخش از جهان وجود خواهد داشت. توافقنامه‌های دوجانبه برای امریکا بهتر هستند.»
در این حال، استرالیا همچنان به حیات تی‌پی‌پی و بازگشت امریکا به آن امیدوار است. استیو کیوبو، وزیر تجارت، گردشگری و سرمایه‌گذاری استرالیا، پس از نشست بامداد روز یک‌شنبه کشورهای عضو اپک گفت: «مهم است که در به روی بازگشت امریکا باز بماند. ممکن است در شرایط کنونی به نفع امریکا نباشد که در تی‌پی‌پی مشارکت کند، اما شرایط احتمالا در آینده تغییر خواهد کرد.»
پیمان تی‌پی‌پی یکی از برنامه‌های اصلی دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما و هدف از آن افزایش نفوذ و قدرت امریکا در آسیا بود. در شرایط کنونی و در میانه تلاش‌های چین برای افزایش نفوذ در منطقه، 11 کشور باقیمانده در مذاکرات برای پیشبرد توافق بدون امریکا تلاش می‌کنند؛ اما مساله اینجاست که خروج امریکا چالش جدی برای این پیمان محسوب می‌شود: حجم تجارت میان کشورهای باقیمانده در توافق تقریبا از یک‌چهارم حجم تجارت در صورت حضور امریکا کمتر است و اگرچه کشورهای باقیمانده سعی دارند به عنوان اهرمی در برابر افزایش قدرت چین از این پیمان استفاده کنند، اما ممکن است هزینه‌های این پیمان برای آنها بیشتر از منافعش تمام شود.
در این میان، نگرانی از گسترش حمایت از تولیدات داخلی در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ بر شرایط تجاری دیگر کشورها نیز تاثیر گذاشته است و به نظر می‌رسد بسیاری از کشورها در تلاشند تا در عین محافظت از منافع اقتصادی خود، با دستور کار دولت جدید در کاخ سفید نیز هماهنگ باشند.
در این راستا می‌توان به بیانیه مشترک نشست اپک اشاره کرد که هیچ شباهتی به بیانیه‌های همیشگی این سازمان نداشت و تنها یک «بیانیه اقدام» بود که موضوعاتی همچون رشد پایدار، تجارت‌های کوچک و همکاری در زمینه فناوری را شامل می‌شد. نمونه مشابه آن را نیز می‌شد در نشست‌های سران مالی گروه 20 و گروه 7 مشاهده کرد که در هر دو مورد بیانیه‌ها به گونه‌یی صادر شدند که با دستور کار جدید امریکا همخوانی داشته باشند.
رقابت چین و ژاپن
در حالی که کشورهای عضو پیمان تی‌پی‌پی برای ادامه فعالیت بدون حضور امریکا تلاش می‌کنند، رقابت دو قدرت اصلی آسیا یعنی چین و ژاپن، یکی برای ارائه جایگزین و دیگری برای بقای آن، بالا گرفته است. ژاپن که رقابت تنگاتنگی با چین در آسیا دارد، تلاش‌های گسترده‌یی برای ادامه حضور 11 کشور حاشیه اقیانوس آرام در قرارداد تی‌پی‌پی منهای امریکا داشته و امیدوار است تداوم فعالیت تجاری اعضا، زمینه را برای بازگشت امریکا به این تعهد تجاری فراهم آورد. توکیو با همه توان دیپلماتیک خود درصدد است به هر شکل ممکن پیمان تجاری «تی‌پی‌پی» را حفظ و تقویت کند و روزنه‌های خاموشی آن را ببندد و موانع اجرایی‌شدن آن را از سر راه بردارد.
این درحالی است که چین به عنوان نخستین قدرت اقتصادی آسیا و کشوری که در تی‌پی‌پی حضور ندارد، از فقدان حضور امریکا در قراردادهای تجاری منطقه‌یی استقبال می‌کند و درصدد است تا اکثر اقتصادهای آسیایی را به سوی قرارداد تجارت آزاد گسترده و فراگیر به رهبری خود با عنوان «همکاری اقتصادی جامع منطقه‌یی» هدایت کند. «آر‌سی‌ای‌پی» معاهده تجارت آزاد است که 16 کشور جهان را با جمعیت 3.4 میلیارد نفر و حجم مبادله‌یی به ارزش 10.6 میلیارد دلار امریکا (تقریبا معادل 30 درصد از کل حجم مبادلات جهانی) پوشش می‌دهد و علاوه بر کشورهای کره‌جنوبی، ژاپن، چین، استرالیا، نیوزیلند و هند، 10 کشور عضو اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا «آسه‌آن» را نیز شامل می‌شود. این پپمان صرفا اقتصادهای آسیایی را در بر می‌گیرد و امریکا در آن راهی ندارد.
