توقعات سرمایه‌گذاران خارجی از نرخ خوراک پتروشیمی
صنعت پتروشیمی ایران که این روزها به لقلقه انتخاباتی بعضی از کاندیداها نیز بدل شده است، نیاز شدیدی به جذب سرمایه خارجی دارد. این نیاز و محرز بودن آن سبب شده است که بخش خصوصی صنعت پتروشیمی ایران در بخشی از سلسله دلایل خود در رابطه با اعتراض همیشگی نسبت به بالا بودن قیمت خوراک از جیب شرکت‌های خارجی مایه گذاشته و اعلام کنند که جذب سرمایه‌های خارجی با چنین قیمت‌هایی امکان‌پذیر نیست یا دشوار است.
اما پیگیری‌ها از شرکت‌های خارجی مایل به ورود به ایران تاکنون نتیجه‌یی خلاف این موضوع را در پی داشته است. آخرین مورد از این اظهارنظرها در حاشیه سیزدهمین همایش بین‌المللی پتروشیمی ایران در هفته گذشته که پذیرای خیل عظیمی از شرکت‌های ریز و درشت خارجی بود، رخ داد. گفت‌وگو با مدیران شرکت‌هایی از بریتانیا، روسیه و آلمان یک نتیجه مشترک در پی داشت و آن اینکه هیچ‌کدام از آنها دغدغه‌یی از بابت نرخ خوراک ندارند. بالعکس این فرمول را بسیار جذاب و رقابتی می‌دانند و تنها دغدغه آنها «ثابت ماندن» و پایداری فرمول ابلاغی توسط دولت ایران است. اظهاراتی که کاملا عکس مواضع شرکت‌های منتقد داخلی است که خواستار تغییر پی‌درپی در فرمول نرخ خوراک و پایین آوردن آن هستند. در واقع مواضع شرکت‌های برتر خارجی می‌تواند درسی برای شرکت‌های داخلی باشد که به جای چشم‌داشت همیشگی به کمک‌ها و دوپینگ‌های قیمتی باید به دنبال ثبات در قوانین، فراهم کردن شرایط سرمایه‌گذاری رقابتی و پایدار و بالا بردن بهره‌وری خود باشند. گزارشی در این رابطه را در ادامه می‌خوانید.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، «شل و توتال برای سرمایه‌گذاری در بخش پتروشیمی ایران با اتان 240دلاری اعلام آمادگی کرده‌اند»، «توسعه صنعت پتروشیمی با قیمت فعلی اتان منجر به حاشیه سود 25تا 30درصدی خواهد شد». اینها اظهارات مرضیه شاهدایی، مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی در آبان ماه سال گذشته است. اظهاراتی که در پاسخ به منتقدان داخلی فرمول قیمت خوراک مطرح شد. منتقدانی که راه سودآوری خود را نه در ارتقای توان فنی و بهره‌وری خود بلکه در امتیازگیری از دولت می‌دانند.
این منتقدان بر این باورند که در صورت نشستن پای صحبت شرکت‌های خارجی متوجه خواهید شد که این قیمت برای آنها نیز گران است و کشورهای منطقه در این زمینه دارای مزیت‌های جدی هستند. اما پیگیری‌ها هم در همایش امسال و هم در همایش قبلی IPF خلاف این مساله را نشان می‌داد. در واقع هیچ شرکت خارجی از فرمول نرخ خوراک ایران گلایه‌مند نبود بلکه دغدغه اصلی این سرمایه‌گذاران تزلزل در قانون‌گذاری در ایران و نگرانی از عدم ثبات فرمول‌های ابلاغی برای سال‌های آتی محسوب می‌شد. موضوع مهمی که هیچگاه در کانون توجه قاطبه سرمایه‌گذاران داخلی پتروشیمی نیست.
نظر مثبت مشاوران بریتانیایی
Nexant شرکتی ارائه‌دهنده خدمات نرم‌افزاری و مشاوره‌یی در بخش‌های مختلف ازجمله واحدهای یوتیلیتی، شرکت‌های انرژی، شرکت‌های شیمیایی و واحدهای دولتی است. این شرکت در سال 2000 تاسیس شد و مقر آن در سان‌فرانسیسکو ایالات‌متحده است. این شرکت در همان سال تاسیس خود به عنوان شرکت مشاوره‌یی برتر بریتانیا شناخته شد و درحال حاضر بیش از 200شرکت در سراسر جهان از خدمات نرم‌افزاری آن استفاده می‌کنند.
قائم‌مقام این شرکت نیز یکی از سخنرانان پنل «فرصت‌های صنعت پتروشیمی و چشم‌اندازها» در دومین روز از سیزدهمین همایش بین‌المللی پتروشیمی بود.
گستره و نوع فعالیت این شرکت بریتانیایی سبب می‌شود که اظهارنظر کارشناسان آن در رابطه با موضوع قیمت خوراک و قیاس شرایط سرمایه‌گذاری در ایران با کشورهای رقیب از اهمیت و اعتبار خاصی برخوردار باشد. در این رابطه اندرو اسپیرس، قائم‌مقام ارشد این شرکت در حاشیه IPF به بررسی شرایط سرمایه‌گذاری در ایران پرداخت. وی ابتدا از سابقه حضور خود در ایران گفت: «من بارها به ایران آمده بودم و شرکت ما فعالیت‌های مشترک زیادی با شرکت‌های شیمیایی ایران داشته است. ازجمله این همکاری‌ها می‌توان به انجام مطالعات امکان‌سنجی برای اجرای پروژه‌های جدید اشاره کرد که به شرکت‌ها کمک می‌کند، تصمیم بگیرند که در کدام بخش از صنعت سرمایه‌گذاری کنند».
پرسش بعدی از اسپیرس در رابطه با قیمت خوراک پتروشیمی در ایران بود. بسیاری از فعالان داخلی پتروشیمی در انتقاد از نرخ خوراک در ایران به قیمت خوراک در کشورهای منطقه اشاره می‌کنند. پاسخی که این مقام ارشد شرکت نکسنت به پرسش داد، شباهت بسیاری به گفته‌های مقامات ایرانی دارد. اینکه برای سرمایه‌گذاری در پتروشیمی ایران تنها نباید به قیمت خوراک توجه کرد و مسائل دیگر را نیز باید در نظر گرفت.
اسپیرس اظهار کرد:«من فکر می‌کنم که قیمت خوراک در ایران بسیار مناسب و سودآور است. در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه باید بگویم که شما باید به تمام اجزای پکیج سرمایه‌گذاری در ایران و نه فقط نرخ خوراک نگاه کنید. قیمت خوراک جزو بسیار مهمی است اما زیرساخت‌های صنعت پتروشیمی ایران بسیار جذاب است همچنین در ایران منافع دیگری نیز وجود دارد». او در توضیح دیگر مزیت‌های سرمایه‌گذاری ایران افزود: «منظور از منافع دیگر شامل مالیات و... و نیروی کار ارزان‌قیمت است.»
هنگامی که نظر قائم‌مقام ارشد شرکت نکسنت را راجع به پایدار ماندن یا نماندن فرمول قیمت خوراک پرسیدیم، تلاش کرد تا توپ را در زمین دولت ایران بیندازد و تنها به اهمیت ثبات قوانین برای سرمایه‌گذاران پرداخت و گفت: «من شخص مناسبی برای پاسخ دادن به این پرسش نیستم. شما باید از وزیر این را بپرسید. اما فکر می‌کنم هرکسی به فکر انجام سرمایه‌گذاری جدیدی باشد، خواستار این است که اطمینان بلندمدتی از این مساله داشته باشد. بنابراین از نظر من اگر کسی فکر کند که قیمت‌های امروز و فردا متفاوت باشد واقعا سرمایه‌گذاری خود را انجام نمی‌دهد. سرمایه‌گذاران باید نسبت به این مساله اطمینان داشته باشند، چرا که آنها در حال آوردن پول خود برای یک مدت طولانی و انجام عملیات برای دوره‌یی سی‌ساله هستند. بنابراین باید بدانند که این مزیت رقابتی در آینده نیز موجود خواهد بود.»
رضایت روس‌ها از خوراک
روس‌ها که در حال بستن بار خود در بالادست نفت ایران هستند از بخش‌های پایین‌دستی نیز غافل نشده و در همایش سیزدهم IPF حضور قابل توجهی را رقم زدند. یکی از شرکت‌های حاضر در این همایش، ALVIGO است. این گروه صنعتی متشکل از چند شرکت زیرمجموعه بوده که تمرکز آنها بر حوزه طراحی و نهادهای تکنولوژیکی خصوصا در روسیه و اوکراین است. این شرکت در سال 1931 تاسیس شده و بیش از 85سال سابقه فعالیت در صنایع شیمیایی را دارد. ALVIGO پیش‌تر نیز در ایران فعال بوده و با شرکت پتروشیمی فناوران در بندرعباس همکاری داشته است. گفت‌وگو با نیکولای یاکف‌لوف عضو هیات‌مدیره و مدیر بخش تجاری این شرکت حاکی از رضایت روس‌ها از وضعیت خوراک پتروشیمی در ایران دارد. این مدیر جوان روس گفت: «با توجه به اطلاعاتی که من دارم قیمت خوراک در ایران بسیار رقابتی و مطلوب است و فرصت بزرگی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های پتروشیمی این کشور وجود دارد.»
یاکف‌لوف در تمجید خود از شرایط سرمایه‌گذاری در پتروشیمی ایران، تقریبا حوزه مدنظر شرکتش برای ورود به ایران را نیز عنوان کرد و بیان داشت: «ایران دارای حجم زیادی از متان است که می‌تواند به محصولات دارای ارزش افزوده بالا تبدیل شود. به عنوان مثال یکی از موضوعاتی که در این‌جا کمتر به آن پرداخته شده است اما انتظار می‌رود که به زودی اجرایی شود، تبدیل متان به اتیلن است که می‌تواند باعث دسترسی به محصولات باارزش شود.»
روس‌ها اساسا به محاظفه‌کاری و طفره‌رفتن از پاسخ صریح شهره‌اند و انتظار نمی‌رفت که این مدیر روس نیز در پاسخ به پرسشی در رابطه با پیش‌بینی خود از ثبات فرمول نرخ خوراک اعلامی توسط دولت یازدهم اظهارنظر صریحی داشته باشد. وی در این رابطه گفت: «من نماینده یک شرکت داخلی نیستم بنابراین بسیار دشوار است که بخواهم در این رابطه پیش‌بینی کنم اما اساسا امیدوارم که دولت ایران بهترین تصمیم را در این مورد بگیرد و فرصت‌های خوبی را برای سرمایه‌گذاری فراهم کند. ما هم شنیده‌ایم که دولت ایران اعلام کرده که این فرمول برای ده تا پانزده‌سال دیگر ثابت باقی خواهد ماند و امیدواریم که در این رابطه حمایت خوبی را از دولت ایران شاهد باشیم.»
نگران مسائل سیاسی هستیم
آلمانی‌ها پرآوازه‌ترین در حوزه تکنولوژی و تولید محصولات پتروشیمی در دنیا هستند. حتی کسانی که تخصص ویژه‌یی در حوزه پتروشیمی نیز ندارند بدون شک نام شرکت‌هایی همچون باسف و لینده را نیز شنیده‌اند. اما علاوه بر این غول‌های بزرگ، شرکت‌های دیگری نیز در این کشور هستند که حرف‌های زیادی برای گفتن در این صنعت دارند. گروه صنعتی ARVOS یکی از این شرکت‌هاست که نمایندگانش هفته گذشته برای حضور در همایش سیزدهم IPF به تهران آمده بودند. این شرکت دارای تاسیساتی در کشورهایی همچون آلمان، ایالات‌متحده، ژاپن، چین، هند و برزیل است. ولفگانگ کلکر، مدیر بخش توسعه تجاری و ارتباطات شرکت اشمیتش‌شاک SCHMIDTSCHE SCHACK از شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ آروس، در حاشیه IPF2017 به نوعی این مطلب را منتقل کرد که نگرانی آنها در رابطه با سرمایه‌گذاری در ایران نه خوراک و فرمول ابلاغی آن بلکه مسائل سیاسی است.
وی که سابقه فعالیت 25ساله با شرکت‌های ایرانی را دارد عنوان می‌کند: «ما از کیفیت خوراک در ایران بسیار راضی هستیم. از نظر بنده تمام شرایط از جمله فرمول خوراک برای یک سرمایه‌گذاری بلندمدت بسیار عالی است. تنها موضوعی که باقی می‌ماند مسائل سیاسی است که نیازمند تغییر است. هرچند این مشکل ایران نیست بلکه مربوط به دیگران (کشورهای غربی) است.»
