چگونه خود و خودرویمان را خنک نگه‌داریم؟
با توجه به کوتاه بودن فصل بهار و از راه رسیدن زودهنگام گرما در این شماره قصد داریم تا به دو فرآیند مهم و حیاتی اشاره کنیم که اولی به سلامت موتور و خودرو مربوط می‌شود و دیگری نیز به سرنشینان کمک می‌کند تا از گرمای طاقت‌فرسای تابستان بی‌دردسر گذر کرده و خود را به خنکی پاییز برسانید.
سیستم خنک‌کننده کابین (کولر)
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از جام جم ، فعالیت کولر خودرو شباهت زیادی به یخچال‌های خانگی دارد با این تفاوت که نیروی به گردش درآوردن گاز داخل مسیر توسط موتور الکتریکی تامین نشده و کمپرسور کولر خودرو نیروی مورد نیاز خود را معمولا از میل‌لنگ و توسط یک تسمه لاستیکی تامین می‌کند. گاز درون سیستم با فشار بسیار زیادی متراکم گردیده است و هنگامی که وارد قطعه‌ای به نام اوپراتور می‌شود هوای اطراف خود را خنک کرده و توسط فن هوای خنک شده به داخل کابین هدایت می‌شود. معمولا سیستم کولر خودروها به یک رطوبت‌گیر مجهز است که در مسیر حرکت گاز واقع شده و باتوجه به مکانیزم ساختمانی خود رطوبت جذب شده توسط گاز را از آن جدا می‌کند.
کمپرسور در واقع یک موتور کوچک شده خودرو است که از سیلندرهای کوچکی تشکیل شده و با حرکت پیستون‌های کوچک داخل این سیلندرها گاز متراکم شده به گردش درمی‌آ‌ید. تمام مسیر گردش گاز از لوله‌های آلومینیومی و لاستیکی فشار بالا ساخته شده که اتصالات آن با دستگاه‌های ویژه‌ای پرچ و پرس شده‌اند. داخل اتصالات اورینگ‌هایی قرار دارد که به مرور زمان کارایی خود را از دست می‌دهند و سبب خروج گاز از مدار می‌شوند.
عمده مشکلی که در قسمت کولر خودروها مشاهده می‌شود فرار گاز از مسیر لوله‌هاست که باید به شناسایی و رفع آن مبادرت نمود. در حال حاضر انواع مختلف گاز خودرو وجود دارد و هر خودرو و مکانیزم کولر آن نسبت به نوع مخصوصی از گاز سازگار بوده و معمولا اطلاعات مربوط به آن در برچسب داخل محفظه موتور درج گردیده است.
اگر سیستم کولر خودرویتان دچار نشتی گاز بود، پس از رفع آن حتما از همان گاز مخصوص برای شارژ استفاده نمایید. زیرا بزرگ‌ترین مشکلی که هنگام تلفیق گازهای مختلف با یکدیگر پدید می‌آید خراب شدن سریع کمپرسور خواهد بود و این یعنی هزینه زیاد برای برطرف نمودن عیب.
سیستم خنک‌کننده خودرو
هر وسیله‌ای که کاری انجام می‌دهد انرژی از خود آزاد کرده و گرما تولید می‌کند. در موتور خودرو نیز چند لحظه پس از روشن شدن شاهد بالا رفتن آمپر آب خواهیم بود که وظیفه اصلی خنک کردن آن را برعهده دارد. برای رعایت استانداردهای لازم جهت پایین نگهداشتن دمای موتور مجموعه‌ای از قطعات به صورت حساب‌شده فعالیت می‌کنند تا آب موجود در سیستم در تمام نقاط از پیش طراحی شده جریان پیدا کرده و گرمای اطراف را به خود جذب کند. ایجاد اختلال در کار هر یک از این قطعات می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن داستان غم‌انگیزی برای خودرو خلق کند. این قطعات
عبارتند از:
آب و محلول خنک‌کننده: عامل حیاتی سیستم خنک‌کننده خودرو مایعی است که با حجم کافی در مدار وجود دارد. میزان این محلول به حجم موتور بستگی دارد و در خودروهای سواری معمولا بین 5 تا 6 لیتر است که با درصدی تقریبا نصف، نصف از آب و مایع ضدجوش تشکیل می‌گردد. همواره باید سطح محلول خنک‌کننده داخل موتور به وسیله نشانه‌های تعیین‌شده مطمئن باشیم. یکی از کارهای مهم دیگر محلول ضدجوش در سیستم جلوگیری از رسوب املاح در طول مسیر گردش آب می‌باشد. همچنین گرمای موجود در مایع خنک‌کننده در سرمای زمستان نقش بخاری را برای گرم نمودن فضای داخل اتاق بازی می‌کند.
واترپمپ: محلول خنک‌کننده داخل موتور برای درست کار کردن باید در تمام مسیر گردش داشته باشد و این اتفاق بدون وجود قطعه‌ای به نام واترپمپ امکانپذیر نیست. این قطعه که داخل بلوک سیلندر قرار گرفته و دارای پره‌های توربینی‌شکل است معمولا نیروی خود را از تسمه تایم گرفته و دارای عمر مشخصی است. یکی از راه‌های تشخیص خرابی آن نشتی آب به بیرون از موتور یا صدا دادن بلبرینگ آن در حال کار است.
رادیاتور: مجموعه‌ای مشبک از جنس آلومینیوم و مس است که در جلوی خودرو و در معرض باد مستقیم قرار دارد. محلول خنک‌کننده که در مجاورت موتور به شدت داغ شده توسط واترپمپ به داخل شبکه‌های رادیاتور هدایت می‌شود. در این زمان به دلیل برخورد بادی که از جلوی خودرو به سمت داخل نفوذ کرده دمای خود را از دست داده و مجددا به سمت بلوک موتور بازگردانده می‌شود. شبکه‌های داخل رادیاتور به مرور زمان با رسوب املاح موجود در آب گرفته شده و از گردش آسان محلول خنک‌کننده به شدت می‌کاهد. همچنین برخورد اجسام به شبکه‌های آن مانع از رد و بدل شدن هوا از آن شده و عملکردش را با مشکل مواجه می‌سازد. ضمن بازرسی مداوم از بدنه رادیاتور باید نسبت به نشتی آب از دیواره‌های آن نیز اطمینان حاصل شود.
پروانه یا فن رادیاتور: هنگامی که دمای محلول خنک‌کننده داخل سیستم از حد مشخصی بالاتر رفته و عبور هوا نیز دیگر کمک قابل توجهی به پایین آوردن آن نمی‌کند پروانه یا فن رادیاتور وارد عمل شده و همچون پنکه هوا را از بیرون به داخل محفظه موتور می‌مکد. هوا ابتدا با سرعتی بیش از پیش به رادیاتور برخورد کرده، آن را خنک می‌کند و سپس به سطح موتور پرتاب شده و قدری به خنک نمودن آن کمک می‌کند. پروانه در خودروهای قدیمی توسط تسمه‌‌ای لاستیکی که به میل‌لنگ وصل بود کار می‌کرد، اما در خودروهای امروزی به یک موتور الکتریکی مجهز شده که قطع و وصل شدن آن را قطعه‌ای که مهره فن نامیده می‌شود و در دیواره رادیاتور قرار دارد مدیریت می‌کند. فن رادیاتور بندرت دچار خرابی می‌شود، اما همواره باید از سلامت مهره فن اطمینان حاصل کرد.
