چرا باید بیمه عمر بخریم؟/ ۱۱عامل تاثیر‌گذار در خرید بیمه عمر توسط ایرانی‌ها

اقتصاد آنلاین - محمد فیروزی؛ بیمه در جامعه نقش پوشش دهنده ریسک های زندگی افراد را دارد. در این میان بیمه عمر دارای نقش بارزتری است و مخاطرات مختلفی از دوره طولانی زندگی فرد را در بر می گیرد. با وجود اینکه این بیمه در کشورهای توسعه یافته ضریب نفوذ بالایی دارد، اما در ایران و کشورهای کمتر توسعه یافته این وضعیت هنوز ایجاد نشده است. که البته این موضوع دلایل مختلفی دارد، این گزارش قصد دارد به گوشه هایی از این دلایل بپردازد و شرایط موثر بر افزایش ضریب نفوذ بیمه عمر را بررسی کند.

اهمیت بیمه عمر چیست؟

بیمه عمر علاوه بر پوشش دادن ریسک زندگی افراد در دوران تعهد بیمه نامه، وسیله ای است که می تواند باعث پس انداز و توزیع سرمایه های جامعه شود. مبالغی که خریداران بیمه در کشورهای توسعه یافته دراختیار شرکت ها قرار می دهند ارقام بالایی است و این مبالغ می تواند صرف سرمایه گذاری های پایدار و طولانی مدت شود. البته در کشور ما هرچند این ذخایر بیمه ای قابل مقایسه با کشورهای دیگر نیست و حتی در کشور پاکستان ضریب نفوذ بیمه عمر بالاتر است، اما باز شاهد هستیم شرکت های بیمه ای بعد از بانک ها گسترده ترین فعالیت ها را دارند و ارقام بیمه عمر هم به دلیل بالابودن رقم تعهدات می تواند اندوخته خوبی برای شرکت ها ایجاد کند. تاثیر رشد بیمه های عمر در اقتصاد به اندازه ای است که نتایج برخی تحقیقات عملی به وجود یک رابطه مستقیم بین توسعه بیمه و رشد اقتصادی تاکید کرده اند.

بیمه نامه عمر در صورتی که توسط یک شرکت مطمئن به فروش رسیده باشد و کارشناس فروش شرکت هم اطلاعات قرارداد را به درستی به خریدار منتقل کرده باشد، بعد از تولید برای دارنده یک آرامش ایجاد می کند و تاثیر این آرامش حتی به اعضای جامعه هم منتقل می شود. چرا که خریدار می داند با هزینه کردن بخشی از درآمد ماهانه یا سالانه خود خطرات زندگی خود را تحت پوشش قرار داده است و بعد از سپری شدن این دوران می تواند به یک اندوخته نسبتا قابل ملاحظه دست پیدا کند. هر چند خرید بیمه نامه در یک تقسیم بندی کلی برای افراد مسن و جوان مزیت های مختلفی را به همراه می آورد، اما فصل مشترک این مزیت برای هر دو گروه دست یابی به خواسته هایی است که هنگام خرید بیمه نامه مدنظر داشته اند.

ضریب نفوذ بیمه عمر ایران و جهان

صنعت بیمه در کشورهای جهان از سال 1950 روبه گسترش گذاشت و رشدی 10 درصدی را در آن مقطع تجربه کرد. این رشد در حالی صورت گرفت که سهم بیمه عمر از کل بیمه ها همواره رقم قابل توجهی بوده است. به طوری که در سال 1984 سهم بیمه عمر 2.1 درصد GDP جهان را شکل می داد و این رقم در سال 1996 به 4.2 و در سال 2007 به 4.41 رسید.

بنا برگزارش های رسمی سهم بیمه عمر در کشورهای توسعه یافته همواره از سایر بیمه نامه ها بیشتر است، که این موضوع به دلیل حس شدن ضرورت این بیمه نامه با فضای زندگی در چنین جامعه هایی تفسیر می شود. به طوری که اعلام شده سهم بیمه عمر در این کشورها گاهی بیش از 59 درصد از کل حق بیمه نامه های تولیدی می شود.  در بسیاری از این کشورها ضریب نفوذ بیمه عمر رقم 4.1 درصد است، در حالی که در کشورما بنابر گزارش های رسمی ضریب نفوذ کل بیمه 1.3 درصد است و سهم بیمه عمر بسیار کمتر است و در یک دهه قبل تنها 0.1 درصد بوده است.

5عامل رشد پایین بیمه عمر در ایران

به گزارش اقتصاد آنلاین، در میان عوامل مختلفی که به رشد پایین بیمه عمر در ایران مربوط می شود، عامل اقتصادی یکی از دلایل اصلی به حساب می آید. رشد پایین درآمدی، زندگی توام با فقر دهک های پایین و تورم های بالا از جمله عواملی هستند که باعث شده خدمات بیمه عمر شرکت های بیمه ای برای بسیاری از مردم آرزویی دور از دسترس باشد.

در کنار عوامل اقتصادی که به رشد پایین بیمه عمر منجر شده چند عامل دیگر هم قرار دارد، که از جمله می توان به عامل ساختاری و فاصله میان شرایط ایران و کشورهای پیشرفته اشاره کرد. بدین معنی که در کشورهای پیشرفته همزمان با توسعه، بیمه ها هم رشد کردند، اما در ایران این توسعه به طور متوازن نبوده است و سرعت توسعه کشور با توسعه بیمه ها یکسان نبوده است و در داخل همواره خلاهایی مانع از گسترش عملکردهای بیمه هایی همچون بیمه عمر شده است.

بعد از آن نقش دولت ها در پذیرش جایگاه بیمه عمر در جامعه قرار دارد که به رشد پایین بیمه عمر منجر شده است، چرا که بعد از توسعه شرکت های بیمه ای در ایران در چند سال اخیر هنوز موضوعاتی مانند دریافت مالیات بر ارزش افزوده از خدمات بیمه ای و بسیاری دیگر از عوامل باعث شده شرکت های بیمه ای در فروش بیمه نامه های عمر به عنوان یک بیمه نامه اختیاری مشکلاتی مواجه باشند. البته نقش دولت هم در این رشد پایین فقط به این نوع عملکردها ختم نمی شود و در این بخش می توان به حمایت های دیگر دولتی هم اشاره ای داشت.

نقش شرکت های بیمه هم در این رشد پایین ضریب نفوذ بیمه عمر نقشی غیر قابل انکار است، این نقش هرچند در بخش های مختلفی قابل تقسیم است اما شاید بتوان گفت در خصوص صدور بیمه نامه عمر یکی از مسایلی که در این چند سال بروز کرده مقایسه این بیمه نامه با پس اندازهای بانکی است. نمایندگی های بیمه هم به عنوان پیشخوان خدمات شرکت خود در این خصوص اثرگذاری برجسته ای دارند. در واقع با وجودی که بیمه عمر برای افراد باید نقش پوشش دهنده ریسک ها را ایفا کند، برخی نمایندگی ها با رفتار غیرکارشناسانه فروشندگان خود سعی داشتند با تصویرسازی مخدوش از خدمات بیمه عمر حس طمع ورزی مشتری را برانگیزند و همین موضوع تاثیر منفی بر روند فروش بیمه عمر برجای گذاشته و مشتریان بیمه احساس می کنند که می بایست بین خدمات پس انداز مدت دار بانک و خرید بیمه نامه یکی را انتخاب کنند.

عامل دیگر در پذیرش پایین بیمه عمر در ایران، انجام نشدن اقدام های فرهنگی و آموزشی است. بسیاری از الگوهای رفتاری انسانی با آموزش دادن آموخته و یا اصلاح می شوند. شاید پذیرش بیمه عمر هم از این قاعده مستثنی نباشد، اما این موضوع حتی بعد از توسعه کمی شرکت های بیمه ای بازهم کمتر مورد توجه قرار گرفته و به همین دلیل جامعه با کارکرد بیمه عمر غریبه است.

مردم ایران چطور راضی به خرید بیمه نامه عمر می شوند؟

نتایج یک تحقیق نشان داده است که در ایران، بالاترین دلیل برای خرید بیمه نامه عمر اعتقاد به مبتلا شدن به یک بیماری حاد تا قبل از 65 سالگی است، این تحقیق تصریح می کند که سن، دریافت غرامت ارث و اشتغال همسر مهم ترین عوامل برانگیزاننده خرید بیمه نامه عمر است.

در تحقیق یادشده، آمده است که بین سلامتی فرد و تمایل به خرید بیمه نامه عمر یک رابطه منفی وجود دارد و افرادی که باور دارند در سلامتی به سر می برند، کمتر تمایل به خرید بیمه نامه نشان می دهند. قیمت بیمه نامه هم در تمایل به خرید بیمه نامه اثر معنی داری برجای می گذارد و با افزایش یافتن قیمت بیمه نامه عمر تمایل به خرید کاهش پیدا می کند.

نحوه آشنایی مردم با بیمه نامه هم در اقدام به خرید بیمه عمر نقش موثری دارد. این تحقیق با مطرح کردن این موضوع که تبلیغات شرکت های بیمه ای کمترین اثر را در اقدام به خرید بیمه نامه توسط مشتریان دارد  به توضیح این موضوع پرداخته که هنوز در میزان تمایل به خرید بیمه نامه، ترغیب و معرفی اطرافیان شخص نقش بارزتری و اشخاصی که از سوی بستگان خود تشویق به خرید بیمه نامه می شودند بیشتر احتمال دارد به نمایندگی شرکت بیمه ای مراجعه کنند.

خوش بینی اقتصادی هم نقش موثری در تمایل به خرید بیمه نامه عمر دارد، بدین معنی که افرادی که باور دارند وضعیت اقتصادی رو به وخامت می رود خیلی تمایلی به خرید بیمه نامه ندارند و تلاش کارشناسان فروش بیمه نامه در ترغیب این افراد کمتر موثر واقع می شود، اما کسانی که چشم انداز طولانی مدت اقتصادی را با ثبات می بینند راحت تر سودآور بودن خدمات  بیمه عمر را در زندگی خود قبول می کنند.

در میان ایرانی ها داشتن شغل آزاد و دولتی هم در میزان تمایل به خرید بیمه نامه عمر اثرگذار است، هر چند گزارش علمی که این نتیجه را منتشر کرده چنین وضعی را از نظر آماری غیر معنی دار می داند اما نتیجه را به این شکل توضیح می دهد که کارمندان بخش دولتی در پذیرش بیمه عمر پذیراتر عمل می کنند و صاحبان مشاغل آزاد نسبت به خرید بیمه عمر مقاومت بیشتری نشان می دهند.

در بررسی شخصیت افراد بر اساس ریسک پذیر بودن و ریسک گریز بودن، ایرانی های ریسک پذیر ارتباط بهتری با بیمه عمر برقرار می کنند و بیشتر احتمال دارد در مقابل تلاش کارشناس فروش شرکت بیمه ای متقاعد شوند اما افراد گروه دیگر خرید بیمه نامه عمر را کمتر منطقی می دانند.

نتیجه بررسی عضویت فرد در صندوق بازنشستگی محل کارش با میزان تمایل به خرید بیمه نامه عمر برای محققان یک "شگفتانه" به ارمغان آورد، چرا که با وجود اینکه محققان فکر می کردند به دلیل اینکه خدمات این صندوق ها برای افراد به عنوان جایگزین بیمه عمر محسوب می شود و فرد را از خرید بیمه عمر منصرف می کند اما نتیجه این تحقیق نشان داد در عمل اعضای چنین صندوق هایی آمادگی بیشتری برای خرید بیمه نامه دارند.

در ایران افراد مسن راحت تر بیمه نامه عمر می خرند، در توضیح این موضوع بیشتر رسیدن به یک آتیه امن و برجاگذاشتن یک ارث برای بازمانده ها عنوان می شود. این نتیجه مستقیم تاکید می کند که اعتقاد فرد به مبتلا شدن به یک بیماری حاد تا قبل از 65 سالگی می تواند بیشترین اثر را در تصمیم به خرید بیمه عمر داشته باشد.

اشتغال همسر هم در بالارفتن احتمال خرید بیمه نامه عمر دارای نقش است، محققان این موضوع را این چنین تفسیر کرده اند که با اشتغال زن و مرد درآمدهای خانواده افزایش پیدا می کند و همین موضوع سبب می شود که راحت تر بیمه نامه عمر را در سبد خانواده خود قرار دهند.

به گزارش اقتصاد آنلاین در تحقیق علمی یاد شده آمده است که مطالعه روزنامه و نشریات هم در خرید بیمه نامه عمر تاثیر گذار دارد. در این بخش تصریح شده احتمال اینکه افراد اهل مطالعه متقاضی بیمه نامه عمر باشند بیشتر است. البته بخش دیگری از این تحقیق می گوید که شرکت های بیمه ای در تبلیغات خود در رسانه ها موفق عمل نکرده اند و جذب افراد اهل مطالعه از روی تبلیغات نشریه ها نبوده است. با درنظر گرفتن این موضوع می توان گفت شاید کارکرد رسانه ها در تبلیغات خدمات بیمه ای می تواند به  شکلی غیر مستقیم صورت گیرد و افراد خود با هدف مطالعه در محتوای رسانه ها بهتر می توانند به این نتیجه برسند که خدمات بیمه عمر برای زندگی شان مفید است.