آشفتگی در افت و خیز قیمت نفت

تعادل بازار از نگاه آژانس بین‌المللی انرژی

بر اساس گزارشی که آژانس بین‌المللی انرژی روز گذشته منتشر کرد، اگر کشورهای عضو و غیرعضو اوپک به سقف تعیین شده برای تولیدات خود پایبند باشند، بازار جهانی نفت در نیمه نخست سال جاری با کاهش عرضه همراه خواهد شد. کاهش عرضه نفت خام در حالی می‌تواند بازار را به تعادل برساند و باعث افزایش قیمت‌ها شود که اگر افزایش سطح ذخایر نفتی در مقطع فعلی رخ نمی‌داد، بازار با سرعت بیشتری به تعادل می‌رسید.

آنطور که آژانس بین‌المللی انرژی درگزارش خود آورده است: ذخایر نفت خام در ماه ژانویه در ثروتمندترین کشورهای دنیا برای نخستین‌بار از جولای، 48 میلیون بشکه رشد داشته و در مجموع به 03/ 3 میلیارد بشکه رسیده است. بر اساس تحلیلی که آژانس از میزان افزایش ذخایر ارائه کرده است «افزایش واقعی در ذخایر کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه‌ای در ماه ژانویه به ما این نکته را یادآوری می‌کند که آغاز روند کاهش ذخایر نفتی ممکن است اندکی زمان ببرد.» تبعیت کشورهای عضو اوپک از توافق کاهش تولید روزانه 2/ 1 میلیون بشکه‌ای در نیمه نخست سال 2017 در ماه فوریه 91 درصد بوده است. آنطور که آژانس بین‌المللی انرژی مطرح می‌کند، اگر اوپک تولید محدود خود را تا ماه ژوئن ادامه دهد، بازار احتمالا با کاهش عرضه روزانه 500 هزار بشکه‌ای همراه خواهد بود. آنطور که آژانس بین‌المللی در گزارش روز گذشته نوشته است: اگر سطح فعلی تولید تا ماه ژوئن، یعنی زمان اتمام توافق فعلی حفظ شود، بازار در نیمه نخست سال با کمبود عرضه روزانه 500 هزار بشکه‌ای مواجه خواهد بود، البته این به شرطی است که تغییری در عرضه و تقاضای سایر کشورهای جهان ایجاد نشود.

این گزارش در ادامه تاکید می‌کند: مهم‌ترین پیام بازار برای کسانی که به دنبال برقراری تعادل مجدد در بازار نفت هستند این است که صبور باشید و به اعصاب خود مسلط. در کنار این نکته آژانس بین‌المللی انرژی، برآورد خود از رشد تقاضای جهانی نفت در سال 2017را نسبت به گزارش قبلی که 6/ 1 میلیون بشکه در روز بود کاهش داده و به رقم 4/ 1 میلیون بشکه در روز رسانده است که ناشی از کاهش تقاضای ژاپن، آلمان، کره جنوبی و هند در ماه ژانویه بوده است. اما توافق اوپک در حالی تا کنون در سطحی خوب اجرایی شده است که بیشترین بار اجرای آن به دوش عربستان سعودی بوده است. این کشور به‌عنوان سردمدار اجرای توافق کاهش تولید، جور کشورهایی که به‌طور کامل به سقف تولید پایبند نبوده‌اند را نیز کشیده اما به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی؛ تولید نفت این کشور در ماه فوریه روزانه 180 هزار بشکه افزایش داشته و به 98/ 9 میلیون بشکه در روز رسیده است که به هرحال کمتر از سقف تعیین شده 06/ 10 میلیون بشکه است.

گزارش آژانس از افزایش تولید عربستان در حالی است که داده‌های دولتی عربستان در گزارش اوپک نیز از افزایش تولید نفت این کشور در ماه فوریه و بازگشت آن به بیش از 10 میلیون بشکه در روز حکایت دارد. این در حالی است که داده‌های منابع ثانویه چیز دیگری نشان می‌داد. بر اساس داده‌های منابع ثانویه، تولید نفت عربستان در ماه فوریه بیش از 68 هزار بشکه کاهش یافته و به 78/ 9 میلیون بشکه در روز رسیده است. بر اساس این آمار تولید نفت اوپک در مجموع 5/ 139 هزار بشکه کاهش یافته و به 96/ 31 میلیون بشکه در روز رسیده است. آمار منابع ثانویه نشان می‌دهد در فوریه تولید نفت همه کشورهای عضو این سازمان به غیر از ایران و نیجریه کاهش یافته است. تولید نفت نیجریه 58 هزار بشکه افزایش یافته و تولید نفت ایران نیز با 36 هزار بشکه رشد به بیش از 8/ 3 میلیون بشکه در روز رسیده است. با این حال مقامات نفتی کشورمان اعلام می‌کنند که تولید نفت ایران بیش از برآوردهای منابع ثانویه و در حال حاضر حدود 9/ 3میلیون بشکه در روز است. گزارش اوپک بر این نکته نیز تاکید داشت که ذخایر نفتی در حال رشد است. اوپک همچنین برآورد خود از تولید نفت کشورهای غیر عضو اوپک را به‌طور چشم‌گیری افزایش داده است. بر اساس این گزارش تولید نفت کشورهای غیرعضو در سال 2017 حدود 400 هزار بشکه افزایش می‌یابد که 160 هزار بشکه از برآورد قبلی این سازمان بیشتر است.

عینک خوش‌بینی گلدمن ساکس

اما با وجود تمام پالس‌های منفی که جدیدترین گزارش اوپک به همراه داشته، به نظر می‌رسد موسسه گلدمن ساکس هیچ‌کدام از این پالس‌ها را دریافت نکرده و حتی مانند آژانس بین‌المللی انرژی به طولانی‌تر شدن روند ایجاد تعادل در بازار نیز اعتقادی ندارد. روز گذشته گلدمن ساکس در گزارشی اعلام کرد: پیش‌بینی ما این است که میزان ذخایر نفتی در سال ۲۰۱۷ کاهش خواهد یافت و این ما را به این نتیجه می‌رساند که نفت برنت به روند افزایش قیمت خود ادامه خواهد داد. این پیش‌بینی در حالی است که در روز سه‌شنبه و پس از انتشار گزارش اوپک، قیمت نفت با افت همراه شد.

به گزارش خبرگزاری رویترز، موسسه گلدمن ساکس اعلام کرد، به رغم اینکه اوپک در گزارش ماهانه خود اعلام کرده که میزان ذخایر نفتی جهان و تولید عربستان افزایش داشته است، میزان تبعیت اوپک از توافق همچنان بالا بوده است. به این ترتیب گلدمن ساکس در گزارشی تحقیقی اعلام کرد که روند برقراری توازن مجدد در بازار همچنان ادامه دارد و این موسسه انتظار دارد که به‌رغم رشد تولید نفت شیل آمریکا، تقاضا برای نفت در سه ماهه دوم به لطف کاهش تولید، از عرضه پیشی بگیرد.

اوپک در گزارش روز سه‌شنبه با اعلام اینکه میزان ذخایر نفت جهان افزایش یافته، پیش‌بینی خود از میزان تولید نفت تولید‌کنندگان غیر عضو اوپک را نیز افزایش داد. در این گزارش با استناد به آمارهای دولت عربستان اعلام شده که میزان تولید این کشور در ماه فوریه با 263 هزار بشکه افزایش به 10 میلیون بشکه رسیده است. انتشار این خبر موجب شد قیمت نفت خام آمریکا در روز سه‌شنبه به پایین‌ترین رقم از 29 نوامبر یعنی روز قبل از اعلام توافق کاهش تولید برسد. قیمت نفت برنت نیز در پایان معاملات دیروز به پایین‌ترین رقم از 30 نوامبر رسید. با این حال گلدمن ساکس در گزارش خود بر کاهش سطح ذخایر نفتی در دنیا و تعادل بازار جهانی نفت در نیمه نخست سال 2017 تاکید کرده است. این موسسه همچنین گفته است که «تمدید مجدد توافق کاهش تولید به نفع اوپک نیست زیرا هدف این سازمان رساندن میزان ذخایر نفتی به سطحی عادی بوده نه تقویت قیمت‌ها.» با این حال باید دید انتظار خوش‌بینانه گلدمن ساکس نسبت به ایجاد تعادل در نیمه نخست سال جاری میلادی تحقق پیدا خواهد کرد یا انتظار آژانس بین‌المللی انرژی از ایجاد تعادل در زمانی‌ دورتر؟