«نفت» محصور در مثلث غول‌های اقتصادی
دیروز و با بازگشایی معاملات نفت خام، بهای طلای سیاه با کاهش قیمت مواجه شد.
اتفاقی که تقریبا از ماه ژانویه تاکنون و در پی انتشار آمار دکل‌های حفاری امریکا همواره تکرار شده و حدود 7 الی 8 درصد روی قیمت نفت خام اثر گذاشته است. اما دو رسانه رویترز و مارکت واچ، اتفاق رخ داده در روز گذشته را به 4 عامل دیگر که متفاوت هستند، مرتبط کرده‌اند. از دیدگاه تحلیلگران رویترز برگزاری کنگره سالانه حزب کمونیست چین و هدف‌گذاری این اقتصاد بزرگ برای رشدی کمتر از سال گذشته در کنار رفتار کج‌‌‌دار و مریز روسیه در پایبند بودن به تعهد، سبب رویکرد نزولی قیمت نفت خام در روز گذشته شده است. مارکت‌واچ اما تاحدودی بنیادی‌تر و عمیق‌تر مساله را مورد بررسی قرار داده و 2 عامل از سمت امریکا که یکی افزایش دکل‌های حفاری و دیگری احتمال افزایش نرخ بهره در نشست 15مارس فدرال رزرو است را به عنوان عامل فشار بر قیمت نفت در روز گذشته تلقی کرده است. نگاه مارکت واچ به هدف‌گذاری رشد 6.5درصدی از سوی چین نیز متفاوت از رویترز است، در حالی که رویترز این مساله را نشانه‌یی از کاهش تقاضا تلقی کرده است تحلیلگر ICIS به مارکت واچ می‌گوید که این عدد حاکی از وارد شدن اقتصاد چین به مسیر ثبات است. اتفاقی که افزایش واردات نفت خام چین برای ذخایر استراتژیک را به‌دنبال خواهد داشت.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که طلای سیاه حداقل در رویکرد کوتاه‌مدت در این روزها از عملکرد 3 کشور چین، روسیه و امریکا اثر زیادی می‌پذیرد. اما دیروز مسائلی نیز در بازار نفت مطرح شد که حتی تصور آن نیز می‌تواند فضای رخوت را تغییر دهد. محمد بارکیندو دبیرکل اوپک که برای شرکت در یک کنفرانس انرژی به هیوستون امریکا سفر کرده پس از صرف شام با تولیدکنندگان شیل عنوان کرد که آنها به همکاری با اوپک تمایل دارند. گزارشی در این زمینه را در ادامه می‌خوانید.
قیمت نفت خام روز گذشته در بازارهای آسیا به واسطه 2 نگرانی با کاهش مواجه شد. از یک سو پیش‌بینی‌ها از کاهش رشد اقتصادی چین سبب شد که موضوع کاهش تقاضا بازار را تهدید کند و از سوی دیگر نگرانی‌ها درباره میزان همکاری روسیه در تعهد کاهش تولید نفت خام ادامه یافت. اما از سوی دیگر نگرانی‌ها درباره شدت یافتن خشونت‌ها در خاورمیانه سبب شد که کاهش قیمت از حدی بیشتر تجاوز نکند. قیمت نفت خام برنت، روز گذشته در ساعت 7:49 به وقت گرینویچ با
47سنت یا 0.8درصد کاهش به 55دلار و 43سنت رسید. نفت خام وست تگزاس اینترمدیت نیز با 49سنت یا 0.9درصد کاهش با 52دلار و 86سنت معامله شد.
جفری هالی استراتژیست ارشد بازار نفت در این‌باره می‌گوید: «مهم‌ترین محرک بازار در کاهش قیمت روز دوشنبه هدف‌گذاری چین از رشد اقتصادی پایین‌تر بود. مساله‌یی که از کاهش تقاضا برای نفت و دیگر کالاها حکایت می‌کرد. لی کچیانگ نخست‌وزیر چین در گردهمایی سالانه حزب کمونیست، هدف‌گذاری چین از رشد اقتصادی در سال جاری را 6.5درصد اعلام کرد. این درحالی است که چین در سال 2016 با هدف‌گذاری دولتی 6.5 تا 7درصد به 6.7درصد رشد در تولید ناخالص داخلی دست پیدا کرد. در همین حال آمار و ارقام منتشر شده از سوی وزارت انرژی روسیه نشان داده که تولید نفت خام این کشور بدون تغییر نسبت به ماه ژانویه معادل 11میلیون و 110هزار بشکه در روز بوده است. مساله‌یی که باعث ایجاد شک نسبت به میزان پایبندی روسیه به تعهد کاهش تولید نفت خام شده است.» روسیه به تنهایی متعهد شده که به‌طور تدریجی روزانه 300هزار بشکه از تولید نفت خام خود بکاهد. حسب این تعهد در 3ماهه نخست سال جاری روسیه باید 200هزار بشکه در روز از تولید را بکاهد. تاکنون کاهش تولید نفت خام روسیه بالغ بر 100هزار بشکه در روز بوده است.
باوجود این مسائل اما گلدمن ساکس دیروز نوشت که روند عادی شدن سطح ذخایر نفتی در کشورهای OECD در سال جاری میلادی کمی سریع‌تر از انتظارات پیش خواهد رفت. اتفاقی که واکنش به کاهش بیشتر از حد انتظار تولید و بالا بودن تقاضا در سال 2016 محسوب می‌شود. قیمت نفت خام روز جمعه با افزایش روبه‌رو شد. افزایشی که از کاهش محدود ارزش دلار در واکنش به اظهارات ژانت یلن رییس فدرال رزرو و وعده او در زمینه امکان افزایش نرخ بهره در نشست 15مارس بانک مرکزی امریکا ناشی می‌شد. بانک استرالیا و نیوزیلند اما در روز دوشنبه نوشت که احتمال افزایش اختلال عرضه در خاورمیانه عامل حمایت از قیمت‌ها شده است. جفری هالی در این باره می‌گوید: «من از این مساله که قیمت نفت خام در واکنش به تنش‌ها در خاورمیانه بالاتر نرفت، شگفت‌زده شدم. نرخ بهره امریکا و چین مسائل بزرگ‌تری هستند.»
اما مارکت واچ نه عامل چین و روسیه بلکه دو موضوع افزایش دکل‌های حفاری امریکا و وعده ژانت یلن در مورد افزایش نرخ بهره را در کاهش قیمت نفت خام در روز گذشته دخیل دانسته است. گاناسکار تیاگاراجان تحلیلگر بازار نفت در این باره به مارکت واچ می‌گوید: «قیمت نفت اکنون در یک بازه مشخص گیر کرده است. بعید به نظر می‌رسد که قیمت از سطوح فعلی پایین‌تر رود.» گسترش ذخایر و دکل‌های حفاری امریکا، همزمان با انتظار فعالان بازار در زمینه مشاهده میزان عملیاتی شدن تعهد کاهش تولید، به قیمت‌های جهانی نفت خام فشار وارد کرده است. آخرین آمارهای منتشر شده از سوی بیکرهیوز از افزایش دکل‌های حفاری امریکا تا سطح 609دکل حکایت داشت. اداره اطلاعات انرژی امریکا نیز پیش‌بینی کرده است متوسط تولید نفت خام این کشور در سال 2017 معادل 9میلیون بشکه در روز باشد که معادل روزانه 100هزار بشکه بالاتر از متوسط سال قبل است. تیاگاراجان در ادامه تحلیل خود از وضعیت فعلی بازار عنوان می‌کند: «انتظارات فعالان بازار در زمینه کاهش تولید نفت خام روسیه هنوز برآورده نشده است. شاید این موضوع در ادامه و با سنجش میزان جدیت اعضای سازمان کشورهای تولیدکننده نفت خام در کاهش تولید، تغییر کند.»
مارکت واچ در ادامه به این موضوع اشاره می‌کند که چنین مسائلی در کنار افزوده شدن این احتمال که فدرال رزرو از میانه ماه مارس نرخ بهره را افزایش دهد، بازار را سرد کرده است. افزایش نرخ بهره سبب افزایش ارزش دلار و در نتیجه بالا رفتن هزینه معاملاتی نفت برای معامله‌گران خارجی می‌شود. موضوعی که در اغلب موارد زمینه‌ساز کاهش قیمت نفت خام است.
لی لی تحلیلگر ICIS اعتقاد دارد که با تمام این تفاسیر بهای نفت خام در میان‌مدت به‌طور متوسط 55دلار در هر بشکه خواهد بود. او در ادامه می‌گوید: «نیاز ما توجه به آمار واردات نفت خام چین است که ممکن است بسیار قابل‌توجه باشد.» او در ادامه عنوان می‌کند: «نشست سالانه حزب کمونیست چین در آخر هفته از هدف‌گذاری 6.5درصدی در رشد تولید ناخالص داخلی این اقتصاد بزرگ حکایت داشت. موضوعی که نشان می‌دهد اقتصاد چین در حال رسیدن به مرحله ثبات است. ورود به این مرحله می‌تواند تقاضای نفت خام چین که شامل تقاضا برای ذخیره‌سازی است را نیز افزایش دهد.»
صحبت‌های میان‌دارانه آقای دبیرکل
در فضایی که قیمت‌های نفت خام نه چندان به سمت بالا و نه خیلی به سمت پایین حرکت می‌کنند، اوپک و در راس آن محمد بارکیندو دبیرکل این سازمان به دنبال این هستند که بتوان راهی را برای نزدیک‌تر کردن تولیدکنندگان اوپک و شیل که اکنون دو سر یک جریان هستند پیدا کنند. او که برای شرکت در کنفرانس انرژی که در هیوستن امریکا برگزار می‌شود به این کشور سفر کرده و قرار است امروز در این کنفرانس سخنرانی کند، به خبرنگاران گفته است که با تولیدکنندگان نفت شیل شام صرف کرده و آنها در این مراسم شام از اقدام اوپک و غیراوپک برای کاهش تولید خوشحال بوده و از اوپکی‌ها تشکر کرده‌اند.
اظهاراتی که شاید برای نخستین‌بار توصیفی را از دیدگاه تولیدکنندگان شیل به اقدام اوپک نشان داده و فضا را از حالت دو قطبی سابق خارج کرده است. بارکیندو در حاشیه این مراسم همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا تولیدکنندگان شیل تمایل به همکاری با اوپک دارند جواب داد: «البته!» مرتضی بهروزی‌فرد، کارشناس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی درباره امکان توافق میان اوپک و تولیدکنندگان نفت شیل می‌گوید: برخلاف کشورهای عضو اوپک که صنعت نفت آنها کاملا دولتی است، اقتصاد امریکا کاملا آزاد است و تمام شرکت‌های آن متعلق به بخش خصوصی است. ضمن اینکه در امریکا بیش از 100 شرکت تولیدکننده نفت شیل مشغول فعالیتند و نمی‌توانیم از طریق مذاکره با چند شرکت بخواهیم که تولید نفت امریکا کاهش پیدا کند. چه بخواهیم و چه نخواهیم تولید نفت شیل ایالات‌متحده در حال افزایش است و این مساله‌یی نیست که قابل کنترل ما باشد. حتی اگر قیمت نفت نیز پایین بیاید و به زیر 40دلار برسد باز هم نباید انتظار داشته‌باشیم که تولید نفت شیل کاهش پیدا کند. ممکن است که سرعت توسعه نفت‌های غیرمتعارف در کوتاه‌مدت و با افت قیمت نفت کم شود اما این شرکت‌ها با توسعه تکنولوژی و افزایش بهره‌وری مجددا تولید خود را افزایش خواهند داد. بنابراین از نظر من به نتیجه رسیدن مذاکره اوپکی‌ها با شرکت‌های امریکایی مساله‌یی دور از ذهن و غیرممکن است.
