استارتاپ‌ها چطور صنایع قدیمی را مختل می‌کنند؟

این روزها سرویس‏های اسنپ و تپسی در ایران سر و صدای زیادی به پا کرده‏اند و حداقل اکثر تهرانی‌ها با این سرویس آشنایی دارند و اپلیکیشن آن را در گوشی خود نصب کرده‏اند. به نظر می‏رسد دیگر پیشرفت موج‏های تکنولوژی و کسب‏و‏کارهای فناورانه اجتناب‏ناپذیر است. اسنپ و تپسی مدل مشابه سرویس هم‏سفری آنلاین اوبر است که در بیش از 536 شهر جهان فعالیت دارد. اما چرا این نوع سرویس‏ها و سرویس‏های مشابه با اقبال عمومی مواجه می‏شوند و چگونه توانسته‏اند در صنعت خود تحول ایجاد کنند؟ با نگاهی به صنایع سنتی در ایالات متحده آمریکا، واضح است که بسیاری از آنها قدیمی و حتی خسته ‏کننده هستند. اما مشتریان همچنان به استفاده از آنها ادامه می‏دهند؛ چرا که هیچ جایگزین‏ عملی وجود ندارد. اما در این میان زمانی که شرکتی جذاب، مدرن و نو توسعه می‏یابد، همه چیز تغییر می‏کند.

کلمه «اختلال» به‌طور گسترده‏ای در چرخه‏های کارآفرینی بد به‌کار رفته است. طی این سال‏ها، کارآفرینان نوآوری را با اختلال اشتباه گرفته‏اند و گرچه اختلال قطعا نوآوری بسیار زیادی را دربرمی‏گیرد؛ اما آنها خیلی مشابه نیستند. گرچه اختلال با ارائه چیز‏های جدید به مشتریان، یک صنعت را به‌طور کامل تغییر می‏دهد، نوآوری صرفا یک ارزش موجود را بهتر، ارزان‏تر یا سریع‏تر می‏سازد. به گزارش دنیای اقتصاد، اختلالگران همیشه وارد بازارها می‏شوند. برخی نسبت به سایرین پرجلوه‏تر هستند؛ اما همه آنها روزی به ایجاد این تاثیر پایان می‏دهند. به لطف نفوذ اقتصاد اینترنتی و تکثیر تکنولوژی‏های جدید، در حال حاضر در حال تجربه اختلال بیشتری نسبت به حالت عادی هستیم. در اینجا نگاه سریعی به سه مورد مطالعاتی و درس‏هایی که می‏توان از موفقیت آنها آموخت می‏اندازیم.

1. Purple : زمانی که به صنعت تشک نگاه می‏کنیم، به نظر کهنه و ایمن می‏آید. مشتریان به‌طور کلی به یک فروشگاه می‏روند، روی چندین تشک دراز می‏کشند، تشکی که با آن احساس راحتی بیشتری دارند را انتخاب می‏کنند و به این صورت خرید خود را انجام می‏دهند. اما جدا از ظهور Tempur-Pedic در اوایل دهه 2000 میلادی، تغییر چندان زیادی در این صنعت رخ نداده بود؛ تا اینکه ظهور پرپل داستان را به کلی عوض کرد.

تونی و تری پیرس، دو برادری هستند که این صنعت کهنه را زیرورو کردند. آنها تشکی با بالش‌هایی با تکنولوژی بالا طراحی کرده‏اند که هم برای راحتی به اندازه کافی نرم و هم برای قرار گرفتن مناسب راستای ستون فقرات به اندازه کافی محکم است؛ ضمن اینکه با قیمت مقرون به صرفه نیز ارائه می‏شود. مدل کسب‏و‏کاری که این دو برادر استفاده می‏کنند، شوک‏های بزرگی به صنعت وارد می‏کند. به‌جای دادن مجوز تکنولوژی تشک خود به تولیدکنندگان یا فروش به مغازه‏های خرده‏فروشی، پرپل مدل تجارت الکترونیکی «مستقیم به مصرف‏کننده» را انتخاب کرده است. این امر هزینه‏های مرتبط با حق امتیاز، سودهای تولیدکنندگان، اضافه بهای توزیع‏کننده، عمده‏فروش، خرده‏فروش و کارمزدهای فروش را از بین می‏برد. این مدل همچنین راحتی بسیاری به همراه دارد. مشتریان می‏توانند این تشک را بخرند و برای 100 شب آنها را امتحان کنند. اگر پس از چند ماه آنها تشک موردنظر را دوست نداشتند، بازپرداخت انجام خواهد شد و تشک پس گرفته خواهد شد. تصور خرید یک تشک آنلاین چیزی است که سایر بازیگران صنعت هرگز تصور نمی‏کردند ایده خوبی باشد. اما پرپل به لطف قیمت‏های پایین و گارانتی بازگشت پول، توانسته است بر این مساله فائق بیاید و شکوفا شود.

2. اوبر: در شهرهای بزرگ در ایالات متحده آمریکا، تاکسی‏ها همواره جزو کالاهای اساسی بوده‏اند. زمانی که نیاز دارید سریعا خود را به جایی برسانید اما اتومبیلی در اختیار ندارید، این تاکسی‏های زرد همیشه بهترین دوست شما بوده‏اند. اما به لطف اوبر این رویه سریعا در حال تغییر است. همان‏طور که می‏دانید، اوبر سرویسی است که به مردم این اجازه را می‏دهد تا با فشار یک دکمه یک اتومبیل به مقصد دلخواه در اختیار داشته باشند. این رانندگان افراد معینی هستند که از وسیله نقلیه خودشان استفاده می‏کنند و درصدی از کرایه را برای خود برمی‏دارند. اوبر با ارائه خدمات ارزان‏تر، آسان‏تر و مدرن‏تر، صنعت حمل‏و‏نقل را دگرگون کرده است. برخلاف صدا کردن یک تاکسی از پیاده‏رو، دست کردن در جیبتان برای چند دلار و سپس بحث در مورد مقدار کرایه، شما به سادگی یک دکمه را در یک اپلیکیشن فشار می‏دهید و اتومبیل موردنظر به ارزان‏ترین و راحت‏ترین شکل ممکن در اختیار شما قرار می‏گیرد. همه پرداخت‌ها از طریق همان اپلیکیشن صورت می‏گیرد و بنابراین به سادگی در تاکسی سوار و پیاده می‏شوید. همان‏طور که اوبر نشان داده است، مردم سادگی و شخصی‏سازی را دوست دارند. اگر می‏توانید فرآیندی که قدیمی شده است را انتخاب کنید و آن را مدرن و تکنولوژیک کنید، می‏توانید تفاوت بزرگی ایجاد کنید. و اگر بتوانید همزمان آن را برای مشتری ارزان‏تر کنید، شانس موفقیت شما به شدت افزایش خواهد یافت.

3. Airbnb: در نهایت، نگاهی به Airbnb می‏اندازیم. سرویسی که به مالکان اجازه می‏دهد تا خانه‏ها و آپارتمان‏های خود را با قیمت کم و برای کوتاه‏مدت به مستاجران اجاره دهند. این پلت‌فرم آنلاین در حال ایجاد یک شکاف بزرگ در صنعت هتل‏داری است و مثالی برای این نکته است که چگونه اینترنت می‏تواند تغییرات بزرگی در توازن قدرت ایجاد کند. بسته به اینکه از چه کسی سوال بپرسید، Airbnb در هر کجا از 10 میلیارد تا 5/ 25 میلیارد ارزش‏گذاری شده است که نشان‏دهنده این است که سرمایه‏گذاران آن جو گبیا، برایان چسکی و ناتان بلچارزیک مسیر درستی را در پیش گرفته‏اند. زمانی که به Airbnb و اوبر نگاه می‏کنید واضح است که بسیاری از اختلال‏گران امروز بر جنبه اجتماعی مصرف‏گرایی تمرکز می‏کنند. برای مصرف‏کننده امروز خرید یک محصول یا خدمات از یک شخص در مقابل یک برند بزرگ شرکتی به مراتب جذاب‏تر است. Airbnb با ارتباط دادن افراد با یکدیگر این امر را میسر می‏سازد. این جنبه اشتراکی چیزی است که به این شرکت اجازه داده است تا سریعا رشد کند.

فرصت‌های بسیار زیادی وجود دارد که نوآوری مفید خواهد بود. بهبود کیفیت یک محصول، پایین آوردن قیمت یا کارآتر کردن محصول همیشه فرصت‏های ماندگاری را برای ورود به یک بازار موجود و موفق شدن ایجاد خواهد کرد. گرچه اگر شما واقعا بخواهید یک برند عظیم ایجاد کنید، آنگاه اختلال باید هدف اصلی شما باشد. همان‏طور که می‏توانید در این سه مثال ببینید، اختلال در یک صنعت برای هر کسب‏و‏کاری متفاوت به نظر می‏رسد. با شناسایی فرصت‏ها و افزایش منابع در دسترس، شاید شما نیز بتوانید اختلا‏ل‌گر بزرگ بعدی در صنعت خودتان باشید.