یخ معاملات مسکن رو به‌ ذوب شدن

ناظران بازار مسکن، همزمانی بین «شروع تدریجی معاملات» و «آغاز ماه پیشواز در نقل‌وانتقالات ملکی» را نشانه‌ قوی از پایان حاشیه‌نشینی طرف‌های عرضه و تقاضا توصیف می‌کنند و معتقدند: دوره جدید رونق معاملات مسکن بعد از ایام انتخابات به شکلی متفاوت از دوره‌های قبلی رونق، بازار را فرا خواهد گرفت. در فروردین و نیمه‌اول اردیبهشت‌ امسال هم خریدار و هم فروشنده ملک به دلیل تصور کاملا متضادی که درباره قیمت مسکن در تابستان 92 داشتند، دست از معامله کشیدند و به حاشیه بازار برای رصد اوضاع نقل‌مکان کردند؛ طوری که رکودی که تا همین دو هفته پیش در معاملات برقرار بود نتیجه عدم تمایل هر دو طرف معامله به «انجام‌معامله» عنوان می‌شد. این در حالی است که معمولا در زمان رکود مسکن، فقط یکی از طرفین معامله -عمدتا فروشنده- از بازار خارج می‌شود. به این ترتیب با افزایش نسبی حجم معاملات مسکن در روزهای اخیر، مشخص شده است خریدار و فروشنده در اقدامی مشترک، تصمیم به بازگشت گرفته‌اند که در نتیجه این هماهنگی بین آنها، هم‌اکنون احتمال ترکیدن حباب قیمت در حال تقویت‌شدن است. آنچه در حال حاضر تفاوت اوضاع نسبت به قبل را بازگو می‌کند، بهبود حجم معاملات مسکن در تهران است. عملکرد بنگاه‌های مسکن در شهر تهران در روزهای گذشته از سال 92 نشان می‌دهد: در فروردین‌ماه میزان مبایعه‌نامه‌هایی که مشاوران‌املاک برای فروش واحد مسکونی تنظیم کردند 42 درصد کمتر از فروردین سال گذشته بود، اما این فاصله در اردیبهشت‌ماه به 15 درصد در مقایسه با اردیبهشت 91 رسید که به این ترتیب روند رو‌به‌رشد خرید و فروش ملک با کم‌شدن درجه رکود، قابل مشاهده است. همچنین مقایسه ماهانه در بازار نیز نشان می‌دهد، حجم معاملات در اردیبهشت‌ماه -امسال- بیش از دو برابر فروردین‌ماه افزایش پیدا کرد و تعداد مبایعه‌نامه‌های ثبت‌شده در سامانه رهگیری معاملات مسکن در تهران از 4 هزار و 500 فقره قرارداد در فروردین92 به 11 هزار و 687 فقره قرارداد در اردیبهشت92 رسید. برخی کارشناسان مسکن انتظار دارند در خرداد -ماه پیشواز- حجم معاملات شیب بیشتری نسبت به آنچه در اردیبهشت‌ماه اتفاق افتاد، به خود بگیرد اما در عین حال گروهی دیگر از کارشناسان، شکل کامل رونق مسکن را برای دوران بعد از انتخابات -تیرماه- پیش‌بینی می‌کنند. قیمت مسکن در زمان رونق اکنون این پرسش در بازار مسکن مطرح است که رونق تازه‌شکل گرفته در معاملات، قیمت آپارتمان را به کدام سمت سوق خواهد داد؟ تحلیلگران بازار مسکن برای پاسخ به این پرسش به وقایع اخیر بازار اشاره می‌کنند: در فروردین امسال اگر چه طبق اطلاعات رسمی معاونت امور مسکن وزارت راه‌وشهرسازی، میانگین قیمت مسکن در تهران از مترمربعی 9/3 میلیون تومان سال قبل به متری 7/3 میلیون تومان نزول کرد، اما روایت دلالان ملک در تهران حکایت از جهش غیرقابل انتظار قیمت‌های پیشنهادی فروشنده‌ها در ایام فروردین داشت. در این ماه در برخی مناطق قیمت پیشنهادی فروش تا 30 درصد نسبت به اواخر سال قبل افزایش پیدا کرد و بدون آنکه در طرف عرضه، قصد واقعی فروش وجود داشته باشد، نرخ‌ها در بازار توسط دلالان زمزمه شد. در دو ماه گذشته از سال جاری، خریداران با تصور کاهش قیمت در بعد از انتخابات تحت‌تاثیر دست‌به‌کار شدن دولت جدید برای ساماندهی بازار مسکن و فروشنده‌ها نیز به امید افزایش قیمت در آن زمان بخاطر بی‌برنامگی روزهای اول دولت جدید، باعث ایجاد تاخیر در معامله و در نتیجه رکود شدند. اکنون برای بعد از انتخابات، برگشت مشترک دو طرف به صحنه معاملات، قطعی به نظر می‌رسد. در سال‌های گذشته، زمانی که بازار مسکن وارد رکود می‌شد، به‌خاطر کاهش قیمتی که در این دوره اتفاق می‌افتاد، حجم خریدار افزایش اما تعداد فروشنده‌ها کاهش پیدا می‌کرد و در زمان رونق معاملات نیز این وضعیت برعکس می‌شد، طوری که با افزایش قیمت هنگام رونق، فروشنده‌ها میل بیشتری به عرضه پیدا می‌کردند در حالی که طرف تقاضا با ناتوان‌شدن از خرید، از بازار خارج می‌شد. اکنون برای دوره جدید رونق مسکن، هم خریدار و هم فروشنده وارد بازار معاملات خواهند شد؛ به طوری که حضور همزمان دو طرف در بازار، مانع افزایش قیمت در زمان رونق می‌شود. شواهد در بنگاه‌های املاک حاکی است: مالکان واحدهای مسکونی نوساز تصمیم دارند واحدهایشان را از یکی دو هفته آینده فایل کنند. همچنین تقاضای قطعی برای خرید نیز اخیرا در بنگاه‌ها به نسبت حجم عرضه، افزایش پیدا کرده است. مشاوران‌املاک امیدوارند بازگشت خریدار و فروشنده به بازار در دو هفته پایانی اردیبهشت، در خردادماه نیز بدون اثرپذیری از انتخابات، پایدار بماند تا بلکه کسب و کار آنها در این ایام جبران هزینه‌های رکود ابتدای سال را بکند.