پناهجویان؛ قربانی یا عامل خشونت

به گزارش شبکه خبری الجزیره، در بیانیه روز یکشنبه وزارت کشور آلمان که با استناد به آمار و ارقام پلیس این کشور منتشر شده، آمده است: «مردمی که از وطن خود فرار کرده و به آلمان پناه آورده‌اند حق دارند انتظار یک سرپناه امن را داشته باشند.» با وجودی که دولت آلمان بویژه شخص آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در سال 2015 همزمان با وقوع بحران پناهجویان سیاست درهای باز را اتخاذ کرده است و در سال 2015 با پذیرش 890 هزار پناهجو در این زمینه در قاره اروپا رکورددار شد اما گرایش‌های ناسیونالیستی، راست افراطی و نئونازی در این کشور بالاست. این گرایش‌ها تا قبل از سال 2015 که بحران پناهجویان به وجود نیامده بود تا حدودی فروخفته بود اما با بروز بحران پناهجویان از یک سو و تبلیغات منفی و شعارهای رهبران راست افراطی جهان علیه مهاجران و پناهجویان از سوی دیگر فرصت بروز و ظهور یافته‌اند.

دریکی از موارد خشونت ناشی از تنفر درآلمان، یک آلمانی نئو نازی یک سالن ورزشی را که محل اسکان پناهجویان بود، آتش زد و خسارت 7/3میلیون دلاری به بار آورد. این فرد در ماه فوریه به 8 سال زندان محکوم شد. در موردی دیگر که سال گذشته میلادی مقامات آلمانی را شوکه کرد، جمعیتی از مردم این کشور به تماشای سوختن سرپناه یک پناهجو ایستاده بودند و با تشویق و فریاد شادی و هلهله این صحنه را می‌نگریستند. این در حالی است که در سال 2014 خشونت علیه پناهجویان در آلمان تنها 199مورد بود و افزایش بی‌سابقه این آمار به 3500 مورد در سال 2016 بسیار نگران‌کننده است. علاوه بر این، احزاب راست افراطی آلمان در سال‌های اخیر بشدت به مرکل فشار آورده‌اند که سیاست‌های خود در قبال پذیرش پناهجویان را تغییر دهد و این مسأله آینده سیاسی صدراعظم آلمان را به خطر انداخته است. اگرچه خانم مرکل حاضر به تغییر سیاست‌های مهاجرتی خود نشده اما پس از آنکه اتحادیه اروپا با ترکیه توافقنامه‌ای مبنی بر دور نگه داشتن پناهجویان از مرزهای اروپا را امضا کرد، مرکل هم در سال 2016 شمار پذیرش پناهجویان را به 280 هزار نفر کاهش داد؛ یعنی حدود 600هزار مهاجر کمتر از سال 2015.

وضعیت مهاجران در سایر کشورهای اروپا

در دیگر کشورهای اروپایی نیز در سال‌های اخیر گرایش‌های ناسیونالیستی افزایش یافته است به طوری که «کری موسکوگویری»، نماینده سازمان عفو بین‌الملل در انگلیس حدود 6 روز پیش در پی انتشار گزارش سالانه سازمان متبوعش درباره رهبران افراط گرا، درباره این رخداد در انگلیس به روزنامه گاردین گفت: برگزیت در افزایش جرایم ناشی از نفرت در کشورمان نقش قابل توجهی داشته است زیرا یک هفته پس از برگزاری همه‌پرسی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، طبق آمار رسمی خشونت‌های ناشی از نفرت در انگلیس 57 درصد افزایش یافت.

او دولت انگلیس را مقصر به وجود آمدن این فضای خصمانه علیه پناهجویان و مهاجران دانست و گفت: رهبرانی مانند ترامپ نیز این ایده خطرناک را که «برخی افراد نسبت به افراد دیگر انسانیت کمتری دارند»، ترویج می‌دهند. نماینده سازمان عفو بین‌الملل در انگلیس درباره نخست‌وزیر مجارستان نیز تصریح کرد: ویکتور اوربان یک راستگرا است که اقدام او برای برگزاری همه پرسی درباره پناهجویان در سال 2016 باعث افزایش خشونت علیه پناهجویان شد. بویژه اینکه سابقه گرایش‌های نژادپرستانه در مجارستان وجود دارد و افکار عمومی جهان هنوز اقدام گزارشگر مجارستانی را که پایش را جلوی پای مرد پناهجویی که کودکش را در بغل گرفته بود و از دست مرزبانان این کشور می‌گریخت، گرفت تا تصویر مورد علاقه خود را بگیرد، فراموش نکرده است. اگرچه این گزارشگر زن از کار اخراج شد اما این واقعیت تلخ را هویدا کرد که گرایش‌های ناسیونالیستی افراطی در اروپا وجود دارد و در صورت قدرت گرفتن رهبران افراطی در جهان، واقعاً خطرناک خواهند بود.

بنا بر گزارش هفته گذشته سازمان عفو بین‌الملل، در سراسر جهان 36 کشور وجود دارد که قوانین بین‌المللی را نقض می‌کنند و پناهجویان را نمی‌پذیرند و آنها را وادار می‌کنند به مناطق جنگی یا جاهایی که جانشان در خطر است برگردند. اندیشکده «چتم هاوس» لندن نیز در تازه‌ ترین نظرسنجی خود درباره پناهجویان که در 10 کشور اروپایی انجام داده به این نتیجه رسیده است که 55 درصد مردم این 10 کشور اروپایی مخالف حضور پناهجویان مسلمان در کشورشان هستند. در این نظرسنجی حدود 25 درصد اعلام کردند که نه موافق هستند و نه مخالف و 20 درصد نیز با حضور مهاجران مسلمان در کشورهایشان موافق بودند. مخالفان مهاجرت در لهستان 71 درصد، در اتریش 65درصد، درمجارستان و بلژیک 64درصد و در فرانسه 61 درصد بوده است. اندیشکده چتم هاوس یافته‌های این نظرسنجی را قابل توجه و تأمل برانگیز خوانده است.

این درحالی است که برخی از تحلیلگران تحولات بین‌الملل هم به مسأله مهاجران از جنبه دیگری می‌نگرند و می‌گویند، قدرت‌های غربی و اروپایی عامل بسیاری از جنگ‌های کنونی جهان بویژه جنگ‌های خاورمیانه و به تبع آن افزایش موج مهاجرت‌ها به اروپا هستند، بنابراین غرب و اروپا باید پیامد این جنگ‌ها از جمله بحران پناهجویان را بپذیرد وبرای آن چاره اندیشی کند.

اسپانیایی ها: پناهجویان را بپذیرید

البته نباید نادیده گرفت که در برخی کشورهای اروپایی و غربی از جمله اسپانیا از پذیرش پناهجویان در کشورشان استقبال می‌کنند به طوری که یکشنبه شب گذشته هزاران نفر در 30شهر اسپانیا به خیابان‌ها آمدند و ضمن حمایت از پناهجویان، خواستار آن شدند که پناهجویانی که در یونان، ایتالیا یا در دروازه‌های اروپا سرگردان هستند، وارد اسپانیا شوند.

«استریا گالان»، دبیرکل کمیسیون کمک به پناهندگان اسپانیا در جمع تظاهرات‌کنندگان گفت، اسپانیا متعهد شده بود که 17 هزار و 300 پناهجو را بپذیرد اما‌ تا این زمان کمتر از هزار و 140 نفر به اسپانیا آمده‌اند. دولت اسپانیا دراین زمینه باید مسئولیت‌پذیری بیشتری داشته باشد.