دریا در آلودگی‌ها غرق می‌شود

به گزارش اقتصادآنلاین ، ایران نوشت : درست 9 سال پیش بود که در جریان سفر رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست به بندر ماهشهر و بازدید او از واحدهای پتروشیمی، رئیس شبکه بهداشت این شهرستان از تولد 270کودک ناقص الخلقه و درصد بالای مردان عقیم شده به دلیل آلودگی آب دریا و آبزیان به پساب‌های جیوه شرکت‌های پتروشیمی خبر داده بود، این خبر که سر و صدای زیادی ایجاد کرده و از زبان رئیس وقت سازمان و از سوی رسانه‌های دولتی نیز نقل قول شده بود در کمتر از چند روز با فشار دولت وقت به سازمان محیط زیست تکذیب و حتی خبر از روی خروجی خبرگزاری‌ها حذف و یا به شکل ناشیانه‌ای سانسور شد. اما حالا بعد از گذشت 9 سال از این اظهارات بی‌آنکه بهبود چشمگیری در وضعیت خروجی پساب پتروشیمی ایجاد شده باشد یکی از مدیران سازمان محیط زیست از تخلیه روزانه 156 هزار مترمکعب پساب توسط 22 واحد پتروشیمی در ماهشهر به دریا خبر می‌دهد. پساب‌هایی که به گفته مدیرکل دفتر بررسی آلودگی‌های دریایی سازمان محیط زیست بار آلودگی بالایی دارد و وضعیت را در خورموسی بسیار نامناسب کرده و حتی باعث شده تا میزان جیوه که ماده‌ای بسیار سرطان زاست در بافت بدن ماهی‌های دریا از استاندارد جهانی نیز فراتر رود. بدین ترتیب و با احتساب اینکه روزانه حدود 156 هزار مترمکعب پساب از پتروشیمی‌های ماهشهر وارد دریا می‌شود یعنی در هر ماه 4.7 میلیون مترمکعب و در پایان هر سال حدود 56 میلیون و 200 هزار مترمکعب پساب آلوده فقط از پتروشیمی‌های ماهشهر در دریا ریخته می‌شود.

اما این وضعیت رقت بار تنها مختص ماهشهر نیست و به گفته ضیاءالدین الماسی، وضعیت سواحل بوشهر نیز به دلیل پساب‌های پتروشیمی عسلویه مشابه ماهشهر و نامطلوب است. الماسی با اشاره به اینکه تمرکز صنایع نفت، گاز و پتروشیمی در مناطق ویژه اقتصادی انرژی پارس، خارک و ماهشهر بیشتر است، می‌گوید: «فشار تخریب محیط زیست در زمینه آلودگی خاک، آب و هوا در این مناطق نیز زیاد است. در حال حاضر تقریباً فاضلاب منطقه ویژه اقتصادی به دریا ریخته می‌شود، برخی از پساب‌ها تصفیه نشده و برخی از آنها مخفیانه به دریا ریخته می‌شود و هر ساله شاهد مشکلات تصفیه‌خانه‌ها از واحد‌های پتروشیمی هستیم و بار شدیدی از انواع آلودگی‌ها از جمله آلاینده‌های نفتی وارد دریا می‌شود و همین امر باعث شده تا بار آلودگی دریایی در عسلویه ناشی از صنایع مستقر در آنها به شدت بالا برود.»

در چنین شرایطی که اتفاقاً بسیاری از این واحدهای پتروشیمی سیستم مدیریت محیط زیست منطبق بر استانداردهای ایزو14001 را در واحدهای خود مستقر کرده اما در عمل آنها را اجرایی نمی‌کنند تا وضعیت پساب‌ها همچنان آلوده و زیانبار برای سلامت انسان و محیط باقی بماند. سازمان محیط زیست نیز اخیراً با احداث پتروشیمی در نزدیکی خلیج چابهار در استان سیستان و بلوچستان موافقت کرده تا همین اندک ذخایر مرجانی باقیمانده ایران در دریای عمان هم حالا با تهدیدات ناشی از پساب‌های آلوده پتروشیمی‌های جدید - آن هم در منطقه‌ای که عمده شهرتش به واسطه جاذبه‌های طبیعی و گردشگری است نه صنعتی- زیر و رو شده و نابود شود. در همین حال رسانه‌ها پیش از این از برنامه ساخت 21 واحد پتروشیمی در چابهار خبر داده بودند، اما مدیرکل دفتر سواحل و تالاب‌های ساحلی سازمان محیط زیست می‌گوید: تا جایی که من می‌دانم طبق گزارش ارزیابی که به سازمان ارائه شد، سازمان فقط با استقرار 4 تا 6 واحد از پتروشیمی‌ها در چابهار موافقت کرده آن هم در 25 کیلومتری شهر چابهار، اما روایت‌ها مختلف است یک بار می‌گویند 17 واحد است و یک بار 20 یا 21 و بعد در گزارش‌هایی که به ما می‌دهند صحبت از 6-5 واحد پتروشیمی می‌کنند ولی ما با همین تعداد موافقت کرده‌ایم. شهرام فداکار می‌افزاید: در مورد پساب این واحدها هم شرط گذاشته‌ایم که اولاً پساب را تصفیه کنند ولی باز هم تخلیه پساب را در خلیج برایشان ممنوع کرده‌ایم و باید در جای دیگری که 15 کیلومتر تا خلیج چابهار و مناطق مرجانی فاصله دارد به دریا بریزند و همین امر باعث شده تا طول خط لوله‌شان از 14 کیلومتر به 25 کیلومتر افزایش یابد که هزینه زیادی هم بابت آن متحمل خواهند شد با این حال مجری طرح پتروشیمی در حال مطالعه برای گزینه‌های محل تخلیه پساب است. او افزود: از سوی دیگر قرار شده پساب‌ها در اعماق دریا که تنوع زیستی کمتری دارد تخلیه شود و حق ندارند در سطح آب پساب ها را تخلیه کنند. فداکار درباره میزان پساب تولیدی این 6-4 واحد نیز گفت: پساب پتروشیمی دو نوع است یکی ناشی از آب شیرین کن ها و دیگری ناشی از عملیات فرآیندهاست که در مورد نوع نخست اگر در هر ثانیه 8-6 مترمکعب آب را شیرین کنند یعنی حدود 2تا 3 برابر این میزان پساب تولید می‌شود، در مورد پساب فرآیندها هم حضور ذهن ندارم چون اساساً این موارد به دفتر ما مربوط نمی‌شود و جزئیات فنی کار را می‌توانید از دفتر ارزیابی بگیرید.

این مقام همچنین خاطرنشان کرد: «سازمان تأکید دارد که برای ساخت پتروشیمی در چابهار از تکنولوژی‌هایی استفاده شود که هم میزان پساب کمتری تولید می‌کند و هم آلایندگی هوایش کمتر است.» اما واقعیت این است که نزدیک به نیم قرن است که هیچ صنعتی در حوزه پتروشیمی و نفت و گاز و خودرو و سیمان و زباله سوزی و... در کشور مجهز به تکنولوژی روز دنیا نبوده و همیشه صنایع با این توجیه که تکنولوژی مان یا قدیمی است  یا به دلیل وجود تحریم‌ها «های تک» نیست، خود را در قبال آلودگی آب، خاک و هوا تبرئه کرده‌اند. حالا حتی اگر باور کنیم که 6واحد پتروشیمی چابهار قرار است به صنایع «های تک» مجهز شود و به گفته مدیرکل دفتر سواحل سازمان محیط زیست هم در هر ثانیه به طور میانگین، دوبرابر آب شیرین شده پساب تولید شود یعنی در هر روز حدود یک میلیون و 210 مترمکعب پساب تولید خواهد شد، آن هم به جز پساب حاصل از فرایند‌های پتروشیمی! که همه اینها در دریا تخلیه خواهد شد و همین اندک باقیمانده تنوع زیستی دریایی را هم به نابودی خواهد کشاند.