خوش‌ رقصی میوه فرنگی در میادین

میوه، چرخه بزرگی از اقتصاد و اشتغال

اقتصاد هر کشوری به گزینه‌های متعددی وابسته است که شامل بخش‌های صنعتی، کشاورزی و خدمات می‌شود. اما در این بین بخش کشاورزی اهمیت خاصی دارد. البته می‌توان بخش کشاورزی را نیز به چندین زیرمجموعه تقسیم کرد که میوه یکی از این بخش‌هاست. امروزه همان‌قدر که تولید میوه اهمیت دارد، واردات و صادرات آن نیز حایز اهمیت است و این اهمیت به نوعی است که عده‌ای با تولید میوه به کسب درآمد می‌پردازند، عده‌ای دیگر با حمل و نقل آن شاغل می‌شوند، عده‌ای در میادین میوه و تره‌بار به عرضه آن می‌پردازند. عده‌ای نیز با انحصار آن را تعریف می‌کنند، عده‌ای دیگر در قالب واردات قانونی از میوه کسب درآمد می‌کنند، عده دیگری میوه را به صورت قاچاق وارد می‌کنند و خلاصه آنکه میوه، چرخه بزرگی از اقتصاد و اشتغال است. بنابراین نمی‌توان بازار میوه را نادیده گرفت.

سرانه تولید میوه در کشور

بی‌شک کشور ما با داشتن آب و هوایی چهارفصل، توان بالایی در زمینه تولید میوه دارد. در سال نزدیک به ۱۶ میلیون تن میوه تولید می‌شود که درمقایسه با میزان تولید میوه درجهان، کشاورزان ایرانی نزدیک به سه برابر کشاورزان جهان میوه تولید می‌کنند. با توجه به جمعیت فعلی کشور، سرانه تولید میوه حدود ۲۰۰ کیلوگرم درسال است. این در حالی است که سرانه تولید میوه در همه جهان حدود ۸۴ کیلوگرم است. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد که تولید میوه به اندازه کافی در کشور صورت می‌گیرد و نیازی به واردات از دیگر کشورها نداریم.

واردات میوه و از بین رفتن فرصت‌های شغلی

با وجود آنکه میوه به اندازه کافی در کشور تولید می‌شود، بازار پرازمیوه‌های وارداتی شده است. میوه‌های پرزرق وبرقی که دربسته‌بندی‌های متنوع وبا قیمت‌های بالا عرضه می‌شوند. امروزه لیست بلند بالایی از میوه‌های خارجی در بازار عرضه می‌شود. آواکادوی ترکیه، پرتقال مصر، لیموترش برزیل، انگورشیلی، سیب فرانسوی، انبه پاکستانی و بسیاری میوه‌های دیگر از کشورهای خارجی وارد ایران می‌شوند. اما در حالی که دایم صحبت از اقتصاد مقاومتی می‌شود، وجود میوه‌های خارجی درمغازه‌های لوکس چه توجیهی دارد؟ تنوع میوه‌های خارجی در بارفروشی‌ها و مغازه‌های بالای شهردرحالی به چشم می‌خورد که بر ممنوعیت واردات این‌گونه میوه‌ها بارها تاکید شده است. البته واردات میوه اشکالی ندارد، به شرط آنکه میوه‌هایی وارد کشور شود که امکان تولید آن وجود ندارد یا به اندازه کافی تولید نمی‌شود. به همین دلیل است که‌ اکنون فقط واردات انبه، موز، نارگیل وآناناس که درکشورتولید نمی‌شود، آزاد است. بنابراین باید واردات سایر میوه‌ها به کشورممنوع باشد ولی انواع میوه‌های خارجی نیز به کشور وارد می‌شود. نکته مهم آن است که این میوه‌ها به صورت رسمی وارد نمی‌شود وبه کشورقاچاق می‌شوند. این عوامل دست به دست هم داده تا فرصت‌های شغلی در این بخش، یکی پس ازدیگری از بین بروند.

واردات میوه دردست افراد خاص

نکته دیگری که باعث می‌شود بازار میوه خراب و خراب‌تر شود، انحصار میوه است که دردست عده‌ای خاص است. به عنوان مثال با ادبیات خاصی همچون سلطان موز روبه‌رو بوده‌ایم و شایعات داغی وجود دارد که هیچ کس حق واردات موز را ندارد. بنابراین اگرچه مجوز واردات به میوه‌های خاصی به صورت رسمی داده می‌شود، اما واردات آن دردست افراد وشرکت‌های خاص است. این افراد بازار را در دست دارند و با کنترل واردات، به راحتی با کاهش عرضه دربازار، قیمت‌ها را بالا و پایین می‌کنند. در این رابطه سخنگوی اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی تره‌بار با انتقاد از سیاست‌گذاری‌های وزارتخانه‌های کشاورزی وصنعت درتنظیم بازار وصدور مجوزواردات میوه می‌گوید: «درست نیست که انحصار واردات میوه را به دست عده‌ای خاص بدهند زیرا با قیمت‌ها بازی می‌کنند و در قالب به دست آوردن سودهای کلان، مصرف کنندگان را بیچاره می‌کنند». بیژن حاج‌ رضایی می‌افزاید: «برای تعدیل قیمت‌ها می‌توان عرضه را دربازارکنترل کرد اما درست نیست که انحصارواردات همین چند قلم میوه را به دست افراد خاص سپرد تا با جلوگیری ازعرضه در یک مقطع، به یک باره قیمت‌ها را افزایش دهند و سود کلانی به دست بیاورند».

وی در پاسخ به اینکه شنیده شده مافیا با واردکنندگان میوه برخورد می‌کنند، در این شرایط چگونه می‌توان واردات میوه را به درستی مدیریت کرد می‌گوید: «جای تاسف دارد که اتحادیه میوه و تره‌بار، این واردکنندگان را نمی‌شناسد. با این شرایط بهترین روش آن است که صدورمجوز میوه به وسیله اتحادیه باشد تا بتوانیم از انحصار این واردکنندگان جلوگیری کنیم». حاج‌محمدرضا درپاسخ به اینکه اگر شما از کسانی که انحصار میوه را در اختیار دارند خبر ندارید، چگونه است که این میوه‌ها از میدان تره بار که زیر نظر اتحادیه است، توزیع می‌شود می‌گوید:« این گونه نیست که میدان بارفروشی مرکز توزیع میوه قاچاق باشد و اگرهمچنین چیزی وجودداشته باشد به ‌صورت جزیی است». وی با انتقاد از نبود مدیریت مناسب در توزیع میوه می‌گوید: «بارها شاهد بوده‌ایم که مسئولان اعلام می‌کنند فلان میوه به وفور تولید شده و مازاد داریم وباید آن راصادرکنیم. اما وقتی همین بحث مطرح می‌شود وقیمت به صورت کاذب بالا می‌رود،همان میوه را وارد می‌کنند تا قیمت‌ها را بشکنند». وی سیب درختی را مثال می‌زند و می‌گوید: «یک زمانی سیب خراسان ایرانی دراروپاحرف اول رامی‌زد اما امروزه کاربه جایی رسیده که ترکیه هم سالانه۲۵تا۳۰هزارتن سیب به کشورما صادرمی‌کند وتولید کننده ما، درانبارهای خالی خود رابسته است».

مسئول مبارزه با قاچاق میوه؟

یکی از مهم‌ترین مشکلات در کشور ما، ضعف نظارت و نبود برخوردهای شدید با متخلفان است. اگرچه مبارزه با قاچاق باید به وسیله ستاد مبارزه با قاچاق کالا صورت بگیرد، اما در عمل این مهم به صورت مقطعی صورت می‌گیرد. در این رابطه عباس نخعی، مدیرکل ستاد مبارزه باقاچاق کالاهای هدف می‌گوید: «وظیفه این ستاد سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، هماهنگی ونظارت برمبارزه با قاچاق است که در خصوص میوه، وزارت جهاد کشاورزی نیزعضواین ستاداست». وی با اشاره به اینکه همه ساله از ۳۰ بهمن تا ۳۱ اردیبهشت سال بعدواردات میوه با ۷۵ درصد تعرفه، آزاد است می‌گوید: «در این مدت هم تقاضای میوه به دلیل شب عید بالاست و هم بازارسیاه میوه داریم. یعنی در فروردین و اردیبهشت میوه به آن صورت گسترده وجود ندارد. در این صورت مجوز واردات داده می‌شود و البته زمانی که وزارت جهاد کشاورزی اعلام کند تولید به اندازه کافی است، واردات قطع می‌شود».