آمریکا تا کجا علیه ایران پیش میرود؟
تکانه های ترامپ علیه رابطه آمریکا با ایران پایان ندارد، حتی به صورت موقت. پس از ممانعت از ورود اتباع ایرانی به آمریکا و حملات لفظی تند و بی پروا و اعمال تحریم های تازه علیه ایران امروز زمزمه های به گوش می رسد که دولت آمریکا به دنبال راهی برای قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست تروریستی است.
خبرگزاری رویترز به نقل از مقامهای دولت آمریکا میگوید از چند سازمان و نهاد آن کشور خواسته شده نظر و برآورد خود از طرحی احتمالی برای افزودن سپاه پاسداران به فهرست «سازمانهای تروریستی» را ارائه کنند. رویترز تاکید کرده هنوز نسخهای از طرح پیشنهادی مربوطه را رویت نکردهاست.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فرارو، شماری از مقامهای سپاه پاسداران و نیز سازمانها و شرکتهای وابسته به آن، و یا حتی شرکتهای خارجی طرف همکاری با این نیروی نظامی، در حال حاضر در فهرست تحریمهای ایالات متحده قرار دارند. تحریمهایی که به تازگی، و در پی آزمایش موشکی ایران با آغاز کار دولت ترامپ، افزایش پیدا کرده است.
ایران و سپاه بارها هرگونه دخالت در فعالیت های تروریستی را تکذیب کرده اند.
طرح تازه ای که رویترز از آن خبر داده است در حالی مطرح می شود که حملات لفظی مقامات آمریکایی به ایران افزایش یافته است.
آخرین این حملات از سوی سخنگوی کاخ سفید مطرح شد. سخنگوی کاخ سفید روز سهشنبه گفت: «ایران خود را دست انداخته است اگر فکر میکند رییسجمهوری جدیدی سرکار نیامده است.»
اسپایسر افزود: "او (دونالد ترامپ) هر وقت لازم بداند تدابیری در پیش خواهد گرفت. رئیس جمهور همچنین بارها روشن کرده که پیشاپیش نخواهد گفت این اقدامات چه خواهد بود، و هیچ گزینه ای را نادیده نمی گیرد."
پیش از این نیز رییس جمهور آمریکا گفته بود: «ایران با آتش بازی نکند. ایران متوجه نیست که رییسجمهور اوباما تا چه حد با آنها مهربان بوده است؛ اما من این طور نیستم.»
ترامپ در توییتر خود نوشت: «به ایران برای شلیک یک موشک بالستیک به طور رسمی اخطار داده شده است. باید برای توافق افتضاحی که آمریکا با آنها کرد ممنون میبودند!»
مایک پنس، معاون رییسجمهوری آمریکا نیز هشدار داده بود که که ایران در جدیت رییسجمهوری جدید آمریکا تردید نکند.
وی نیز مانند سخنگوی کاخ سفید گفته که بهتر است ایران نگاهی به تقویم بیندازد و دریابد که رییسجمهوری جدیدی در کاخ سفید مستقر شده است.
اما مقام معظم رهبری درباره تهدید های اخیر آمریکا اظهار کردند: «این آقای تازهآمده در امریکا با حرفها و اقدامات خود، حرفهای ۳۸ ساله نظام اسلامی را درباره فساد همهجانبه دستگاه حاکم امریکا، علنی و عریان در مقابل افکار عمومی قرار داده است و ملت ایران در روز ۲۲ بهمن پاسخ اقدامات و تهدیدات او را خواهند داد.»
حسن روحانی هم سخنان ترامپ را دلیلی برای حقانیت دولت ایران توافق هسته ای می داند و می گوید: "بعضی ها که می گفتند نباید اصلا با اینها [ایالات متحده آمریکا] حرف بزنیم. نباید به آنها نزدیک شویم. می گفتند همین که نشستیم، آنها یک کلاه گشاد دارند که سرما می گذارند. هر چه ما می گفتیم عمامه داریم، کلاه سر ما نمی رود ولی می گفتند یک کلاه خیلی گشاد دارند فوق عمامه."
او اظهار کرد: «مذاکرات را به جایی رساندیم که حالا رئیس جمهور جدید آمریکا نمی تواند تحمل کند. این توافق را می خواند و نمی تواند تحمل کند و می گوید در تاریخ، این بدترین توافقی بوده که آمریکا آن را امضا کرده است.»
فرمانده سپاه نیز امروز به اقدامات و سخنان ترامپ و دیگر مقامات آمریکا واکنش نشان داد. سرلشکر جعفری گفت: «یکی از این تحلیلها این است که تقابل با ایران خطرات قابل توجهای دارد و برخی از آنها ترامپ را نصیحت میکنند که بداند ایران موقعیتی دارد که آمریکا را "ببر کاغذی" میبیند و برخی معتقدند که آمریکا باید این نیمه ابرقدرت بودن در جهان را فراموش کند.»
تهدید علنی ایران از سوی مقامات آمریکایی در حالی صورت می گیرد که تحلیلگران معتقدند ایران باید این تهدیدات را جدی بگیرد و هوشمندانه به آن ها پاسخ دهد. اما سوال اساسی این است که حد تهدیدات آمریکا کجاست؟ آیا ترامپ علیه ایران دست به اقدام نظامی می زند یا اینکه در حد بلوف باقی می ماند؟ یا ترامپ به دنبال اعمال محدودیت شدید علیه ایران است؟
ترامپ نشان داده است در عمل به وعده هایش هیچ مصلحتی را در نظر نمی گیرد، او دستور ساخت دیوار در مرز مکزیک را صادر کرد و فرمان ممانعت از ورود شهروندان هفت کشور مسلمان را نیز صادر کرد. دو فرمانی که بسیار چالش برانگیز شده است. ترامپ پیش از این وعده پاره کردن برجام را داده بود اما از آنجایی که برجام یک توافق چند جانبه است و به تصویب شورای امنیت رسیده است او نتوانست کاری از پیش ببرد.
با این حال دولت جدید آمریکا به تازگی سخن از مذاکره دوباره بر سر پرونده هسته ای ایران می زند موضوعی که قویا از سوی ایران و محمد جواد ظریف رد شده است.
ظریف در گفت و گو با روزنامه اطلاعات گفت: «ممکن است ترامپ برای مذاکره مجدد تلاش کند. معلوم است که نه ایران ونه اروپاییها مذاکره مجدد را نمیپذیرند. جامعه بینالمللی هم قبول نمیکند؛ لذا روزهای دشواری را در پیشرو خواهیم داشت ضمن اینکه در یک سال گذشته هم روزهای آسانی نداشتیم. تمام حقوقمان را یک به یک رفتهایم در صحنه مذاکره گرفتیم و انشاءالله باز هم همین کار را خواهیم کرد.»
برخی گزارش ها از این حکایت می کند که دولت ترامپ به دنبال دائمی کردن محدودیت های برجام است با این حال هنوز هدف دولت آمریکا از تلاش برای مذاکره مجدد مشخص نیست.
در همین حال اخباری نیز از تلاش آمریکا برای ایجاد شکاف میان ایران و روسیه حکایت دارد. روزنامه وال استریت ژورنال در این باره نوشته است: «ترامپ با هدف پایان دادن به جنگ سوریه و تقویت مبارزه با داعش، به دنبال راهکارهایی برای شکستن پیوندهای نظامی و دیپلماتیک روسیه با ایران است.»
این روزنامه به نقل از منبع آگاه خود با اشاره به اینکه آمریکا به دنبال مهار ایران است، مینویسد: «اگر اختلافی بین روسیه و ایران وجود داشته باشد، مایلیم آن را کشف کنیم.»
به این ترتیب به نظر می رسد گام بعدی دولت ترامپ منزوی کردن ایران و ایجاد فاصله میان متحدان قدرتمند اش است. پیش از این نیز اوباما در دوران ریاست جمهوری خود تلاش های فراوانی را برای شکاف میان ایران و شرکای سیاسی اش به کار برد و در مواردی هم موفق بود. از جمله توانست چین و روسیه را قانع کند تا تحریم های سخت علیه ایران اعمال شود.
شاید از همین منظر است که تحلیلگران معتقدند که ایران با گسترش روابط با کشورهای اروپایی خصوصا کشورهایی که اکنون با دولت جدید آمریکا روابط مناسبی ندارند سعی در خنثی کردن اقدامات ترامپ داشته باشد.
علی خرم در این باره معتقد است: «حالا تازه اول کار است و ترامپ مانند کوه یخ تنها یک هشتم سیاستهای خود را نشان داده است و اگر سیاستهای خود را ادامه دهد، وضعیت بسیاری خصمانهای به وجود خواهد آمد. بنابراین کسانی که شادی میکردند حالا باید جوابگو باشند، در حالی که اگر کلینتون بر سر کار آمده بود، تنها کاری که میکرد این بود که در مورد حقوق بشر سرسختتر از اوباما برخورد میکرد اما در سایر موارد مانند او بود.»
او نسخه چینی را برای مقابله با ترامپ می پیچید و می گوید: «ما باید از سیاست چینیها الگوبراداری کنیم و سرمان را به زیر انداخته و کار خودمان را به خوبی انجام داده و مطمئن باشیم که هم در داخل آمریکا و هم در اروپا، روسیه و چین به حساب ترامپ خواهند رسید و نیازی نیست که ما زره و شمشیر برداشته به جنگ وی برویم. اگر ما این کار را بکنیم بالافاصله دیگران ما را پس زده و تهاجم ترامپ علیه ما مشروع خواهد شد.»
مطهری نیا دیگر تحلیل گر مسائل بین الملل نیز سیاست "سلام و سکوت" را برای ایران پیشنهاد می کند و می گوید: «به طور مشخص ما در نظام بینالملل باید هر چه سریعتر، مسائل خود را به خصوص با کشورهای اروپایی حل کنیم و زمینه ایجاد همگرایی بیشتر با این کشورها را نه به عنوان یک استراتژی بلکه به عنوان یک محیط میانی برای حرکت جهت حل وفصل مسائل خود با نظام بینالمللی فراهم کنیم.»
در میانه این اخبار شبکه خبری فاکسنیوز آمریکا در یک گزارش اختصاصی مدعی شد: «شواهد نشان میدهد جمهوری اسلامی در چند روز گذشته از پرتاب یک موشک پرقدرت خود از محلی در شرق تهران (در محدوده استان سمنان) منصرف شده و این موشک را «به نقطه نامعلومی انتقال داده است.»
اگر این ادعا درست باشد نشان می دهد که ایران سعی دارد واکنش معقولی به تهدید های آمریکای ترامپ نشان دهد. واکنشی که بسیاری از تحلیلگران به ایران توصیه می کنند.
به هر ترتیب سیاست ترامپ در قبال ایران انقدر تهاجمی است که این گمانه را تقویت می کند که حتی ممکن است که ترامپ دست به اقدامی نظامی هم بزند. با اینحال ترامپ نشان داده است سیاستمداری غیر قابل پیش بینی است باید ایستاد و دید که او چه می کند؟ شاید هم تمام اقدامات و سخنان اخیر او لفاظی بیش نباشد.