حلقه ارتباطی پوتین، اردوغان و ترامپ کیست؟
الکساندر دوگین، فیلسوف برجسته روسی فوق ملیگرا، حلقه ارتباطی میان رهبران کشورهای روسیه، ترکیه و امریکاست. بوگین که بریتبارت نیوز زمانی که توسط استیو بانون، استراتژیست ارشد دونالد ترامپ، رییسجمهور امریکا اداره میشد وی را «راسپوتین پوتین» خواند، اکنون به عنوان عامل غیرمنتظره در بهبود سیاستهای خارجی برای کرملین ظاهر شده است.
بلومبرگ مینویسد، ریشهای بلند و پرپشت الکساندر دوگین، وی را به تجسم زنده افسانه فردی از سیبری (راسپوتین) تبدیل میکند که آخرین خانواده سزاری را جادو کرده بود. وی میگوید که نقشی کلیدی اما پنهانی در بهبود روابط میان روسیه با ترکیه ایفا کرده و یک چهره ارشد در آنکارا هم این اظهارات دوگین را تایید کرده است. دوگین همچنین با وجود افرادی در کاخ سفید که آنها را متحدان ایدئولوژیکی میخواند، بر این باور است که در روابط با امریکا هم تاثیرات مثبتی خواهد داشت.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، بهگفته یک ژنرال بازنشسته ترکیه که برای مذاکرات پنهانی به مسکو سفر کرده بود، پس از اینکه ترکیه در سال 2015 به یک هواپیمای جنگی روسی در مرز سوریه حمله کرد و به سقوط این هواپیما منجر شد- اقدامی که مدتها در توییتر آن را «جرقهیی برای آغاز جنگ جهانی سوم» توصیف میکردند- این فیلسوف زرنگ از عوامل و ارتباطات خود در هر دو کشور استفاده کرد تا یک کانال مخفی را برای کمک به ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان، روسای جمهور روسیه و ترکیه در پایان دادن به این درگیری که بهطور فزایندهیی مخاطرهآمیزتر میشد، ایجاد کند.
بهبود روابط بین مسکو و آنکارا این امکان را برای پوتین فراهم آورد تا از دولت باراک اوباما پیشی بگیرد و به جای بشار اسد، رییسجمهور سوریه شرایط را در جنگ داخلی در این کشور دگرگون کند. دوگین که دیدگاههایش در مورد شیطانهای لیبرالیسم پیشتر از سوی بانون و دیگر رهبران راست افراطی مورد توجه قرار گرفته بود، همچنین با این اقدام خود روسیه را یک قدم به عملی کردن دیدگاهش در به خطر انداختن نقش امریکا در برقراری نظم جهانی، پیش برد و ترکیه را از ناتو دور و یک «بسته اسلامی – روسی» که ایران را نیز شامل میشد، ایجاد کرد.
دوگان که پسر یک مقام اطلاعاتی ارتش در دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق است، گفت که مستقل بودن، عامل تاثیرگذاری وی در میانجیگری یا مداخله در امور کشور است. دوگین 55 ساله که به خوبی قابلیت برانگیختن مردم را دارد و از سوی امریکا هم در پی کمک به شورشها در اوکراین مورد تحریم قرار گرفته است، در هیچ مقام دولتی فعالیت نمیکند، اما به یکی از اعضای حلقه افراد نزدیک به پوتین مشاوره میدهد و کتابی را هم در زمینه ژئوپولیتیک به چاپ رسانده است که این کتاب توسط ارتش مورد استفاده قرار میگیرد.
دوگین در دفترش در مسکو به عنوان منتقد و سردبیر ارشد شبکه تلویزیونی سارگراد گفته: «میتوانم به شیوهیی با مردم گفتوگو کنم که یک مقام دولتی نمیتواند. یک دیپلمات آن چیزی را میگوید که از او خواسته شده است. یک ارتشی چه میگوید؟ قطعا کمتر از یک دیپلمات. یک مقام اطلاعاتی چطور؟ بهطور کلی چیزی نمیگوید. متوجه نمیشوید که حقیقت در کجا نهفته است. من از دیدگاه ژئوپولیتیک سخن میگویم. به همین دلیل بود که ترکها به من اعتماد کردند.»
دوگین در سال 2014 شغل خود را در ریاست بخش جامعهشناسی دانشگاه ملی مسکو از دست داد، به این دلیل که فعالان وی را در جریان درگیریهای داخلی در اوکراین به ترغیب به کشتار جمعی متهم کردند. هزاران نفر دادخواستی را امضا کردند و برکناری وی را که در آن زمان از جداییطلبان در اوکراین حمایت کرده بود، خواستار شدند. با این حال کرملین که در زمان جدایی کریمه از اوکراین و پیوستن آن به روسیه اجازه اجرای 24 ساعته به شبکه تلویزیونی دوگین را داده بود، پس از اینکه وی از پوتین به دلیل خودداری از گرفتن بخشهای بیشتری از اوکراین انتقاد کرد، فاصله نسبی خود را با این فیلسوف حفظ کرد. دمیتری پسکوف، سخنگوی پوتین در پاسخ به این پرسش که آیا دوگین در حل مشکلات با ترکیه نقش داشته است، این مساله را به کلی نفی کرد. سرگئی مارکف، مشاور سیاسی کابینه پوتین هم درباره دوگین گفت: «وی را یک فیلسوف زیرک میانگارند، اما مرز میان زیرکی و دیوانگی بسیار باریک است.» حتی با اینکه دوگین یک فرستاده سیاسی نبود، اما مارکف تصریح کرد: «به نظر میرسد او توصیههای خیلی خوبی به ترکها کرده است.»
نوشتههای دوگین در دهها کتاب و بلاگهای بیشمار، او را به اندیشمندی تاثیرگذار در ترکیه تبدیل کرده است. دوگین در میان احزاب مخالف نهادهای بینالمللی در غرب نیز ـ رویکردی که روسیه بهشدت از آن استقبال میکند ـ مورد توجه است. دوگین خود در این باره گفته است: « غیر از ترکیه، تنها 2 کشور هستند که واقعا به من توجه میکنند؛ ایران و امریکا.» بلومبرگ نوشته که دوگین سفرهای متعددی به ایران داشته است.
بنا بر این گزارش، بانون که اکنون مقامش به حدی ارتقا یافته که جایگاهی در شورای امنیت ملی دولت ترامپ دارد، در سال 2014 از دیدگاههای سنتی ارائه شده توسط دوگین و دیگر ملیگرایان که «حاکمیت ارضی کشور خود را خواستار هستند» دفاع کرد. دوگین اعلام کرد که هیچگاه بانون را ندیده است، اما به گفته مایکل مکفال، سفیر پیشین امریکا در روسیه، اگر پوتین هم عملکردی همانند ترامپ داشت، دوگین اکنون در جایگاهی همتای جایگاه بانون فعالیت میکرد.
اسماعیل حکی پکین، رییس پیشین بخش اطلاعات ارتش ترکیه، نقش دوگین را در حل بحران میان روسیه و اردوغان تایید و گفته است که در ماه دسامبر 2015 یکی از 5 عضو هیات اعزامی به مسکو برای شرکت در جلسهیی 4 روزه بود که دوگین با مقامات کنونی و بازنشسته روسیه ترتیب داده بود.
با این حال، دوگین زمانی از مشاهده نتیجه زحماتش در بهبود روابط میان مسکو و آنکارا بیشتر خوشحال شد که دید 2 دولت در حل بحران سوریه ابتکار عمل را به دست و واشنگتن را نادیده گرفتهاند. وی که مدتها پیش «از بین رفتن برتری لیبرال غربی» را پیشبینی کرده بود، پیروزی ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری امریکا را تحولی عظیم خواند که تاریخ جهان را تغییر خواهد داد و صحنه تحلیف ترامپ را یکی از زیباترین خاطراتش توصیف کرد. دوگین بر این باور است که پس از چندین دهه تلاش برای مقابله با واشنگتن در غربیسازی کل بشریت، روی کار آمدن امریکا به پایان دوره ضد امریکایی منجر خواهد شد. وی گفته است: «امریکا در دوران ترامپ نه تنها دیگر یک دشمن نیست، بلکه متحدی بالقوه محسوب میشود.» اکنون تمرکز دوگین بر اروپاست و روابطش را با احزاب مخالف سازمانها و نهادهای بینالمللی که تهدیدی برای اتحادیه نظامی و سیاسی 70 ساله محسوب میشوند، گسترش میدهد