بازنویسی تجارت ایران و چین

بر این اساس انتظار می‌رود حجم صادرات مواد غیرنفتی از ایران به چین بیشتر شود و کالاهایی همچون مواد معدنی، محصولات صنایع شیمیایی، مواد پلاستیکی، چرم، پوست و... که قابلیت صادرات به چین را دارد نیز در معادلات تجاری با چین مورد توجه قرار گیرد. در همین راستا همزمان با ورود هیات چینی به ایران، رئیس اتاق بازرگانی چین وعده داده که برای ایران تکنولوژی از آب گذشته می‌آورد. این گفته نشان دهنده چراغ سبز چین به ایران برای تغییر شیوه تجارت است. حضور بیش از پیش بخش‌خصوصی در روابط اقتصادی دو کشور نیز از دیگر مواردی است که از طرف ایرانی‌ها مورد تاکید است.

البته چینی‌ها بر این باورند که باید روابط اقتصادی خود را با ایران توسعه دهند حال این توسعه می‌تواند با تکیه بر توانایی بخش‌خصوصی باشد یا با همکاری دولت. در عین حال معتقدند دولت می‌تواند راه را برای همکاری‌های بخش‌خصوصی ایرانی و چینی هموار کند. اما حضور بخش‌خصوصی را نیز در روابط اقتصادی مهم می‌دانند. چینی‌ها اعتقاد دارند افزایش حجم روابط تجاری ایران و چین عملی است. این گفته چینی‌ها در حالی مطرح می‌شود که پیش از این نیز رئیس‌جمهوری ایران و چین در تفاهم‌نامه‌ای که سال گذشته به امضای دو طرف رسید خواهان افزایش مبادلات تجاری دو کشور تا 600 میلیارد دلار در بازه زمانی 10 ساله شدند. بنابراین دو طرف تلاش دارند در مسیر تحقق این هدف قرار گیرند. به گزارش دنیای اقتصاد، اما چالش‌های روابط بانکی همچنان بر همکاری‌های تجار ایران و چین سایه افکنده و فعالان اقتصادی معتقدند در صورت رفع این چالش، تحقق این هدف‌گذاری کار پیچیده‌ای نخواهد بود. نشست مشترک اتاق‌های بازرگانی بین‌الملل ایران و چین روز گذشته در حالی برگزار شد که تسهیل صدور روادید و تقویت روابط بانکی دو خواسته بخش‌خصوصی ایران از چین برای توسعه روابط تجاری بین دو کشور مطرح شد. همچنین تفاهم‌نامه‌ای نیز ازسوی مقامات حاضر در نشست، درخصوص توسعه راه‌ابریشم به امضای دو طرف رسید.

محمدرضا کرباسی، معاون امور بین‌الملل اتاق بازرگانی ایران در نشست مشترک اتاق‌های بازرگانی بین‌الملل ایران و چین با بیان اینکه کمک‌ها و مساعدت‌های دولت چین از نظر اقتصادی در دوره فشارهای سیاسی از ذهن ما پاک نمی‌شود، گفت: امروز شاهد بزرگ‌ترین حجم روابط تجاری ایران با این کشور هستیم. وی بیان کرد: صادرات نفت و مشتقات نفتی از ایران به چین در سال 2015 معادل 17 میلیارد دلار بود و حدود 17 میلیارد دلار هم از چین کالای غیرنفتی از جمله ماشین‌آلات، قطعات و... به ایران صادر شده است که اعتقاد داریم در فضای جدید این اتوبان دو طرفه صادرات و واردات باید به گونه‌ای بازنویسی و طراحی شود که حجم صادرات مواد غیرنفتی از ایران به چین بیشتر شود.

معاون امور بین‌الملل اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: چین نفت را می‌تواند از هر کشوری به غیر از ایران خریداری کند ولی ما معتقد هستیم که باید حجم تجارت کالای غیرنفتی ما به این کشور افزایش یابد. کرباسی گفت: مواد معدنی، محصولات صنایع شیمیایی، مواد پلاستیکی، چرم، پوست، کاغذ، مقوا، خمیر چوب، انواع و اقسام فلزات، تراکتور، لوستر و شیرآلات تولیدی کشور ما قابلیت صادرات دارد. همچنین در بخش مواد غذایی میوه و تره‌بار، خشکبار مزیت خوبی برای صادرات به چین داریم و در این راستا اتاق‌های بازرگانی ایران و چین باید شرایط را فراهم کنند.

معاون امور بین‌الملل اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه توسعه تجارت و بازرگانی نیازمند بستر مناسب است، افزود: در این راستا باید همکاری‌های بانکی، تقویت شود. وی گفت: در حال حاضر روابط بانکی و کارگزاری با چین وجود دارد اما انتظار داریم مقامات چینی این موضوع را تسهیل کنند. کرباسی با بیان اینکه یکی دیگر از عوامل مورد‌نیاز برای تسهیل تجارت صدور آسان روادید است، گفت: در شرایط فعلی تجار چینی می‌توانند در فرودگاه ایران ویزای ورود بگیرند و ما هم متقابلا از دولت چین انتظار داریم تا برای عاملان اقتصادی ایران این تسهیلات را برای ورود به چین و اخذ روادید آسان فراهم کنند.

وی گفت: با توجه به مرکزیت ایران در بین کشورهای عضو اکو این کشور می‌تواند زمینه ورود کالاهای چینی را به بازار افغانستان و آسیای میانه فراهم کند. چین نیز با عضویت در اتحادیه شانگهای برای ایران یک وضعیت بسیار ویژه دارد و ما انتظار داریم زمینه حضور ایران در منطقه شانگهای فراهم شود. معاون امور بین‌الملل اتاق بازرگانی ایران افزود:‌ همچنین چین می‌تواند با تولید غذا با استانداردهای حلال زمینه حضور خود را در بازار یک میلیارد و 600 میلیون نفری کشورهای مسلمان فراهم کند.

کرباسی بیان کرد: نگرش ایران در همکاری با چین بعد از برجام هیچ تغییری نکرده و ما با آمادگی بیشتر آماده توسعه همکاری هستیم. تاکید ما بر سرمایه‌گذاری چین در پروژه‌های داخلی کشور و استفاده از مزیت‌های نسبی و نیروی خلاق ایرانی است. معاون امور بین‌الملل اتاق بازرگانی ایران گفت: ‌ما در فضای جدید بر صادرات کالاهای غیرنفتی به چین تاکید داریم و در این زمینه از همکاری بخش‌خصوصی به کشور استفاده خواهیم کرد. تاکید ما بر افزایش رابطه تجاری بین دو کشور تا سقف سالانه 60 میلیارد دلار است.

وانگ‌یان‌گئو، رئیس اتاق بازرگانی بین‌المللی چین در نشست همکاری اتاق بازرگانی ایران و چین با اعلام اینکه تاریخ دو کشور گواه یک فرصت عمیق همکاری برای گسترش تجار ایرانی و چینی است، اظهار کرد: ما اطمینان داریم که می‌توانیم در دور جدید همکاری‌ها فعالیت‌های تجار خود را گسترش بیشتری دهیم البته وزیر امور خارجه ایران در سفر اخیر خود به چین تاکید کردند که روابط فعلی چین و ایران بیشتر با شرکت‌های دولتی است و ما مایل هستیم بخش‌خصوصی نیز در این تعاملات حضور جدی داشته باشد. ما نیز به این امر اعتقاد جدی داریم و برای گسترش آن اقدامات لازم را انجام می‌دهیم. وی با بیان اینکه در چین 21 میلیون و 850 هزار شرکت با توانایی مالی بالا وجود دارد، افزود: از میان این شرکت‌ها 19 میلیون و 800 هزار شرکت خصوصی در بازار چین فعالیت می‌کنند که این امر نشان می‌دهد حضور بخش‌خصوصی در اقتصاد چین بیش از 87 درصد است.

رئیس اتاق بازرگانی بین‌المللی چین خطاب به فعالان تجاری ایران گفت: بیایید برای درخشان شدن همکاری تجار ایرانی و مهیا کردن شرایط سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی در دو کشور اقدامات لازم را انجام دهیم. در فاز عملیاتی این موضوع، نخست باید دولت‌ها بستر لازم را برای اجرایی کردن این هدف فراهم کنند. وانگ یان گئو با اعلام اینکه ما فنون از آب گذشته را برای ایرانی‌ها می‌آوریم، گفت: بخش‌خصوصی ایران 300 میلیارد دلار اعتبار دارد که می‌توانیم از این پتانسیل به نحو مناسبی استفاده کنیم. البته برای اجرایی شدن این موضوع ما نیازمند حمایت یکدیگر هستیم. وی اضافه کرد: گسترش همکاری ایران و چین حل شدنی است و حتی رئیس‌جمهوری چین نیز تاکید کرده که ایران و چین دو ایستگاه مهم در مسیر راه ابریشم هستند که می‌توانند شرکای تجاری خوبی برای یکدیگر باشند.

همچنین وانگ یان گئو در حاشیه نشست همکاری اتاق بازرگانی ایران و چین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه، «رئیس‌جمهور ایران از لغو تحریم‌های بانکی خبر داده، آیا تجار چینی امروز می‌توانند به آسانی با ایرانی‌ها مبادلات بانکی داشته باشند یا خیر»، گفت: تبادلات بانکی اهمیت بالایی در گسترش سرمایه‌گذاری تجار چینی در ایران دارد. به هر حال وقتی سرمایه گذار خارجی نیازمند انتقال ارز باشد ولی کانال‌های ورود ارز به یک کشور بسته و یا در انحصار یک صندوق یا بانک خارجی باشد، همین امر محدودیت‌هایی را ایجاد می‌کند.

وانگ یان گئو افزود: اگر آقای روحانی بتوانند در این مسیر بهتر عمل کنند و سرعت عمل بیشتری داشته باشند، به‌طور حتم همکاری تجار ایران و چین تسهیل و سرمایه‌گذاری در ایران افزایش خواهد یافت. رئیس اتاق بازرگانی بین‌المللی چین خاطرنشان کرد: ما منتظر هستیم تا این خبر خوب به ما هم اعلام و مشکلات بانکی برطرف شود. در حاشیه این گفت‌وگو با رئیس اتاق بازرگانی بین‌المللی چین، برخی فعالان ایرانی اتاق بازرگانی هم حضور داشتند که پس از اظهارات وانگ یان گئو تاکید کردند: «با گذشت یک سال از اجرای برجام، گشایشی در تبادلات بانکی با کشورهای خارجی ایجاد نشده و هنوز مجبوریم با شرکای چینی همانند گذشته همکاری کنیم. فقط در بخش مبادلات دولتی یک بانک اضافه شده ولی در بخش‌خصوصی هنوز تغییرات جدیدی را شاهد نیستیم.»

در ادامه این نشست «وو پی مین» رایزن بازرگانی سفارت چین در ایران با اعلام اینکه ما نماینده چین بوده و برای نمایش دادن قدرت تجاری این کشور به ایران آمده‌ایم، اظهار کرد: ما نباید فکر کنیم که فقط در این همکاری‌ها باید درآمد بخش‌خصوصی محور همکاری‌ها باشد، بلکه باید به این فکر کنیم که سطح اقتصادی دو کشور را بالا ببریم. وی با اعلام اینکه افزایش حجم تجاری بین دو کشور تا سقف سالانه 60 میلیارد دلار خوب است، گفت: باید برای تحقق این امر راهکار مناسبی از سوی دو کشور اجرایی شود. چین فقط در این همکاری‌ها محوریت خود را تولید کالاهای روزانه قرار نمی‌دهد، بلکه دیدگاه ما بلندمدت است و به این فکر می‌کنیم که در سطح جدید همکاری‌ها اقدامات لازم را برای توسعه صادرات محصولات دو کشور انجام دهیم.

وو پی مین تصریح کرد: برای توسعه روابط میان ایران و چین نخست باید مواد اولیه نفت و مشتقات آن که نیاز جامعه چین است با همکاری مسوولان دولتی و استفاده از بخش‌خصوصی ایران انجام شود. در عین حال تولید برخی محصولات چینی در ایران به نفع این کشور است. ما فقط ایران را به‌عنوان بازار فروش کالاهای خود نمی‌دانیم، بلکه به فکر تامین نیاز دو کشور در دور جدید همکاری‌ها هستیم. وی با تاکید بر اینکه شرکت‌های دولتی می‌توانند تسهیل‌کننده روابط بخش‌خصوصی دو کشور باشند، اظهار کرد: دو برابر شدن حجم روابط تجاری ایران و چین قطعا عملی است و در این باره ما تفاهم‌نامه هم امضا می‌کنیم تا این امر بیانگر برطرف شدن معضلات پیش روی گسترش همکاری‌ها باشد.

رایزن بازرگانی سفارت چین در ایران اضافه کرد: برای رفع موانع پیش روی بخش‌خصوصی دولت می‌تواند اقدام به سرمایه‌گذاری کرده و موانع را برطرف کند. ما ادعای دوستی با ایران را داریم و برای اثبات این موضوع، تکنولوژی روز را به ایران می‌آوریم. ما فقط نباید به فکر اهداف خود باشیم بلکه باید در این همکاری‌ها اولویت اصلی را توانمندسازی بخش‌خصوصی دو کشور قرار دهیم. نایب رئیس اتاق مشترک ایران و چین با بیان اینکه هنوز تحریم‌ها برداشته نشده است و کشور تحت تاثیر تحریم‌ها قرار دارد، گفت: زمانی می‌توان گفت تحریم‌ها برداشته شده که روابط بانکی تجار ایرانی با شرکت‌های خارجی به‌صورت روان انجام شود. مجیدرضا حریری در این نشست اظهار کرد: باید اعلام کنم با تلاش‌های صورت گرفته میان اتاق‌های بازرگانی ایران و کشورهای مختلف به زودی هر ماه شاهد برگزاری این‌گونه جلسات خواهیم بود.

وی با اشاره به اینکه بخش عمده روابط ایران و چین طی 30 سال گذشته از سوی بخش دولتی این دو کشور انجام می‌شد افزود: در طول این سال‌ها نقش بخش‌خصوصی در گسترش همکاری‌های این دو کشور ضعیف بوده است که باید برای گسترش این همکاری‌ها اقدامات اساسی صورت گیرد. نایب رئیس اتاق مشترک ایران و چین خطاب به رئیس اتاق بازرگانی چین که اعلام کرد سهم بخش‌خصوصی در فعالیت‌های تجاری چین بیش از 80 درصد است، گفت: متاسفانه در ایران سهم بخش‌خصوصی در فعالیت‌های اقتصادی کمتر از 25 درصد است که این موضوع باید با توجه جدی دولت افزایش پیدا کند.

حریری با اعلام اینکه در دو سال اخیر روابط تجاری ایران و چین تحت تاثیر کاهش قیمت نفت بوده است، تصریح کرد: متاسفانه بخشی زیادی از تعاملات دو کشور در فعالیت‌های نفتی و محصولات وابسته به این حوزه بوده است به نحوی که در مقطعی که قیمت نفت بالا بود سطح تجارت دو کشور به 52 میلیارد دلار رسید اما با کاهش قیمت نفت این میزان به 32 میلیارد دلار رسید. به همین منظور باید در آینده تعاملات تجاری دو کشور خارج از فروش مواد خام نفتی و فرآورده‌های آن باشد. وی با بیان اینکه هنوز تحریم‌ها برداشته نشده است و کشور تحت تاثیر تحریم‌ها قرار دارد، گفت: زمانی می‌توان گفت تحریم‌ها برداشته شده که روابط بانکی تجار ایرانی با شرکت‌های خارجی به‌صورت روان انجام شود. نایب رئیس اتاق مشترک ایران و چین در ادامه با اعلام اینکه در زمان تحریم چین به ایران برای دور زدن تحریم‌ها خیلی کمک کرد، گفت: ما این همکاری‌ها را اصلا فراموش نمی‌کنیم. متاسفانه بعد از امضای توافق‌های هسته‌ای این دیدگاه در ایران و چین به‌وجود آمد که اولویت تجاری ما در آینده کشورهای اروپایی است و خواستار همکاری با چینی‌ها نیستیم که باید بگویم این تصور اشتباه است. نوع اقتصاد ایران و چین ناگزیر به همکاری با همدیگر هستند.

حریری با بیان اینکه در خاورمیانه شریک اول تجاری چین، عربستان است، تصریح کرد: ما باید سطح همکاری‌های خود را با چینی‌ها افزایش دهیم با درنظر گرفتن این موضوع که چین دومین اقتصاد دنیا به‌شمار می‌آید به نفع دو طرف است که برای گسترش همکاری‌ها روابط نزدیک‌تری با همدیگر داشته باشند.

وی با اعلام اینکه اگر تحریم‌ها رفع شود اندازه اقتصاد ایران باید حداقل سه برابر فعلی شود، افزود: ایران باید 100 تا 300 میلیارد دلار در سال تجارت جهانی با کشورها داشته باشد که در این باره باید موانع برطرف شده و شرایط برای تسهیل همکاری‌ها فراهم شود. نایب رئیس اتاق مشترک ایران و چین در ادامه صحبت‌های خود خطاب به رئیس اتاق بازرگانی چین و همراهان او گفت: اقتصاد ایران دارای دو معضل است؛ نخست اینکه نرخ رشد پایین بوده و تعداد زیادی بیکار تحصیلکرده در ایران وجود دارد و قطعا ایران ترجیح می‌دهد اگر می‌خواهد یک دلار معامله کند این یک دلار به تقویت تولید داخل و صرف نیروی انسانی شود. سیاست رسمی ایران به هیچ عنوان خرید کالای ساخته شده نه از چین و نه از کشورهای دیگر است. ما اولویت خود را تولید در ایران از سوی نیروی ایرانی قرار داده‌ایم. ما نمی‌خواهیم فضا به سمتی برود که کالای چینی به وفور وارد کشور شده و از طرف دیگر نیروی انسانی بیکار داشته باشیم.

حریری تصریح کرد: باید در دور جدید تعاملات خود با شرکت‌های خارجی و به‌ویژه چین اولویت را به انتقال تکنولوژی، ماشین آلات و حتی مدیریت تولید اختصاص دهیم تا بهترین کالا در ایران از سوی ایرانی تولید شده و نه تنها در بازار داخلی به فروش برسد بلکه امکان صادرات را نیز داشته باشد. وی با اشاره به اینکه در حال حاضر بخش دولتی ایران و چین با یکدیگر همکاری‌های لازم را دارند، افزود: باید بخش‌خصوصی دو کشور با گسترش همکاری‌ها مردم یکدیگر را به همدیگر وصل کنند. امروز وقتی کالای چینی در سطح بازار به وفور پیدا می‌شود فرهنگ مردم نسبت به چینی‌ها تغییر کرده و آن را عامل اساسی بیکاری جوانان می‌دانند. باید این فرهنگ در ایران بهبود پیدا کند. نایب‌رئیس اتاق مشترک ایران و چین تصریح کرد: در سال جاری حتما نشست دوجانبه دیگری بین تجار ایرانی و چینی برگزار خواهد شد تا فارغ از نوسانات قیمت نفت و موضوعات سیاسی بخش‌خصوصی دو کشور اقدام به گسترش همکاری کنند.