ابتکار : به باد تکیه نداده‌ا‌یم
نگاه بخشی به مقوله محیط‌زیست، به‌ویژه وضعیت آلودگی هوا که متغیرهای متعدد و متولیان انبوهی دارد، بزرگ‌ترین عامل قربانی‌شدن مردم در هوای ناسالم است؛ البته آلودگی هوا به دو یا چند وضعیت مختلف اطلاق می‌شود.
آلودگی ناشی از سوخت بی‌کیفیت و احتراق نامناسب و غیر‌اصولی که بیشتر در شهرهای بزرگ و صنعتی به وجود می‌آیند و آلودگی ناشی از گردوغبار که محصول خشکسالی و ازبین‌رفتن بافت خاک و برخاستن ذرات در هوا بوده که در فرایند پیچیده تخریب سرزمین و ازبین‌رفتن منابع آبی تعریف شده است. بااین‌حال، ناکارآمدی طرح‌های مدیریت آلودگی هوا، مانند طرح جامع کاهش آلودگی هوا و رها‌شدن طرح‌های کارشناسی، به‌ویژه در دولت‌های نهم و دهم، به خودی خود سبب شده که آلودگی هوا در تهران و دیگر شهرها روند فزاینده‌ای داشته باشد و مانند اژدهایی بر دوش شهرهای صنعتی ایران بروید؛ اژدهای آلودگی که ازقضا افسانه‌ای نیست و بنا به آمارهایی منتشر‌شده از سوی نهادهای متولی، سومین عامل اصلی مرگ‌و‌میر در کشور، به‌ویژه در شهرهای بزرگ مانند تهران بوده؛ آماری که البته معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط‌زیست، آن را غیر‌دقیق می‌نامد و تأکید می‌کند که طبق اعلام وزارت بهداشت، روند آلودگی هوا رو به کاهش و درنتیجه روند تأثیر آلودگی بر مرگ‌و‌میرها نیز در تهران روندی رو به کاهش است. البته در همه جای جهان، آلودگی هوا پیشینه دارد. سازمان بهداشت جهانی درباره مرگ‌و‌میر زودرس مرتبط با آلودگی هوا در بیست‌و‌پنجم ماه مارس 2014، آماری ارائه داد که تمام کشورهای دنیا را به هوشیاری ملی فراخواند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از وقایع اتفاقیه ، ابتکار در این گفت‌وگو بر این نکته تأکید می‌کند و می‌گوید: بیش از 500 میلیون نفر در معرض آلودگی شدید هوا هستند و اگرچه آلودگی به‌طور‌مستقیم به مرگ بیمار منجر نمی‌شود اما می‌تواند فرایند مرگ را تسهیل کند. مشروح این گفت‌وگو را به مناسبت روز هوای پاک بخوانید:
خانم ابتکار! به بهانه روز هوای پاک فرصتی دست داد تا نگاهی به عملکرد محیط‌زیست در حوزه مدیریت آلودگی هوا داشته باشیم. شما اقداماتی را در گذشته که رئیس سازمان محیط‌زیست بودید، انجام دادید و آن فرایند را نیز در دولت حسن روحانی به شکل دیگری دنبال کردید، آیا می‌توانید گزارشی درباره روند بهبود شرایط آلودگی هوای کشور به ما بدهید؟
مسئله آلودگی هوا در حال رشد است. با افزایش شهرنشینی و همین‌طور افزایش تعداد خودروها و فعالیت‌های صنعتی، نیروگاهی و پالایشگاهی در مراکز سکونتگاهی و صنعتی کشور، آلودگی هوا در حال افزایش است. این روند مختص ایران نیست و کم‌وبیش در همه جای دنیا این وضعیت وجود دارد اما آن چیزی که تجربه دنیا بوده و علم روز اثبات کرده، این است که مسئله آلودگی هوا به‌دلیل آسیب‌ها و صدمات بسیار جدی‌ای که به ابعاد مختلف به سلامت روان، تن زده و نیز به آسیب‌های اجتماعی مختلف دامن می‌زند، هزینه‌ها و خسارت‌های زیادی را به جامعه وارد می‌کند و باید کنترل و مهار شود. برنامه‌های علمی و کار شده از نظر ابعاد فنی تجربه دنیا و نگاه علمی این برنامه‌ها باید در دستور کار دولت‌ها قرار بگیرد تا بتوانند با ارائه برنامه‌ای جلوی این آلودگی‌ها را بگیرند زیرا آنها به راحتی از بین نمی‌روند. این تلاش از سال 1379 و در دولت اصلاحات شروع شد و ما اولین برنامه کاهش آلودگی هوا را در دولت آقای خاتمی داشتیم که این برنامه در آن زمان اجرایی شد. این برنامه در 9 بند تدوین شده که یک برنامه اولیه بود؛ بر‌اساس این طرح، برای اولین‌بار خودروهای داخلی کشور را به استاندارد یورو2 رساندیم و تمام خودروها از نظر معاینه درواقع، کنترل و خطوط تولید، بازرسی می‌شدند و تأییدیه و انطباق تولید چک می‌شد و از‌این‌رو، خودروی پیکان نتوانست انطباق پیدا کند و از رده خارج شد. خروج پیکان، اتفاق خیلی بزرگی در آن دوره بود و در کنار آن، استاندارد بنزین ارتقا پیدا کرد که آن موقع و همین الان هم یکی از جایگزین‌های مورد استفاده است. در کنار این اتفاقات، سازگاری خیلی قوی‌ای برای مدیریت مسائل آلودگی هوا در کشور به‌عنوان کمیته ملی و کمیته‌های استانی در همه مراکز استان‌ها شکل گرفت.من در سال‌های 83 و 84 تا آخرین روزهای مسئولیتم در همه کلانشهرها، کار کمیته‌های استانی کاهش آلودگی هوا را شروع کردم. این موضوع متأسفانه در اولویت دولت بعد از ما قرار نگرفت و روند مدیریت آلودگی هوا با کندی زیادی مواجه و بسیاری از برنامه‌ها تعطیل شد. این کارگروه ملی که یک سازوکار مدیریتی قوی داشت، در‌این‌زمینه، به صورت فرابخشی برنامه‌ریزی شده بود تا گام‌به‌گام و بر‌اساس هدف‌گذاری‌ها پیش برود. این توان مدیریتی عملا تعطیل شد و ما در سال 92 که دولت را تحویل گرفتیم، با شرایط بسیار سختی مواجه شدیم چون علاوه بر آن مشکلاتی که تلنبار شده بود، با توزیع بنزین پتروشیمی نیز مواجه بودیم؛ بنزینی که باید با ارتقای استانداردهای خودرو ارتقا پیدا می‌کرد. باید در سال 86، بنزین نیز ارتقا پیدا می‌کرد که این اتفاق نیفتاده بود. از طرف دیگر، از رده خارج‌کردن خودروهای فرسوده، با کندی صورت گرفت؛ البته نه اینکه اصلا کاری نشده باشد، کار انجام شد ولی ناچیز بوده و درنهایت، باید گفت در دولت احمدی‌نژاد، روندها کند و کمرنگ شده بود. از طرفی، اصلاح سوخت نیروگاه‌ها و صنایع باید صورت می‌گرفت و کیفیت سنجش و کنترل آلاینده‌ها ارتقا پیدا می‌کرد و همه اینها متأسفانه با تأخیر صورت گرفت و به سال 92 رسید و با روی‌کارآمدن دولت یازدهم، برخی از آنها شروع شد. بعضی‌ها هم در سال 93 انجام شد و بالاخره ارتقای استانداردهای خروجی صنایع کشور و استانداردهای معاینه فنی را داریم که حدود هفت ماه است ابلاغ شده و ما اولین کاری که در این دوره کردیم، برنامه‌ها را دوباره در دستور کار قرار دادیم و با بازنگری استانداردها، روند را به سمت بهبود شرایط بردیم و این استانداردها به سرعت ابلاغ شد و دولت روند اجرایی‌کردن آنها را در سال بعد آغاز کرد.
این اصلاحاتی که صورت گرفت بر همان طرح جامع قدیمی کاهش آلودگی هوا مبتنی بوده یا طرح به‌طور کامل تغییر کرده و دوباره بازبینی شده است؟
بازنگری در همان طرح انجام شده ولی ابلاغ نشده بود. ما آن طرح بازنگری را دوباره در هیأت‌دولت مصوب کردیم، این برنامه در دستور کار دستگاه‌ها قرار گرفت و ابلاغ شد. سال گذشته، یک برش یکساله از طرح را تنظیم کردیم که بتوانیم با سرعت بیشتری برنامه را پیش ببریم و از جمله این برش، از رده خارج‌کردن خودروهای فرسوده بود که الان، 30 هزار خودرو در حال از رده خارج‌شدن هستند و این اتفاق مهمی است. بحث معاینه فنی، موضوع بسیار مهمی است که می‌تواند وضعیت را بهبود ببخشد. طرح یکپارچه معاینه فنی که کاری مهم و بزرگ و با همکاری وزارت کشور و پلیس راهور ناجا باید صورت بگیرد و بسیار مهم است. این طرح باعث می‌شود همه مراحل معاینه فنی با دوربین کنترل شود و دیگر شاهد تقلب نباشیم و باعث می‌شود که از طریق دوربین معاینه فنی خودروها را کنترل کنیم و این در شهرها تخلفات را به حداقل می‌رساند تا در کنار آن، بحث حذف تدریجی مازوت از سوخت نیروگاه‌های کشور نیز اتفاق بیفتد که اتفاق خیلی مهمی است. متأسفانه نیروگاه‌ها آلودگی‌های زیادی داشته‌اند و به‌خاطر استفاده از مازوت، خیلی از کلانشهرهای ما را تحت‌تأثیر قرار داده‌اند. آلودگی سنگین آروماتیدها و هیدروکربن‌های نسوخته، وضعیت هوا را به‌شدت متأثر کرده بود ولی خوشبختانه الان با افزایش تولید گاز طبیعی در خارج از کشور، این مسئله تا حد زیادی جبران شده و الان اغلب نیروگاه‌های بزرگ کشور، گاز طبیعی را به‌جای مازوت مصرف می‌کنند و این خیلی کمک کرده است، هوا بهبود پیدا کند.
آیا این طرح مختص تهران بوده یا در دیگر شهرهای آلوده کشور نیز اجرایی شده است؟
این برنامه‌ها در همه شهرهای کشور دوباره بازنگری شده و من در اکثر شهرها جلسه گذاشتم و با مسئولان شهرهایی مانند شیراز، تبریز، اهواز و... برنامه کاهش آلودگی هوا را از نزدیک پیگیری و با همکاران، سازوکارهای محلی را بررسی کردیم تا به راهکاری جدی برای افزایش حمل‌و‌نقل‌های عمومی، همکاری با شهرداری‌ها و کارهایی که باید برای از رده خارج‌کردن خودروهای فرسوده، صورت بگیرد، برسیم. راهکارهایی که بتوانند برای جلب مشارکت مردم، مفید باشند زیرا مردم بسیار مهم هستند و مسئله آلودگی هوا جز با مشارکت آنها، حل‌شدنی نیست. واقعیت این است که کندی مدیریت آلودگی هوا در تهران و دیگر شهرها، به یک بعد فرهنگی مهم برمی‌گردد و آن، بحث خودروهای تک‌سرنشین است که با اجرای طرح‌های مختلف معاینه فنی می‌توان مسئله را با ایجاد چند حلقه مدیریت کرد؛ بنابراین ما چند حلقه معاینه فنی طراحی کردیم که در شهرها خواهیم داشت. این چند حلقه، معاینه فنی خودروهای مختلف را شامل می‌شوند و برای مثال، معاینه فنی برتر لقب می‌گیرد و طرح ورود خودروهای برقی هم می‌تواند یکی از این حلقه‌ها باشد که منجر به ورود آلاینده کمتری به هوا شود؛ بنابراین بر‌اساس میزان آلایندگی، محدوده‌های شهری را تعریف می‌کنیم.
بسیاری از مردم با علم به اتفاقات و تلاش‌هایی که در راستای مدیریت آلودگی هوا صورت گرفته است، می‌پرسند چرا وضعیت هوا بهبود پیدا نمی‌کند. آنها دائما از ما و از خودشان می‌پرسند، اگر آلودگی هوا در کنترل است چرا فقط باید منتظر باد، باران و تغییرات آب‌وهوایی بود؟ آیا پاسخی برای این‌دست پرسش‌ها و البته دلواپسی‌ها وجود دارد؟
ما به‌وضوح می‌گوییم از اول سال تا 25 دی، چند روز هوای سالم و پاک داشته‌ایم و چند روز هوای ناسالم. ما 230 روز هوای پاک و سالم داشته‌ایم که 15 روز آن هوای پاک بوده است. این آمار در مقایسه با سال‌های 94 و 93، روند بسیار مثبتی را نشان می‌دهد و پله‌پله هوا بهتر شده است. سال 92، تعداد روز سالم و پاک تا 25 دی، تعداد روزهای پاک، 176 روز بوده است؛ یعنی تا سال 95، تقریبا دوبرابر شده است. اینکه انتظار داشته باشیم تعداد روزهای ناسالم به صفر برسد، امکان‌پذیر نیست. اول اینکه، عدد بسیار پایین آمده است. زمانی در تهرانِ چند سال گذشته روزهایی داشتیم که آلودگی هوای تهران عدد 200 را نشان می‌داد و به‌طور مرتب به وضع اضطرار و هشدار می‌رسید و امسال فقط یکبار بالای 156 رفت و اغلب زیر 150 بوده و این هم مهم است که هم تعداد روزهای سالم در حال افزایش بوده و هم میزان غلظت در حال کاهش است. واقعیت این بوده که این وضعیت فقط محصول آب‌وهوا نیست و تأثیر این اقدامات است. ما نیروگاه‌های شهید رجایی و منتظرالقائم در قزوین و البرز را داشتیم که بخش مهمی از برق کشور را تولید می‌کنند و اگر این نیروگاه‌ها سوخت مازوت مصرف می‌کردند، وضعیت خطرناک می‌شد و ما آنها را موظف به مصرف سوخت گاز کردیم. ما بحث منابع ثابت آلودگی را هم داریم. از یک ماه پیش، طرحی در کنار پایش مستمر گذاشتیم به نام طرح کاهش و کنترل ضربتی صنایع و معادن آلاینده که در تهران شروع شده است و فکر می‌کنم حدود هزار واحد را کنترل و پایش کرده‌اند. با تعدادی از صنایع و شرکت‌های معدنی، برخورد جدی شده است و تعدادی نیز تذکر گرفته‌اند. شرکت‌های شن و ماسه زیادی به‌دلیل رعایت‌نکردن موازین، تعطیل شده‌اند. پایش و کنترل فعالیت‌های صنعتی در شهرهای بزرگ به‌صورت روزانه در اختیار رسانه‌ها قرار می‌گیرند اما یک منبع بسیار مهم دیگر که باید حتما مورد توجه قرار بگیرد، منابع خانگی، تجاری و ادارات است؛ بالاخره اگر دو میلیون پلاک از گاز طبیعی استفاده می‌کنند، مقداری از آلودگی را به هوا می‌فرستند که نباید نادیده گرفته و رها شود.
خانم ابتکار آیا در سطوح مدیریتی و کلان نظام، راجع به ظرفیت‌های اکولوژیک شهری مانند تهران، بحثی صورت گرفته یا تصمیم خاصی اتخاذ شده است؟ پایتخت و شهرهایی مانند اصفهان، اهواز، اراک و دیگر شهرهای بزرگ به‌نظر میرسد توان تحمل حجم بالایی از جمعیت و تولید آلاینده به‌دلیل ورود خودرو و استقرار صنایع و ریزگرد را ندارند!
تهران اکنون میزبان 6 میلیون و 800 هزار پلاک است که بیش از سه میلیون آن موتورسیکلت‌ها هستند. البته تعداد زیادی خودرو و موتورهای فرسوده نیز در حال تردد هستند. ما از ماه هفتم سال جاری، شماره‌گذاری موتورهای کاربراتوری را ممنوع کردیم و در حال تلاش هستیم که موتورسیکلت‌های برقی را نیز وارد شهر و جایگزین موتورهای آلوده‌کننده کنیم. فراز و نشیب در گذشته بسیار بوده و دولت قبل، اساسا کنترل وضعیت را رها کرده بود. احداث شهرک‌های صنعتی در استان تهران و اجرای طرح‌ها و مجتمع بزرگ مسکونی متأسفانه در محدوده‌هایی از شهر تهران، آن‌هم در مناطقی که آب کافی وجود ندارد، همه خلاف قانون بوده است زیرا برای همین جمعیت فعلی در تهران، از تمامی حوضه‌های آبریز، آب در حال واردشدن به شهر است ولی بازهم آب کافی نیست و این برخلاف تمام ضوابط اکولوژیک و مدیریت آمایش سرزمین است و ما نباید به این شکل، تمرکز جمعیتی در تهران و دیگر شهرها داشته باشیم. باید همه تمرکز به‌سمت توسعه شهرهای کوچک و بهادادن به سبک زندگی روستایی برود. توسعه روستاها در دولت یازدهم مورد تأکید جدی است و در صورت تغییر تمرکز و تأمین منابع در مناطق توسعه‌نیافته و البته با لحاظ مدیریت پسماند و مسائل زیست‌محیطی، ظرفیت‌های گردشگری عظیمی آزاد می‌شوند که می‌توانند بار سرزمینی را کم کنند و برای شهری مثل تهران مهم است که جمعیت و استقرار صنایع در آن کاهش یابد؛ در نهایت باید تمهیداتی جدی اندیشیده شود که بر جمعیت شهر افزوده نشود.
پیش‌بینی شما برای آینده هوای شهرهای آلوده کشور و به‌ویژه تهران در فصل‌های سرد با لحاظ رعایت همه موازین و ضوابط اداری و اجرای طرح‌های مدیریت آلودگی هوا چیست؟ یعنی چه وقت می‌توانیم به مرزی برسیم که بازخوردهای اجتماعی از بهبود عینی هوای شهرها حکایت کند؟
مصوبات آلودگی هوا برای همه وجود دارد و مسئله‌ای فرابخشی است، همه دستگاه‌ها هم باید دستورات محوله را در مدیریت و بهبود هوای شهرها رعایت کنند. در صورتی که مسئله آلودگی هوا بخشی دیده شود، هیچ پیشرفتی در وضعیت آلودگی به‌وجود نخواهد آمد. آقای شریعتمداری سال قبل سازوکار مدیریت فرابخشی در حوزه آلودگی هوا را اعلام کردند که برای همه سازمان‌ها و نهادها لازم‌الاجراست. اینها کارهایی بود که تأثیر‌گذار بوده و مدیریت یکپارچه طراحی شده تا با تشکیل کارگروه‌های مرتبط با مدیریت آلودگی هوا بتوان وضعیت را سامان بخشید. ما هم مسائل فنی و تکنیکی داریم و هم اجرایی و...؛ بنابراین باید همه اجزای این سامانه موفق و هماهنگ کار کنند؛ مثلا سامانه‌ای که بخواهد معاینه فنی یکپارچه واحدهای مسکونی در کلانشهرها را انجام دهد، بدون هماهنگی دستگاه‌های دولتی و شهرداری‌ها، نظام مهندسی، شرکت‌های بهینه انرژی و دیگر ارگان‌ها نمی‌تواند هیچ کاری صورت دهد. الگوی مصرف ما باید حداقل پنج برابر کاهش پیدا کند تا وضعیت به سمت مهار پیش برود. از طرف دیگر، ما موظف هستیم گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهیم و مدیریت بسیط مصرف انرژی در منازل، ادارات، کارخانه‌ها و... همه اینها اموری فرابخشی هستند و تا این اتفاقات در کشور رخ ندهد نمی‌توان روزی بدون آلودگی را متصور بود. در جاهایی پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم و اگر روندها ادامه پیدا کند، وضعیت بسیار بهتر خواهد شد. در برخی از شهرها مانند اصفهان، وضعیت مهار آلودگی هوا بهتر از تهران پیش رفته است. علت این بوده که اصفهان جمعیت کمتری دارد و هجمه‌ای که از لحاظ فشار جمعیتی روی بستر اکولوژیک این شهر است، کمتر از شهری مانند تهران بوده و با مدیریت صنایع بزرگ و نیروگاه‌ها در اصفهان، وضعیت آلودگی هوا به‌خوبی بهبود یافته و این روند باید بهبود پیدا کند؛ در غیر‌این صورت، آلودگی هوا هرگز قابل کنترل نخواهد بود.
منتقدانی دارید که به مسائلی مانند آلودگی هوا سیاسی نگاه می‌کنند. به نظر میرسد توجه آنها بیشتر به جنبه سیاسی شخصیت شماست تا جنبه تخصصی و مدیریتتان در محیط‌زیست، چه پاسخی برای آنها دارید که در مباحثی مثل آلودگی هوا، شما را هدف قرار می‌دهند؟ این هجمه با چه نیتی صورت می‌گیرد؟
بله، همین‌طور است. منتقدان باید نقد کنند. کار ما بدون اشکال نبوده و مدیر اجرایی بدون نقص و عیب نیست. اگر کسی ادعا کند که کارش را بدون عیب و نقص انجام داده، این خودش یک عیب بزرگ است. ما هم مستثنا نیستیم. من از نقد استقبال می‌کنم. اشکال کارم با نقد منصفانه بهبود پیدا می‌کند و این را بدون تعارف می‌گویم اما اگر نقد جنبه دیگری داشته باشد و از حالت نقد منصفانه به تخریب، اتهام و وارونه‌جلوه‌دادن حقیقت تغییر یابد، اعتماد مردم را سلب می‌کند. مردم توقع دارند آلودگی هوا رفع شود اما اینکه یکشبه چنین اتفاقی بیفتد، بی‌شک انتظار غلطی است. مقام معظم رهبری در سال 93 به‌صراحت به این دست برنامه‌ها اشاره کردند که اینها بلندمدت و پله‌پله بوده و با پیگیری و توجه قابل مدیریت هستند اما اگر می‌خواهند دولت را هدف قرار بدهند و با این بهانه عملکرد آن را زیر سؤال ببرند، باید مقایسه کنند با زمانی که آنها خودشان یا دولت مطلوبشان سر کار بود و منصفانه بر‌اساس آن نظر بدهند؛ مثلا بررسی کنند که چند بار کمیته اضطرار آلودگی هوا تشکیل شده است؟ بنزین تولید پتروشیمی که هولناک‌ترین اتفاق این سال‌های محیط‌زیست است و به هیچ عنوان با هیچ رابطه‌ای قابل‌قبول نیست، چطور توانست وارد چرخه سوخت شود و آن صدمات جبران‌ناپذیر را بر سلامت شهروندان وارد کند؟ در برخی از اندازه‌گیری‌ها، در سال 89 تا هزار برابر حد مجاز آلودگی ثبت شده و اینها واقعا با چه منطقی صورت گرفته است. انصاف داشته باشند. الان آلاینده بنزن به‌شدت در فرآورده بنزین کاهش پیدا کرده و دائم اندازه‌گیری و پایش می‌شود و حذف بنزن از دستاوردهای بزرگ ماست، درحالی‌که آلودگی بنزن در بنزین پتروشیمی‌ها، رقم آسیب‌رسانی را ثبت کرده است.
شایعاتی درباره افزایش میزان مرگ‌و‌میر ناشی از آلودگی هوا منتشر شده و در چند روز گذشته نیز بنا به آمارهای وزارت بهداشت سومین عامل مرگ‌و‌میر عنوان شده است. تا چه حد برای پایش و کنترل این وضعیت و دردست‌داشتن آمار و اطلاعات دقیق برای بهبود وضعیت کار با وزارت بهداشت در ارتباط هستید و آیا این اطلاعات را تأیید می‌کنید؟
ما تحت هیچ شرایطی نمی‌توانیم به‌طور مستقیم آلودگی هوا را عامل مرگ‌و‌میر عنوان کنیم و در اعلام این عدد و رقم‌ها باید دقت بیشتری به خرج داد زیرا آلودگی هوا به‌تنهایی عامل نیست بلکه مسئله‌ای تشدیدکننده است. گرفتگی عروق، سکته‌های قلبی، مشکلات تنفسی و... که در شهرهای مختلف وضعیت متفاوتی دارند، عوامل تشدیدکننده زیادی داشته، از جمله آلودگی هوا. در همه جای دنیا، آلودگی هوا بیماری‌های دیگری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. الان 500 میلیون نفر در سراسر جهان تحت‌تأثیر آلودگی هوای شدید هستند و خسارت‌های سنگینی را تحمل می‌کنند. وزارت بهداشت مطالعه بسیار خوبی را انجام داده است. اعلام کرده که تعداد افرادی که از ناحیه آلودگی هوا دچار آسیب‌های ریوی، قلبی، عروقی و تنفسی و... شدند، از سال‌های 92 تا 94، آماری رو به کاهش بوده است. مطالعه نشان می‌دهد که همزمان با کاهش میزان آلاینده‌ها و افزایش هوای سالم و پاک، تعداد بیماران مرتبط با این آلودگی‌ها رو به کاهش بوده و این نشان نمی‌دهد که به نقطه مطلوب رسیده‌ایم بلکه نشان می‌دهد هدف‌گذاری ما در مدیریت آلودگی هوا در نقطه مطلوب قرار گرفته و قطار هوای پاک و سالم در ریل‌گذاری دقیقی قرار گرفته است و با استمرار این وضعیت و جلب مشارکت مردم و اطلاع‌رسانی رسانه‌ها می‌توان به این هدف دست یافت.
