سرنوشت برجام از نگاه یک مخالف آمریکایی
در شرایطی که کمتر از دو هفته تا بیستم ژانویه یعنی زمان ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید و آغاز به کار رسمی او به‌عنوان رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده آمریکا باقی مانده، هشدارها و درخواست‌ها از ترامپ درباره توافق اتمی با ایران یا همان برجام افزایش یافته است.
پس از هشدارهای موافقان برجام مانند باراک اوباما و جان کری به ترامپ درباره لزوم حفظ این توافق، اکنون سناتور باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا که از جمله مخالفان برجام محسوب می‌شود، به ترامپ هشدار داده است که کنار گذاشتن ناگهانی توافق اتمی با ایران می‌تواند موجب بروز «یک بحران» شود.
باب کورکر، سناتور جمهوری‌خواه ایالت تنسی، روز جمعه ۱۷ دی‌ماه در یک ضیافت صبحانه با خبرنگاران که روزنامه کریستین ساینس مانیتور آن را ترتیب داده بود، تاکید کرد انتظار ندارد دولت دونالد ترامپ این توافق را رد کند. او ادامه داد: «به نظرم، قرار نیست این توافق پاره شود.» او افزود: «به نظر من باید جنبه احتیاط در مورد برجام یعنی اجرای کامل آن و قطعنامه‌های شورای امنیت رعایت شود و اگر هم قرار باشد طرفی آن را نقض کند، دولت ترامپ این کار را نخواهد کرد.»
کورکر در عین حال گفت انتظار می‌رود نظارت شدیدی بر این توافق بین‌المللی صورت گیرد. این سناتور ارشد جمهوری‌خواه ادامه داد: «واشنگتن باید صبر کند و ببیند چه اتفاقی رخ می‌دهد، اگر چه مطمئن باشید طی چند سال آینده هیچ اتفاق خاصی در رابطه با توسعه هسته‌ای ایران رخ نخواهد داد.» سناتور کورکر، از جمله قانون‌گذاران آمریکایی است که در جریان مذاکرات اتمی و توافق میان ایران و 6 قدرت جهانی، همانند دیگر نمایندگان جمهوری‌خواه به مخالفت با آن پرداخت. او به‌عنوان رئیس کمیته سیاست خارجی سنا، نفوذ و نقش بیشتری در بیان مخالفت‌ها داشت.با این حال، او اواخر آبان امسال گفته بود: «به نظر من نقطه شروع باید این باشد که آنها (دولت ایران) را مجبور کنیم شدیدا (به اجرای توافق اتمی) پایبند بمانند و فکر می‌کنم چیزی که باید در ذهن داشته باشیم این است که، اروپایی‌ها و دیگران را در این جریان همراه خود نگه داریم.»
روز جمعه نیز جان کری در آخرین روزهای حضورش در سمت وزارت خارجه آمریکا در سخنانی که در یک نشست ایراد کرد، به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا درخصوص «نادیده گرفتن برجام» هشدار داده و طی ادعاهایی تاکید کرده است: «لغو این توافق در زمان حاضر بار دیگر ما را با گزینه‌های بد یعنی دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای یا یک جنگ دیگر در خاورمیانه مواجه می‌سازد.» به گزارش دنیای اقتصاد، او همچنین در یادداشتی با عنوان «یادداشت ترک‌خدمت» از توافق اتمی با ایران دفاع کرده است. پیش‌تر نیز باراک اوباما در سخنانی ضمن دفاع از توافق هسته‌ای با ایران گفته بود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری منتخب، در نهایت ارزش‌های توافق هسته‌ای 6 قدرت جهانی با ایران را تشخیص خواهد داد.
رئیس‌جمهوری دموکرات آمریکا در سخنانی دیگر نیز خطاب به ترامپ گفته بود که این توافق فقط بین آمریکا و ایران نیست. توافق بین ایران و گروه 1+5 یعنی کشورهای دیگر از جمله برخی از نزدیک‌ترین متحدان آمریکا است. بنابراین اگر واشنگتن از برجام خارج شود به معنای آن خواهد بود که آمریکا باید کشورهای اروپایی یا روسیه و چین را که به توافق پایبند مانده‌اند، تحریم کند.
براساس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که تیرماه سال ۹۴ بین ایران و 6 قدرت جهانی به‌دست آمد، بسیاری از فعالیت‌های هسته‌ای تهران به حال تعلیق درآمد و در مقابل تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران کاهش یافتند یا لغو شدند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا، در زمان کارزار انتخاباتی‌اش توافق اتمی با ایران را «بد‌ترین معامله ممکن» خوانده و گفته بود که در صورت انتخاب به مقام ریاست‌جمهوری آن را «پاره خواهد کرد.» البته او بعدتر با لحن ملایم‌تری نسبت به برجام سخن گفت و پس از پیروزی‌اش در انتخابات نیز، ولید فارس، یکی از مشاوران او گفته بود که احتمالا ترامپ نسبت به اصلاح یا بازبینی برجام اقدام خواهد کرد.
در عین حال بسیاری از کارشناسان سخنان ترامپ را «تبلیغات انتخاباتی» دانسته و گفته‌اند نباید ادعاهایی را که در دوران تبلیغات انتخاباتی آمریکا مطرح می‌شود، جدی گرفت.دولت باراک اوباما که تا دو هفته دیگر دوره هشت ساله آن به پایان می‌رسد، هشدار داده است که اگر رئیس‌جمهوری بعدی ایالات‌متحده اقدامی علیه توافق هسته‌ای با ایران بکند، این امر پیامدهای خطرناکی خواهد داشت. وزیران امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز ۲۴ آبان امسال بار دیگر بر حمایت خود از توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی تاکید کردند. در روزهای اخیر نیز ۳۷ نفر از استادان و نویسندگان ایرانی در نامه به دونالد ترامپ، خواستار حفظ برجام شده و گفته‌اند که «این توافق از وقوع یک جنگ فاجعه‌بار میان ایالات‌متحده آمریکا و ایران جلوگیری می‌کند.» این نامه در برابر نامه قبلی به دونالد ترامپ از سوی شماری از ایرانیان مقیم خارج که خواستار افزایش تحریم‌ها علیه ایران شده بودند، اخیرا نامه دیگری از سوی هنرمندان، دانشمندان، پیشروان کسب‌وکار، مدافعان حقوق‌بشر و فعالان طرفدار دموکراسی به رئیس‌جمهوری آمریکا نوشته شده که در آن از ترامپ خواسته شده توافق هسته‌ای را حفظ کند.
