نتیجه انتخابات بر پرونده هسته‌ای تاثیر می‌گذارد؟

دو موضوعی که ارتباط بین آنها با نزدیک شدن به ایام انتخابات و البته سکوتی که اعضای 1+5 پس از مذاکرات آلماتی دو در پیش گرفته‌اند، تقویت شده است. چه کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از پایان مذاکرات آلماتی دو اعلام کرد که قرار است ماحصل مذاکرات را که شامل اعلام نظر شش قدرت جهانی به بسته پیشنهادی ایران خواهد بود، به اطلاع وزیران خارجه شش کشور برساند و پس از رایزنی با آنها نتیجه را تلفنی به سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران خبر دهد. اشتون هنوز تماس نگرفته است و ایران به تازگی این خط خبری را تقویت کرده است که منتظر اعلام نتیجه اشتون و تماس وی با سعید جلیلی است تا مذاکرات هسته‌ای را از سر بگیرند. ایران به تازگی تاکید کرده است 1+5 نباید خلف وعده کند و باید عزم خود را برای تداوم گفت‌و‌گوهای جدی اعلام کند. این پیغام ایران هنوز با پاسخی از سوی شش قدرت جهانی روبه‌رو نشده است و خبری از تماس اشتون باسعید جلیلی در دست نیست. این در حالی است که شنیده شده سعید جلیلی هم در انتخابات پیش روی ریاست‌جمهوری ایران در قامت یک کاندیدا ظاهر خواهد شد. هر چند وی هنوز به این منظور اعلام رسمی نکرده، اما ستادهای مردمی برای دعوت از وی تشکیل شده است. فردی که دست کم از یک سال گذشته تا به امروز احتمال نامزدی‌اش برای انتخابات مطرح است و اگر این گمانه‌ها درست باشد، حضور در فعالیت‌های انتخاباتی بعید است که فرصتی برای اداره نشست‌های هسته‌ای فراهم کند. در کنار این تعلیق، اما به نظر می‌رسد که اعضای 1+5 هم در حال رصد شرایط ایران هستند و به این فکر می‌کنند که نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری چه خواهد بود و آیا چرخشی در فضای سیاسی ایران به واسطه این انتخاب رخ خواهد داد یا خیر. چرخشی که ممکن است در نحوه مذاکرات هسته‌ای ایران و حل و فصل این موضوع تاثیرگذار باشد. این دست کم دیدگاهی است که برخی از مقامات آمریکایی به آن اذعان کرده‌اند. هرچند اروپا هنوز درباره آن اظهار نظری نکرده است. چه چاک هیگل وزیر دفاع ایالات‌متحده در سفر خود به اسرائیل در این باره ابراز امیدواری کرده بود که انتخابات ریاست‌جمهوری ایران که قرار است در ماه ژوئن برگزار شود، به تغییر مسیر چرخه هسته‌ای ایران بینجامد. علاوه‌بر هیگل، جان کری وزیر امور خارجه ایالات‌متحده هم در سنای این کشور خطاب به سناتورهایی که تحریم‌های جدیدی را علیه ایران می‌کردند، گفت که بهتر است دربرابر تهران صبوری بیشتری داشته باشید چرا که این کشور در آستانه انتخابات است. از این اظهارات چنین برمی آید که برخی طرف‌های درگیر در برنامه هسته‌ای ایران منتظر تغییر شرایط در ایران هستند تا با نگاه جدیدی گفت‌و‌گو‌های هسته‌ای را ادامه بدهند. تقریبا مشابه آنچه در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده روی داد. چه از دو سه ماه مانده به این انتخابات، پالس‌های دیپلماتیک برای شروع گفت‌و‌گو‌ها بین ایران و 1+5 ارسال می‌شد (پس از توقف دور نخست این گفت‌و‌گو‌ها در خردادماه سال 91)، اما عملا برگزاری دور جدید گفت‌و‌گو‌ها به پس از انتخابات در ایالات‌متحده موکول شد. با این حال ایران و مقامات رسمی آن تا به امروز یک پاسخ به این گمانه‌ها دادند و آن هم بی‌تاثیری انتخابات بر نحوه حل و فصل موضوع هسته‌ای است. به نظر می‌رسد نظر این نگاه، عدم دخالت یا تصمیم گیری دولت‌ها در نحوه حل و فصل موضوع هسته‌ای باشد. با این نگاه تغییر دولت واقعا تاثیری در نتیجه مذاکرات هسته‌ای نخواهد گذاشت. چه علی‌اکبر صالحی هم روز گذشته در دیدار همتای سوئدی خود کارل بیلت در حاشیه برگزاری سومین نشست وزرای امور خارجه کشورهای قلب آسیا در آلماتی تاکید کرد که موضوع هسته‌ای مستقل از فرآیند انتخابات در ایران است. صالحی که به قزاقستان سفر کرده است، علاوه‌بر این از آمادگی این کشور برای میزبانی نشست آلماتی 3 و پیگیری گفت‌وگوهای آلماتی 1و2 خبر داد و باز هم تاکید کرد که موضوع هسته‌ای ایران ربطی به انتخابات ندارد و هر دولتی منویات نظام و خواسته مردم را اجرا می‌کند. رامین مهمان‌پرست سخنگوی وزارت امور خارجه هم پیش‌تر ارتباط بین دو موضوع انتخابات و مساله هسته‌ای را رد کرده بود. این پاسخ‌ها البته در همه سطوح رسمی دولت ایران یکسان نبوده است. چه علی باقری معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی که در ژنو به سر می‌برد، به یورو نیوز گفته بود که «اطمینان دارم انتخابات ریاست‌جمهوری می‌تواند در جدیدی را به سوی مساله هسته‌ای بگشاید و ایران می‌تواند با قدرت بیشتری در صحنه گفت‌وگو‌های هسته‌ای و فعالیت‌های هسته‌ای ظاهر شود و خود را با قدرت و اقتدار در عرصه‌های جدید نشان دهد و آمادگی‌اش را برای همکاری‌ با دیگر کشورها از جمله 1+5 در حوزه‌های مختلف از جمله مساله هسته‌ای نشان دهد.» فریدون عباسی، رییس سازمان انرژی اتمی هم البته با نگاهی متفاوت به این موضوع گفته بود که نتیجه انتخابات قطعا در مساله هسته‌ای کشور تاثیر خواهد گذاشت و هر چه کشور دارای ثبات سیاسی بیشتری باشد دشمن از اهداف خود دورتر خواهد شد. به هر روی به رغم پاسخگویی مقامات رسمی کشور به گمانه‌زنی‌های غرب درباره تاثیر نتیجه انتخابات بر موضوع هسته ای، اما برخی کاندیداهای حاضر در صحنه انتخابات از این موضوع سخن گفته‌اند که می‌توان با تغییر تاکتیک‌ها نتیجه گفت‌و‌گو‌های هسته‌ای را به نحوی تغییر داد که هم مشکلات کشور حل شود و هم ایران از حق خود عبور نکند. این تقریبا محور گفت‌و‌گو‌های برخی از کاندیدهایی است که البته خود پیش‌تر یا دیپلمات بوده‌اند یا سکان وزارت خارجه را بر عهده داشته‌اند یا از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با طرف‌های غربی بوده‌اند، البته این تاکیدات از آنجا ناشی می‌شود که ظاهرا این آمادگی برای حل و فصل موضوع در غرب هم به وجود آمده است. این دست کم دیدگاهی است که منوچهر متکی دارد، اولین وزیر خارجه کابینه احمدی نژاد. او در این باره می‌گوید که موضوع هسته‌ای ایران می‌تواند در دولت بعدی حل و فصل شود. او معتقد است که می‌توان با تغییر در متدولوژی‌ها با توجه به آمادگی که در غرب وجود دارد این موضوع هسته‌ای را به نحوی حل کرد که تغییری هم در راهبردها و استراتژی‌های نظام و حقوق مسلم در این باره ایجاد نشود. حسن روحانی، دیگر کاندیدایی که خود سرپرستی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای را در دولت خاتمی با سه کشور آمریکا، بریتانیا و فرانسه بر عهده داشت، روزی که اعلام نامزدی کرد، گفت: اگر روزی این مسوولیت (ریاست‌جمهوری) را بر عهده بگیرم، حتما این روند (هسته ای) را تغییر می‌دهم، یعنی می‌توانیم استراتژی و شیوه بهتری را انتخاب کنیم که حقوق مسلم ما حفظ شود و در عین حال بتوانیم مشکلاتمان را با دنیا حل کنیم. درست است که فناوری هسته‌ای حق مسلم ما است، اما بسیاری از موضوعات دیگر هم حق مسلم ما است. از جمله اینکه تحریم نباشیم هم حق مسلم ماست، اینکه فشاری بر ملت ایران نباشد هم حق مسلم ماست. زندگی توام با آرامش و رفاه هم حق مسلم ملت ماست. ما می‌خواهیم به همه این حق‌ها برسیم و نه فقط یک حق مسلم. علی‌اکبر ولایتی، وزیر خارجه دولت‌های سازندگی و ماقبل آن که اکنون مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل است و در ائتلاف 1+2 همراه با قالیباف و حدادعادل حضور دارد هم در این باره نظرات خود را مطرح کرده است. هر چند که او هنوز رسما اعلام نامزدی نکرده، اما قرار است از ائتلاف مزبور تنها یک نفر برای عرصه انتخابات حاضر شود. ولایتی هم در این باره گفته است: «در خصوص بحث هسته‌ای می‌توان طور دیگری عمل کرد که هم ایرانیان به حق خود برسند و هم روابط با سایر کشورها قطع نشود، البته این کارها تدبیر می‌خواهد و با مذاکره و گفت‌وگو می‌توان بسیاری از مشکلات را حل کرد.» ماحصل این اظهارات این است که با تغییر دولت محمود احمدی نژاد، نتایج گفت‌و‌گو‌های هسته‌ای تغییر خواهد کرد، البته با اتکا به تغییر در تاکتیک‌ها و نه عبور از حقوق مسلم. به هر روی تا به امروز خبری درباره ادامه گفت‌و‌گو‌های سیاسی بر سر موضوع هسته‌ای ایران وجود ندارد و این در حالی است که تا انتخابات کمتر از دو ماه زمان باقی است.