کارنامه دولت در مهار بیکاری

آخرین بررسی‌های صورت گرفته از وضعیت شاخص بیکاری، بیانگر آن است که در سال گذشته 12.2 درصد از جمعیت فعال کشور بیکار بوده‌اند که این نرخ نسبت به سال 90 با کاهش 0.1 درصدی همراه بوده، در همین مدت نرخ مشارکت اقتصادی (نسبت به سال 90) رشد 0.8 درصدی داشته است. اما نگاهی به شاخص بیکاری در خلال هشت سال اخیر، نشان می‌دهد که برنامه‌های اشتغالزایی دولت چندان موفقیت‌آمیز نبوده، چرا که از سال 84 تاکنون نرخ بیکاری کشور باوجود نوسان در برخی سال‌ها، رو به رشد گذاشته است. مرکز آمار طی گزارشی، نتایج آخرین برآوردهای صورت گرفته از وضعیت نرخ بیکاری و نرخ مشارکت اقتصادی کشور در سال گذشته را منتشر کرد، گزارشی که برمبنای آن باوجود افزایش نرخ بیکاری جوانان 24ـ15 و 29ـ15 ساله کشور در سال گذشته نسبت به سال 90، نرخ بیکاری کل کشور در سال گذشته نسبت به سال قبل از آن با کاهش 0.1 درصدی همراه بوده است. طبق این گزارش، نرخ بیکاری سال گذشته با اندکی کاهش از 12.3 درصد در سال 90 به 12.2 درصد در سال اخیر رسیده است. برآوردهای صورت گرفته بیانگر آن است که نرخ بیکاری در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به روستایی بیشتر بوده است. طبق این گزارش؛ طی سال گذشته 8.9 درصد جمعیت شاغل کشور دارای اشتغال ناقص بوده‌اند. این شاخص در بین مردان بیشتر از زنان و در نقاط روستایی بیشتر از نقاط شهری بوده است. با یک بررسی تفکیکی می‌توان عنوان کرد که در خلال سال گذشته بیشترین نرخ بیکاری سالانه مربوط به استان ایلام با 17.3 درصد و کمترین نرخ بیکاری نیز با 6.4 درصد متعلق به استان خراسان جنوبی بوده است. بالاترین نرخ مشارکت اقتصادی در آذربایجان غربی در این مدت نرخ مشارکت اقتصادی کل کشور (10 ساله و بیشتر) با 0.8 درصد افزایش نسبت به سال 90، به 37.7 درصد رسیده است. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که نرخ مشارکت اقتصادی در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی کمتر بوده است. اما بالاترین نرخ مشارکت اقتصادی در سال 91 با 42.8 درصد متعلق به استان آذربایجان غربی و پایین‌ترین نرخ مشارکت اقتصادی نیز مربوط به استان سیستان و بلوچستان با 26.9 درصد بوده است. طی سال گذشته، بخش خدمات بیشترین سهم فعالیت‌های اقتصادی را به خود اختصاص داده بود. در حالی که سهم این حوزه از کل فعالیت‌های اقتصادی کشور در سال 90 برابر با 48 درصد بود، طی سال گذشته این سهم با اندکی کاهش به 47.5 درصد رسید. پس از این بخش، در سال گذشته 33.6 درصد سهم فعالیت‌های اقتصادی مربوط به بخش صنعت و 18.9درصد نیز متعلق به حوزه کشاورزی بوده است. در این میان طی سالی که گذشت، بیشترین سهم فعالیت‌های اقتصادی در حوزه خدمات مربوط به استان تهران، بالاترین سهم فعالیت‌های صنعتی از آن استان یزد و بیشترین فعالیت‌های کشاورزی متعلق به استان آذربایجان غربی بوده است. افزایش نرخ بیکاری در جمعیت جوان کشور طی سال گذشته، چیزی در حدود 26.9 درصد از کل جمعیت جوانان 24ـ15 ساله بیکار بوده‌اند، نرخ بیکاری این گروه نسبت به سال 90 با افزایش 0.4 درصدی همراه بوده است. براساس این گزارش در سال گذشته 24.5 درصد جمعیت جوانان 29ـ15 سال بیکار بوده‌اند که این میزان نیز با افزایش 0.5 درصدی نسبت به سال پیش از آن روبه‌رو بوده است. این گزارش می‌افزاید: افزایش بیکاری جمعیت جوان در میان زنان بیشتر از مردان بوده است. بررسی سهم شاغلان 15 ساله و بیشتر با ساعت کار معمول 47 و بیشتر نشان می‌دهد 40.6 درصد از شاغلان به طور متوسط بیشتر از 49 ساعت در هفته کار می‌کنند. اما بخش دیگری از گزارش مرکز آمار به طور تفکیکی به شاخص بیکاری و نرخ مشارکت اقتصادی در زمستان سال گذشته مربوط است. طبق این گزارش، در زمستان 91 چیزی در حدود 36.8 درصد جمعیت در سن کار (10 ساله و بیشتر) از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی کل کشور حاکی از افزایش 0.9 درصدی این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (زمستان 1390) بوده است، اما این شاخص نسبت به فصل گذشته (پاییز 1391) 0.7 درصد کاهش داشته است. برمبنای این گزارش؛ در فصل زمستان، 12.4 درصد از جمعیت فعال 10 ساله و بیشتر بیکار بوده‌اند. نرخ بیکاری در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است. بررسی نرخ بیکاری جمعیت 15 ساله و بیشتر نشان می‌دهد که 12.4 درصد از جمعیت فعال، بیکار بوده‌اند. در فصل زمستان سال قبل، 9.2 درصد جمعیت شاغل دارای اشتغال ناقص بوده‌اند. این شاخص در بین مردان بیشتر از زنان و در نقاط روستایی بیشتر از نقاط شهری بوده است. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که بخش خدمات با 48.7 درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. بخش‌های صنعت با 34.4 و کشاورزی با 16.9 درصد در مراتب بعدی قرار دارند. تحلیل‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که 26.1 درصد از جمعیت فعال جوانان 24ـ15 ساله در زمستان قبل بیکار بوده‌اند. نرخ بیکاری جوانان 29ـ15 ساله نیز حاکی از آن است که 24.2 درصد از جمعیت فعال 29-15 ساله بیکار بوده‌اند. براساس این گزارش، استان‌های لرستان، ایلام، کرمانشاه و کردستان بیشترین نرخ بیکاری را در زمستان سال گذشته داشته‌اند. همچنین از 31 استان کشور تنها 7 استان نرخ بیکاری تک‌ رقمی دارند و مابقی با تورم دو رقمی دست و پنجه نرم می‌کنند. افزایش نرخ بیکاری در هشت سال اخیر مرکز آمار در قالب این گزارش، نگاهی به وضعیت نرخ بیکاری و نرخ مشارکت اقتصادی کشور در خلال هشت سال اخیر پرداخته است. طبق اطلاعات داده شده، نرخ بیکاری در پایان نخستین سال فعالیت دولت نهم (1384) برابر با 11.5 درصد بوده است. این نرخ در سال‌های پس از آن با نوسانات اندکی روبه‌رو بود، به طوری که در سال 87 به 10.4 درصد و در سال 89 به 13.5 درصد رسید. اما نرخ مشارکت اقتصادی نیز در خلال این سال‌ها با نوسانات قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو بود. طبق برآوردهای داده شده، بالاترین نرخ مشارکت اقتصادی در خلال هشت سال اخیر مربوط به نخستین سال فعالیت دولت دهم یعنی 84 بوده است. در این سال نرخ مشارکت اقتصادی برابر با 41 درصد بوده است. پایین‌ترین نرخ مشارکت اقتصادی در طول این هشت سال، مربوط به سال 90 با 36.9 درصد بوده است. این آمار در حالی منتشر شده که در خلال سال‌های اخیر، اشتغالزایی و کاهش نرخ بیکاری همواره به عنوان یکی از سیاست‌های اصلی دولت مطرح و مورد تاکید مسوولان قرار داشته است. در همین راستا بود که وعده‌هایی همچون ایجاد 2.5 میلیون شغل از سوی دولت داده شد، وعده‌ای که از تحقق باز ماند.