تراز تجارت سوخت ایران مثبت شد

ایران سال گذشته بیش از یک میلیون تن انواع فرآورده های نفتی شامل گازوئیل، نفت سفید، نفتا (بنزین پایه)، نفت کوره و گوگرد به کشورهای مختلف صادر کرده است و در کنار صادرات انواع محصولات نفتی حدود 140 هزار تن گاز مایع از کشورهای حاشیه دریای خزر وارد کرده است. در بین محصولات نفتی صادر شده از ایران نفت کوره و گازوئیل بیشتزین حجم صادرات را به خود اختصاص داده اند و در این بین سال گذشته بیش از 573 هزار تن گازوئیل توسط ایران به بازارهای جهانی صادر شده است. همچنین سال گذشته حدود 50 هزار تن نفت سفید، 35 هزار تن گوگرد تولیدی پالایشگاه هیا نفت و 330 هزار تن نفتا (بنزین پایه) به کشورهای مختلف جهان به ویژه کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، جنوب و جنوب شرق آسیا صادر شده است. در حال حاضر ایران یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت کوره در بین کشورهای جهان است به طوریکه به طور متوسط روزانه امکان صادرات 25 تا 30 میلیون لیتر نفت کوره مرغوب پالایشگاه های داخلی به بازارهای سوخت جهانی فراهم است. برای نخستین بار سال گذشته نخستین مسیر دریایی به منظور سوآپ گازمایع بین کشورهای حاشیه دریای خزر بین ایران و کشورهای ترکمنستان و قزاقستان نصب و راه اندازی شد اما با وجود راه اندازی این کریدور جدید دریایی اما حجم سوآپ فرآورده‌های نفتی افزایش قابل توجه ای نیافته است. آمارهای رسمی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران حاکی از آن است که سال گذشته در مجموع نزدیک به 100 هزار تن نفت کوره، گازوئیل و گازمایع از کشورهای حاشیه دریای خزر سوآپ شده است. این در حالی است که پیشتر طرحی به منظور ساخت خط لوله پایانه نفتی نکا به جاسک و افزایش حجم سوآپ فرآورده های نفتی به مرز یک میلیون تن طراحی شده بود اما سال گذشته حجم سوآپ به کمترین میزان ممکن در چند سال اخیر کاهش یافته است. در سال 91 حدود 50 هزار تن نفت کوره، 24 هزار گازوئیل و حدود 18 هزار تن گازمایع از مسیر ایران سوآپ فرآورده های نفتی انجام شده است. یکی از دلایل کاهش سوآپ کیفیت و مرغوبیت پایین برخی از فرآورده های نفتی سوآپ شده همچون گازمایع و نفت کوره از کشورهای حاشیه دریای خزر و به ویژه ترکمنستان بوده است. بر این اساس همزمان با افزایش تولید گازمایع در پالایشگاه‌های نفت و گاز، ایران رسما ترانزیت گازمایع از کشور ترکمنستان را تا اطلاع ثانوی متوقف کرد. این در حالی است که سال گذشته با افزایش محموله‌های نامرغوب نفت کوره عراق و ترکمنستان در قالب قراردادهای سوآپ، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی هرگونه سوآپ فرآورده‌های نفتی فاقد استاندارد لازم از این کشورها را ممنوع اعلام کرده بود. در سال‌های اخیر شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران به منظور کاهش هزینه‌های انتقال نفت کوره و سایر فرآورده‌های نفتی از پالایشگاه‌‌ها، تامین سوخت مایع 4 نیروگاه بیستون کرمانشاه، مفتح همدان، سهند آذربایجان شرقی و نکا را از محل سوآپ سوخت تامین کرده است. آمارهای رسمی از کاهش سوآپ به مرز یکصد هزار تن خبر می دهند که مطابق با گزارش‌های رسمی مدیریت برنامه ریزی وزارت نفت در سالهای 84، 85، 86، 87 و 88 به ترتیب سالانه 263، 90، 119، 512 و 450 هزار تن انواع فرآورده های نفتی از مسیر ایران سوآپ شده است.