وام ارزی برای تسویه بدهی‌های دولت قبل
بالاخره همکاری یک بانک اروپایی (آلمانی) با ایران آغاز شد. این را مهدی کرباسیان، معاون وزیر و رئیس هیأت عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، می‌گوید.
به گفته او، ایمیدرو با اعتبار خود، ٣٠ میلیون یورو با پوشش بیمهای هرمس از آلمان و ٥٠ میلیون یورو با پوشش بیمهای ساچه از ایتالیا برای خرید تجهیزات الکترود گرافیتی، وام و فاینانس دریافت کرده تا ماشین‌آلات موردنیاز به وسیله بانک آلمانی BHF وارد ایران شود. با این اوصاف گویا همکاری بانک‌های اروپایی با ایران را به‌زودی شاهد خواهیم بود، امری که چندی‌پیش از سوی اتاق بازرگانی ایران و آلمان نسبت به آن اظهار بی‌اطلاعی شد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق ، رنه هارون، مدیرعامل اتاق بازرگانی آلمان و ایران معتقد بود اگر یک بانک بزرگ اروپایی وارد عمل شود، بی‌تردید بانک‌های آلمانی به‌دنبال آن به ایران خواهند آمد. همان‌گونه که بهانه عدم ضمانت بیمه هرمس آلمان از سوی بانک‌های آلمانی مطرح می‌شد، اکنون با چراغ سبز بیمه هرمس به ایران، بهانه‌ها کنار گذاشته می‌شود و بر همین اساس یک بانک آلمانی نیز راه ایران را در پیش گرفته است.
معاون امور معادن وزیر صنعت، اعلام کرده‌اند سه بانک خارجی قرار است در حوزه معادن و صنایع معدنی سرمایه‌گذاری کنند. آیا شرکت‌های بیمهای معتبر جهان، درحال‌حاضر تأمین مالی بانک‌های خارجی را ساپورت می‌کنند و موانع برداشته شده است؟
برای ارقام بزرگ سرمایه‌گذاری یا فاینانس حتما باید صندوق‌های ضمانت صادرات در کشورهای مختلف حمایت کنند، زیرا این ارقام، ارقامی است که شرکت‌ها علاقه‌مندند ریسک و خطرشان را تقسیم کنند. بنابراین اگر خطری سرمایه‌گذاری یا حتی تأمین مالی بانک‌ها را تهدید کند، بیمه‌ها که صندوق‌های ضمانت صادرات هستند، آنها را حمایت می‌کنند. قبل از دولت جدید و حتی سفر آقای روحانی به ایتالیا و فرانسه، صندوق‌های ضمانت اروپایی با ایران و بانک مرکزی ارتباطی نداشتند. به نحوی که صندوق ضمانت صادرات ایتالیا، فرانسه و آلمان که محوری‌ترین کشورهایی هستند که در اروپا با ایران همکاری می‌کنند، رابطه‌شان یا قطع شده بود یا ادعای طلب‌های چندصد میلیونی و میلیاردی داشتند و متأسفانه پرداخت‌نشدن در بعضی جاها به دلیل تحریم اتفاق افتاده بود. در آن سفر بین صندوق ضمانت صادرات ساچه (ایتالیا) و بانک مرکزی، راجع به بدهی و طلب‌هایی که از هم داشتند و همچنین آغاز عملیات اجرائی توافق شد. در فرانسه هم با کوفاس (صندوق ضمانت صادرات) این توافق برقرار شد. از اوایل امسال هم با هرمس آلمان این توافق به‌دلیل پیچیده‌‌بودن با کمی تأخیر برقرار شد. به موازات آن با کره‌جنوبی، ژاپن، اتریش و کشورهای دیگر مذاکراتی انجام شد و اکنون اکثر صندوق‌های ضمانت صادرات با بانک مرکزی تبادل مالی دارند. تا جایی که اطلاع دارم تاکنون توافقات زیادی بین بانک‌های اروپایی و ایرانی انجام شده و تعدادی هم در دست انجام است.
در حوزه معادن چه اتفاقی افتاده است؟
در حوزه معادن و صنایع معدنی، ایران دارای امتیازاتی است که موجب رغبت بیشتر سرمایه‌گذاران خارجی و شرکت‌های بزرگ شده است. در دنیا کشورهایی که معدنی هستند و می‌توانند معدن یا ذخایر مناسب داشته باشند، محدود هستند اما ایران تا امروز نزدیک به ٧٠ ماده معدنی را کشف کرده و این امر نشان‌دهنده آن است که در این حوزه پتانسیل سرمایه‌گذاری وسیعی داریم. امتیاز دوم این است که در ایران به دلیل وجود فراوان گاز، شرکت‌های متعدد علاقه‌مند هستند که در حوزه معدن و صنایع معدنی سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی انجام دهند که موجب می‌شود زمینه صادرات یا تولید برای داخل کشور فراهم شود. به‌عنوان مثال، در حوزه سرمایه‌گذاری یا پیمانکاری (EPCF) معادن ایران جزء حوزه‌هایی است که چون نیاز کشورهای مختلف دنیا و صادرات است و از طرفی با گاز و نیروی انسانی ماهر در کشور و دسترسی به بازار ٣٥٠میلیون‌نفری منطقه تلفیق شده است، رغبت برای سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی و همکاری‌های پیمانکاری بیشتر است. در این حوزه اولین اقدام همکاری در حوزه تکنولوژی و فناوری است. به‌عنوان نمونه در پروژه ٢٥ساله تیتانیوم که متوقف بود، به جز مسئله تأمین مالی، فناوری بین‌المللی برای فراوری تیتانیوم در ایران وجود نداشت و کشورهای معتبر بین‌المللی مثل کشورهای اروپایی، استرالیایی و کانادایی با ایران کار نمی‌کردند. در همین راستا، توانستیم یکی از بهترین مشاوران ایرانی-استرالیایی را در اختیار بگیریم که توانست مدارک فنی را آماده کند و وارد مناقصه بین‌المللی شدیم و امروز توانسته‌ایم در حوزه کنستانتره و سرباره، پیمانکاران چک و ایرانی- استرالیایی بگیریم که امیدواریم در اواخر مهرماه از سوی معاون اول رئیس‌جمهور، عملیات اجرائی این پروژه شروع شود. این پروژه شامل ٧٠ هزار تن کنستانتره و ١٣٠ هزار تن سرباره است. ذخایر بسیار غنی‌ای که در کهنوج وجود دارد متأسفانه به دلیل همین مشکلات ٢٥ سال متوقف شده است. دیگری به‌کارگرفتن مشاور معتبر بین‌المللی ایرانی- اروپایی برای افزایش ظرفیت معدن زرشوران است. با اینکه معدن زرشوران افتتاح شده، اما با تمام تلاشی که پیمانکاران ایرانی کردند، از حدی بیشتر نتوانستیم تولید کنیم. در حوزه عناصر نادر خاکی هم همکاری خوبی با مراکز پژوهشی آفریقای جنوبی و اروپایی آغاز کرده‌ایم. بنابراین در حوزه فناوری و تکنولوژی و حتی حوزه آموزش، حدود بیش از ١٠ دوره داخل کشور برگزار کرده‌ایم و در آن بهترین متخصصان بین‌المللی معدنی دوره برگزار می‌کنند. حوزه دوم، تأمین مالی است. در این حوزه خوشبختانه در EPCF در پروژه بندر پارسیان، پروژه طرح توسعه زرشوران، کره‌جنوبی و ژاپن اظهار علاقه کرده‌اند. در حوزه فولاد مبارکه هم برای طرح توسعه هرمزگان و طرح توسعه فولاد مبارکه، شرکت‌های اروپایی و کره‌ای در مناقصه شرکت کرده‌اند. بدیهی است که زمان نیاز است تا مناقصه بین‌المللی عملیاتی شود؛ اما باید بپذیریم در این حوزه و حوزه سرمایه‌گذاری در کشور، کمی کند پیش می‌رویم؛ اما مطمئنم تا پایان سال، می‌توانیم خبرهای خوشی به مردم بدهیم.
این تأمین مالی که به آن اشاره کردید، چه میزان و با چه بانک‌هایی است؟
به‌زودی به مناقصه بین‌المللی می‌رویم؛ در نتیجه مناقصه باید برگزار شود تا شرکت‌ها بیایند. شرکت‌ها معمولا با بانک یا جایی که تأمین مالی می‌کند، به‌صورت اشتراکی وارد عمل می‌شوند. اکنون نمی‌توانم عدد بگویم اما درحال‌حاضر، فولاد هرمزگان، فولاد مبارکه، بندر پارسیان، طرح کنستانتره، گندله و آهن اسفنجی چابهار در حال برگزاری مقدمات مناقصه هستند و عددها بزرگ است. پیش‌بینی ما این است که در آینده نزدیک، برنده‌ها معلوم و عددها مشخص شود.
در حوزه طرح‌های متوسط تأمین مالی خارجی داشتیم؟
در حوزه سرمایه‌گذاری‌های متوسط، در رابطه با راه‌اندازی طرح آلومینیوم جاجرم که قرار است حدود ٣٦ هزار تن شمش آلومینیوم بدهد، توانستیم در مقابل ارائه پودر آلومینیوم، ماشین‌آلات بگیریم و طرح را تمام کنیم. درباره طرح الکترود گرافیتی که در اردکان است و جزء پروژه‌های تاریخی است که برایمان مانده، توانستیم ماشین‌آلات را به کمک شرکت‌های آلمانی و ایتالیایی با وام یا فاینانس، تأمین مالی کنیم که ٥٠میلیون یورو در مرحله نهایی است و ٣٠میلیون یورو دیگر نیز به زودی نهایی می‌شود.
نمونه آخری که به آن اشاره کردید، ضمانت تأمین مالی از کدام بانک‌ها را برعهده گرفته‌اند؟
ضمانت ایمیدرو و بانک صنعت‌ومعدن را پذیرفته‌اند. یعنی ال‌سی با بانک صنعت‌ومعدن با ضمانت ایمیدرو باز می‌شود و ماشین‌آلات را از طریق بانک اروپایی (آلمانی) BHF می‌فرستند.
آن‌طور که گفته می‌شود، ایران هنوز مشکل برقراری ارتباطات بانکی دارد. در این شرایط چه شد اعتبار ایمیدرو و بانک صنعت‌ومعدن را قبول کردند؟ مشکلات رفع شده است؟
بانک صنعت‌ومعدن در این‌باره فعال است. ایمیدرو هم اعتبار بین‌المللی دارد. ایمیدرو در سال‌های گذشته با اعتبار و ضمانت خود، توانسته طرح هرمزال را راه بیندازد که بزرگ‌ترین طرح آلومینیوم جنوب است و برای خودش اعتباری بین‌المللی با بانک‌های فرانسه، ایتالیا و آلمان داشته و دارد. اکنون کره‌جنوبی و اروپا ضمانت ما را قبول می‌کنند.
مشکلات بدهی آلومینیوم المهدی (هرمزال) برطرف شده است؟
بله. طرح آلومینیوم المهدی (هرمزال) به یک بانک آلمانی بدهی داشت و همین‌طور شرکت کشتی‌رانی جمهوری اسلامی ایران هم به بانک آلمانی بدهکار بود. به‌دلیل نبود تعهد در سال‌های ٨٤ تا ٨٦، پول پرداخت نشده بود. دوم به‌دلیل تحریم، حتی اگر در مقطعی می‌خواستند پول را پرداخت کنند، قبول نمی‌کردند؛ چون در فهرست سیاه بودیم. درهرصورت بعد از این مذاکرات، قرار شد بدهی‌ها پرداخت شود. بانک خریدار شرکت، قرار بود بدهی‌ها را از طریق بخش خصوصی پرداخت کند که متأسفانه پرداخت نکرد؛ در نتیجه ما چون به‌عنوان ایمیدرو ضامن بودیم، برای خوش‌نامی ایمیدرو و دولت، از بانک صنعت‌ومعدن با حمایت بانک مرکزی، حدود ١٧میلیون یورو وام گرفته و بدهی را پرداخت کردیم. کشتی‌رانی جمهوری اسلامی هم توانست این وام را بگیرد و بدهی‌اش را پرداخت کند. حالا خوشبختانه با هرمس حسابمان تسویه شده است. بدیهی است در مقابل این بدهی، توانستیم شمش آلومینیوم از خریدار المهدی (هرمزال) دریافت کنیم و آن را به بانک صنعت‌ومعدن بازپرداخت کنیم.
چرا قبلا بدهی‌ها پرداخت نشده بود؟
قول داده بودند در سفر آقای رئیس‌جمهور بدهی خود را پرداخت کنند؛ اما به هر دلیل پرداخت نشد و مجبور شدیم وارد عمل شویم و بدهی را پرداخت کنیم.
