پایش محیط کسب و کار ایران در تابستان91

گروه مطالعات محیط کسب و کار این مرکز ضمن ارزیابی 301 تشکل اقتصادی سراسر کشور از 22 مولفه محیط کسب و کار در ایران، اعلام کرد: 301 تشکل اقتصادی مشارکت کننده در پیمایش تابستان 1391 در مجموع وضعیت 22 مولفه محیط کسب و کار را 73/5 از 10 (10 بدترین ارزیابی ) ارزیابی کرده‌اند که نسبت به فصل گذشته (73/5 در بهار 1391) تغییری نداشته و در مقایسه با فصل مشابه در سال گذشته (62/5 در تابستان 1390) ارزیابی بدتری است. نامساعدترین مولفه‌های ارزیابی شده توسط تشکل‌های اقتصادی، در تابستان 1391 به ترتیب عبارتند از : «بی ثباتی در قیمت مواد اولیه» ، «مشکل دریافت تسهیلات از بانک ها» و «اعمال تحریم های بین المللی». نکته قابل توجه در پیمایش تابستان 1391 ، این است که «بی ثباتی در قیمت مواد اولیه» برای اولین بار به عنوان بدترین مولفه محیط کسب و کار در ایران ارزیابی شده که این مسئله انعکاسی از بی ثباتی های اقتصادی در تابستان 1391 بوده است. لازم به یادآوری است در تمامی گزارش های فصلی قبلی، مولفه «مشکل دریافت تسهیلات از بانک ها» همواره بدترین مولفه ملی محیط کسب و کار در ایران بوده است. این گزارش می افزاید: مولفه‌های محیط کسب و کار در یک کشور، مجموعه عواملی اند که به طور مشترک بر اداره و عملکرد همه بنگاه ها در آن کشور اثر می‌گذارند ، اما تقریبا خارج از کنترل مدیران آن بنگاه‌ها قرار می‌گیرند، نتایج هشتمین گزارش فصلی محیط کسب و کار ایران نشان می دهد مولفه‌های ملی محیط کسب و کار حداقل از بعد ادراکی و نگرشی در ذهن فعالان اقتصادی همچنان در منطقه منفی قرار دارد و متاسفانه دیگر اطلاعات و شاخص های اقتصادی در این فصل این برداشت را تایید می کنند. مهمترین و شاید مشهورترین نکته در نتایج پایش محیط کسب و کار طی تابستان 1391 در مقایسه با مطالعات مشابه 7 فصل پیش، تغییر بدترین مولفه ارزیابی شده است به طوری که مولفه «مشکل دریافت تسهیلات از بانک ها» مجموعا بدتر از بقیه مولفه ها ارزیابی می شد اما در مطالعه تابستان 1391 ، مولفه «بی ثباتی در قیمت مواد اولیه» ، جایگاه بدترین مولفه ارزیابی شده را به خود اختصاص داده است. با توجه به جهش بی سابقه نرخ ارز در تابستان 1391 و متعاقب آن، بی ثباتی شدید در اغلب بازارها به خصوص بازارهایی که به واردات وابسته هستند، تغییر در رتبه اول بدترین ارزیابی را می توان با همین موضوع مرتبط دانست. در عین حال نباید فراموش کرد تشکل‌های اقتصادی با آرای خود در این مطالعه همچنان مشکل «دریافت تسهیلات» و نیز «نرخ بالای تامین مالی در بازار غیررسمی» و «ضعف بازار سرمایه در تامین مالی تولید» را مانع برون زای بزرگی در اداره بنگاه های اقتصادی در ایران دانسته اند به طوری که مولفه «مشکل دریافت تسهیلات در بانک ها» در تابستان 1391 رتبه دوم بدترین ارزیابی را داشته و مولفه «ضعف بازار سرمایه در تامین مالی تولید و نرخ بالای تامین سرمایه از بازار غیررسمی» در رتبه سوم بدترین ارزیابی قرار گرفته است. دلیل این نتیجه را علاوه بر شکل ساختاری ارتباط پس اندازها به تولیدکنندگان متقاضی سرمایه در کشورمان، می توان به عملکرد نظام بانکی در یک سال گذشته و به ویژه پس از ماجرای سوء استفاده 3 هزار میلیاردی و نیز افزایش بی سابقه معوقات بانکی به رقم 70 هزار میلیارد تومان نسبت داد، زیرا از یک سال پیش و پس از آن ماجرا، نظام بانکی، پرداخت تسهیلات به واحدهای تولیدی را به شکل محسوسی محدود کرده است و با افزایش بی سابقه مطالبات معوق، عملا از توان سابق برای تامین مالی تولید نیز برخوردار نیست. در دوره اجرای این مطالعه یعنی تابستان 1391 ، ارزش پول ملی به شکل بی سابقه ای سقوط کرد به همین دلیل جایگاه مولفه«تثبیت نرخ ارز با وجود تورم در داخل و ثبات قیمت ها در خارج» که بیشتر ناظر به شرایط اقتصادی سال های 1388 و 1389 (که این مولفه ها تعریف شده اند) بوده است، این گزارش نمی‌تواند مبنای تفسیر و تحلیل قرار گیرد. در پرسشنامه فصل پاییز 1391 نیز این مولفه حذف شده است، نکته دیگر آن که مولفه های محیط کسب و کار به زمان بستگی دارند و در طول زمان و با تغییر شرایط ، می توانند تغییر کنند، به همین دلیل گروه مطالعات محیط کسب و کار در مرکز پژوهش های مجلس مطالعه جدیدی برای بازتعریف این مولفه ها آغاز کرده است. در خصوص مولفه هایی که کمترین آسیب را به محیط کسب و کار از نقطه نظر تشکل های اقتصادی داشته اند ، «ضعف زیرساخت های تامین برق» در تمامی 8 فصل منتهی به تابستان 1391 با رتبه 22، نسبت به سایر مولفه ها کم آسیب رسان ترین مولفه برای محیط کسب و کار کشور تلقی شده است.