پیروزی دیپلماسی نفتی ایران

 به یاد دارم رییس‌جمهور محترم در دیداری که با دبیرکل جدید اوپک داشت به نکته بسیار مهمی اشاره کردند. حسن روحانی در آن دیدار حمایت ایران از هرگونه اقدام که درراستای تبعات بازار و بهبود قیمت نفت که مبتنی بر عدالت، انصاف و رعایت سهمیه عادلانه برای کشورهای تولید‌کننده نفت باشد را اعلام کرد. بنابراین وزارت نفت هم بر همین اساس حمایت‌های خود را به جوامع بین‌المللی نشان داد. تصور من بر این است که در حال حاضر شرایط ناعادلانه‌یی در بازار نفت جهان به وجود آمده و سهمیه کشورهایی همچون ایران، لیبی و نیجریه با سایر کشورهای عضو اوپک متوازن نیست. کشورهایی همچون عربستان و سه کشور متحد دیگرش در حاشیه خلیج‌فارس یعنی کویت، امارات و قطر عملا سهمیه‌ها را اشغال کرده‌اند.  با این حال در شرایط کنونی که تحریم‌های بین‌المللی برداشته شده است این سه کشور نیز باید به حق و حقوق خود دست یابند، چراکه این کشورها و ایران تا پیش از وضع تحریم‌ها در اوپک سهمیه داشته‌اند. همچنین براساس اطلاعاتی که از این اجلاس منتشر شده، عربستان هم قبول کرده است که سهم فروش ایران محدود نشود که از دیدگاه من این موضوع موفقیت بسیار بزرگ و چشمگیری برای کشور به‌شمار می‌رود. اکنون روسیه هم به‌عنوان یک کشور غیراوپکی و مکزیک و همین‌طور نروژ و چند کشور دیگر که در حاشیه خلیج‌فارس هستند در حال تغییر موضع هستند. به این دلیل که با پذیرش این موضوع که ایران بتواند محدودیت‌های خود را از سر راه بردارد، فرصتی طلایی ایجاد می‌کند که این فرصت طلایی منجر به تثبیت بازار و تقویت قیمت فروش نفت خام و درنهایت افزایش درآمد 14کشور عضو اوپک خواهد شد.  پیش از این هم عنوان کرده بودم که سناریو‌های مختلفی که در این اجلاس رقم می‌خورد به این ترتیب است که کشورها متحد به افزایش ندادن سطح تولید و همکاری بیشتر می‌شوند. این درحالی است که بسیار خوشبین هستم که این روند منجر به صدور یک بیانیه کلی از‌سوی این اجلاس غیررسمی شود. می‌دانید که این اجلاس در حاشیه مجمع جهانی انرژی در الجزایر و به‌صورت غیررسمی برگزار می‌شود.  از‌سوی دیگر برخی بر این باورند که ایران دیگر امکان افزایش تولید را ندارد و در چند ماه گذشته تنها چند هزار بشکه افزایش تولید داشته است. اما موضوع به این شکل نیست. روند افزایش تولید در کشور در سه مرحله اجرایی شده است و در حال حاضر هم مجموع فروش نفت کشور 3میلیون و 600هزار بشکه نفت است و در یک ماه اخیر افزایش تولیدمان با محدودیت روبه‌رو شده است. با این حال چشم‌انداز فروش نفت ازسوی وزارت نفت چیزی حدود 4میلیون بشکه درنظر گرفته شده است که بدون شک نیازمند سرمایه‌گذاری است. اگر بخواهیم خط تولید فروش نفت به بالای 4میلیون بشکه در روز برسد راهی جز جذب سرمایه‌گذاری وجود ندارد و باتوجه به اینکه از نظر منابع در شرایط مساعدی به‌سر نمی‌بریم و هنوز هم منابع حاصل شده از فروش نفت واصل نشده است، نیازمند جذب سرمایه خارجی هستیم.

اما مساله دیگری که در میان است، موفقیت طرح فریز نفتی است. سازمان بین‌المللی انرژی گزارش داده که تا سال2017 مازاد عرضه در بازار وجود دارد و سوال اینجاست که آیا طرح‌هایی مانند فریز نفتی کمکی در ساماندهی مجدد بازار خواهد کرد یا نه. در سال به‌طور متوسط حدود 3 تا 3.5درصد رشد افزایش تقاضای نفت خام وجود دارد. بخشی از رشد به افزایش جمعیت بازمی‌گردد و بخش دیگر ترویج راحت‌طلبی در میان مردم است. این درحالی است که میزان اضافه تولید توسط اوپکی‌ها حدود یک تا 1.5میلیون بشکه است که با احتساب اضافه تولید غیراوپکی‌ها به 2 تا 2.5میلیون بشکه نیز می‌رسد. طرح تثبیت یا فریز نفتی می‌تواند کمک کند که بازار به تعادل عرضه و تقاضا برسد. مکانیسم عرضه و تقاضا در صورت به تعادل رسیدن به قیمت مطلوب خود دست پیدا می‌کند. نه قیمت‌ها خیلی شتابزده افزایش پیدا می‌کنند و نه خیلی هیجان‌زده دچار افت و کاهش می‌شوند.