شطرنج ایران در نشست فریز نفتی اوپک

در روزها و هفته‌های پیش تلاش مشترکی از سوی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای مدیریت بازار عرضه نفت یا آنچه فریز نفتی خوانده شده است به صورت فشرده در جریان است. دبیرکل اوپک نیز چندی پیش به منظور رایزنی با مقامات کشورمان در خصوص مسائل مختلف و از جمله بحث فریز نفتی به تهران سفر کرده بود.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران ، بارکیندو اکنون پس از چند روز در بیان دستاوردهای سفر خود می‌گوید که تهران به وی اطمینان داده است از ثبات بازار و هر اقدامی که در این راستا می‌تواند انجام دهد، دریغ نمی‌ورزد. دبیرکل اوپک در این راستا گفته است: بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران و رئیس جمهوری حسن روحانی به من اطمینان داده‌اند هر کاری ممکن باشد در پیوند دادن اعضای اوپک و کشورهای خارج از اوپک به یکدیگر انجام خواهند داد.

در روزهای گذشته نیز رئیس جمهوری ونزوئلا که کشورش از مهم‌ترین حامیان و دست اندرکاران بحث فریز نفتی محسوب می‌شود از توافق قریب الوقوع قدرت‌های نفتی در خصوص فریز نفتی خبر داده و گفته بود: کشورهای عضو و غیرعضو اوپک به دستیابی به توافقی برای تثبیت بازار نفت نزدیک هستند و هدف من این است که این توافق در ماه جاری میلادی اعلام شود.

برداشت‌ها از سخنان روحانی

در نشست قبلی که در ماه آوریل و دوحه قطر برگزار شد، ایران حتی شرکت هم نکرد که همین امر باعث شد تا برخی کشورها به دلیل حضور نداشتن ایران و نبود تمایل به مشارکت در طرح فریز از توافق خودداری کرده و این نشست عملاً با شکست روبه‌رو شود، اما به نظر می‌رسد در نشست پیش رو شرایط متفاوت باشد.

همه رایزنی‌ها و اظهارنظر‌ها حاکی از این است که جو مثبتی در خصوص اجماع وجود دارد و حتی رئیس جمهوری ایران در حاشیه دیدار با رئیس جمهوری ونزوئلا در نشست سران غیرمتعهد‌ها گفته بود که ایران خواهان قیمت عادلانه نفت در بازار جهانی است و این مسأله هم به نفع تولیدکننده و هم به نفع مصرف‌کننده است. این سخنان رئیس جمهوری ایران از سوی کارشناسان و محافل بین‌المللی انرژی تعبیر به پیام مثبت ایران شد.

پیامی که از نظر آنان به معنای حمایت از فریز نفتی محسوب می‌شود. در عین حال موضع ایران همواره بر این بوده است تا بازگرداندن سهم خود از بازار به مقدار پیش از تحریم‌ها به افزایش تولید خود ادامه خواهد داد. خواسته بحقی که حتی مورد استقبال برخی از بزرگ‌ترین تولید‌کننده‌های نفتی مانند روسیه هم واقع شد و ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری این کشور از تلاش‌های ایران برای احیای سهمیه خود در بازار حمایت کرد.

دو سناریو پیش رو ی ایران

کارشناسان می‌گویند در نشست آتی موضع ایران تغییر نخواهد کرد اما سناریوهای متفاوتی در این راستا قابل طرح و پیشامد است. محمد علی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک در گفت‌و‌گویی دو سناریو را متصور است. وی می‌گوید، طبق اعلام موضع ایران که از مدت‌ها پیش به صورت رسمی در محافل بین‌المللی هم مطرح شده است، موضوع احیای سهمیه قبل از تحریم‌ها نقش محوری در تصمیم ایران برای پیوستن به فریز نفتی خواهد داشت. اگر ما به این سهمیه رسیده باشیم که طبیعتاً پیوستن ایران به این طرح هم بلامانع است و هم برای ثبات بازار ضروری است.

اگر هم به این سهمیه نرسیده باشیم می‌توانیم با اعمال شروطی موافقت خود را اعلام کنیم. مثلاً با این شرط که از یک تاریخ مشخص (بعد از اینکه سهمیه قبل از تحریم‌ها را احیا کرده ایم) تولید خود را افزایش نخواهیم داد.

لزوم  حضور جدی در نشست الجزایر

خطیبی در عین حال می‌گوید با توجه به اینکه عربستان و برخی کشورهای دیگر در جریان شکست مذاکرات در نشست قبلی در آوریل، ایران را مقصر این شکست معرفی کرده و علیه کشورمان فضاسازی ایجاد کرده بودند، بهتر است ما در مذاکرات آن حضور جدی داشته باشیم.

باوجود اعلام موضع مناسب ایران در حمایت از فریز نفتی ممکن است در جریان مذاکرات، ملاحظات ایران مد نظر اعضا قرار نگیرد یا برخی کشورها نظیر عربستان در این راستا کارشکنی کنند. محسن قمصری، مدیر کل امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران اوایل ماه جاری میلادی گفته بود، نشست الجزایر برای بحث در مورد فریز تولید، برای ایران خیلی زود خواهد بود. این گونه اظهارات نشان می‌دهد که خواسته بحق ایران برای دستیابی به سهم خود از بازار که در جریان تحریم‌های شدید بین‌المللی به دست برخی از رقبای ایران افتاده بود، باید محور اصلی هر گونه تصمیم‌گیری در این راستا تلقی شود؛ موضوعی که از نظر کارشناسان نیز کاملاً منطقی خواهد بود.

 ضمن اینکه نباید از نظر دور داشت که به رغم اینکه برخی کشورها مانند عربستان به صورت لفظی از فریز نفتی حمایت می‌کنند در ماه‌های اخیر تا جایی که ظرفیت داشته‌اند تولید خود را افزایش داده‌اند و هنوز هم در آستانه برگزاری نشست الجزایر به این افزایش ادامه داده اند. این نشان می‌دهد که در جریان برگزاری نشست الجزایر شاید بار دیگر ملاحظات سیاسی و رقابت‌های منطقه‌ای کشورهایی چون عربستان، بر تصمیمات فنی و عام المنفعه ترجیح داده شود و ایران نیز در این صورت باید اقدام قاطعی از خود نشان دهد.

سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت (اوپک) قرار است روز 28 سپتامبر در الجزایر نشستی غیررسمی تشکیل دهد. بارکیندو احتمال دستیابی به توافقی بر سر فریز نفتی در این نشست را کاهش داده و گفته، این نشست تنها یک مشورت بین اعضا خواهد بود. با وجود این، قیمت نفت در ماه گذشته و بعد از مطرح شدن احتمال احیای بحث فریز نفتی در نشست الجزایر افزایش یافت. تلاش قبلی کشورهای تولید‌کننده نفت برای فریز تولید در ماه آوریل شکست خورده است. بارکیندو گفت، وزیران نفت کشورهای عضو اوپک «بسیار سخت»  کار می‌کنند تا در آستانه نشست الجزایر که با حضور روسیه، تولید‌کننده غیرعضو اوپک برگزار خواهد شد، به توافقی غیررسمی در مورد تثبیت بازار دست پیدا کنند. بارکیندو گفت، مذاکرات در این کشور آفریقایی «بسیار مهم» خواهد بود. «ابزارهای ویژه سیاستگذاری باید مورد بررسی قرار گیرد و پس از مرور، تحلیل و درک کامل چشم‌انداز بسیار پویا و پیچیده بازار انرژی، روی آنها توافق شود.»