دورخیز وزارت بهداشت برای حذف عطاری‌ها

 هوا آنقدر گرم است که هر فردی در حال گذرو تردد در بین خیابان های شهر به یاد نوشیدنی های مختلف و خنک می افتد. میخواستم به زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) بروم که در مسیر طعم خوش شربت بهارنارنج و بوی دلچسب عرق نعناع من را به سمت راسته عطاری ها کشاند. وارد بازار عطاری ها شدم و بوی انواع و اقسام گیاهان مشامم را پر کرده بود. به سراغ یکی از مغازه داران رفتم و با برخی از آنها در مورد خواص گیاهان دارویی و کاربردشان در زندگی روزانه صحبت کردم. در حین صحبت ها در مورد نوشیدنی های سنتی و خواص آنها ، عطار باشی از تصمیمات جدید وزارت بهداشت در مورد ممنوعیت فروش داروهای گیاهی در عطاری ها گله خود را بازگو کرد.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از موج، تاثیر معجزه آسای داروی گیاهی و طب سنتی اعتماد مردم را از گذشته تا به امروز به خود جلب کرده است. آمارها نشان می دهد این امر باعث شده است که تعدادعطاری ها در سطح شهر افزایش پیدا کند اما گاهی از این اعتماد سوءاستفاده می شود و نتیجه مرگ باری به همراه دارد به همین دلیل در راستای سامان دهی این موضوع محمود خدادوست معاون طب سنتی وزارت بهداشت از ممنوعیت فروش داروی گیاهی در عطاری‌ها خبر داد.

طب سنتی در دوران معاصر

طب سنتی از قرن های گذشته مورد توجه ایرانیان بوده است و در دوره ای این طب مورد غضب حکومتیان قرار گرفت. زمانی که مردم همچنان چشم امید به درمان های گیاهی و نسخه طبیب ها داشتند با تحمیل دستوری از جانب رضا شاه پهلوی که به فرمان آمریکا، انگلیس و فراماسون‌ها بود دستور خلع و عزل حکما و منع ترویج طب سنتی را صادر کرد.

طب سنتی اسلامی ایرانی یک جریان زنده و پویا است که از گذشته تا حال به صورت مستمر ادامه داشته و همچنان می‌تواند مکمل طب جدید باشد حال دراین راستا جلساتی در چندسال اخیر که معمول آن ها با حضور دکتر علی اکبر ولایتی در جهت ” ثبت طب سنتی اسلامی ایرانی ” به عنوان میراث فرهنگی در سازمان فرهنگی ملل متحد “یونسکو” در دستور کار قرار گرفت و نظر بر حمایت آن عنایت شد.

برخی از پزشکان متخصص طب سنتی نظر بر این دارند که طب اخلاطی پیشرفته تر و بسیار جامع تر از پزشکی نوین است زیرا در این طب کل حالات بدنی اعم از تغییرات فیزیولوژیک و پیدایش بیماریها را ریشه یابی و چرایی پیدایش آن را با در نظر گرفتن مزاج های دم، سودا، صفرا و بلغم درنسبت متعادل با یکدیگر برسی میکنند و معتقد اند که هرگاه در بدن این تعادل وجود داشته باشد بدن سالم است.

تصمیمات جدید دولت

شاید زمانی که ستارگان طب سنتی ایران مانند ابن سینا، رازی، علی بن عباس اهوازی، سیداسماعیل جرجانی و عمادالدین محمود شیرازی حدود ۸ قرن، هدایت دانشگاه‌های طب در غرب و شرق را برعهده داشتند به فکرشان خطور نکرده بود که صورت مسئله را پاک کنند و به تخته کردن درعطاری ها بپردازند بلکه از این طریق پیش روی برخی از سودجویان گرفته شود!

رخدادهای اخیر و تصمیمات جدید وزارت بهداشت در رابطه با طب سنتی و عطاری ها حکایت از توجه دولت و نگاهی نو به این صنف دارد اما این امر باید با جمع آوری عطاری ها انجام شود؟

بسیاری از این عطاری ها طی چندین نسل این حرفه را پیش گرفته اند و حال طبق دستوری محکوم به طرد این شغل شده اند. آیا به راستی راه مقابله با تخلفات برخی از عطارها جمع آوری عطاری است؟

گله مندی برخی از عطاران سطح شهر روایت ازمظلوم واقع شدن آنان دارد که حرف های آنان شنیدنی است.

رژیم غذایی ما به مرور زمان تشکیل عطاری را داد

امیر بابایی ۵۰ ساله یکی از عطاران بازار قدیم ری گفت: اجداد ما تبحر خاصی در طب سنتی داشتند و به نسل های بعدی خود منتقل کردند اما هیچ وقت به عنوان منبع کسب درآمد نگاه نکرده بودند حالا بنده برای احیا طب سنتی و حرفه نیاکانم تصمیم بر ایجاد عطاری کردم که متاسفانه وزارت بهداشت خبر داد عطاری‌ها حق فروش هیچ دارویی را ندارند.

این مغازه دار می‌گوید: هرچه در رژیم غذایی ما به مرورزمان وارد شده و بازخورد های مثبت و خوبی را داشته برای دسترسی راحت تر در یک مجموعه جمع آوری شد و عطاری ها را تشکیل داد و محصولات موجود در عطاری ها عوارضش از کوچک ترین قرص مانند سرما خوردگی که در تمام داروخانه ها به راحتی به فروش میرسد هم کمتر است.

این عطار ادامه داد: بعضی از عطاری های متخلف که خطاهایی را به دلیل ضعف شخصیتی خود مرتکب شده اند واین نکته غیر قابل انکار است که آنان در هر صنف دیگری هم حضور داشته باشند از طریق دیگری هنجار شکنی میکنند و متاسفانه وجود این افراد باعث شده اند که چنین تصمیمی برای تمام عطاری ها گرفته شود و به قول معروف خشک و تر باهم بسوزد.

نظارت در کشور ما نیازمند نظارت است

ابولقاسم آبنیکی ۵۵ ساله که سالیان زیادی در عطاری عطارنژاد زیر نظر حکیم محمد تقی عطارنژاد خدمت کرده است می‌گوید: درمان های سنتی و گیاهی گرچه زمان‌بر است ولی تاثیرات سویی ندارد و همین مزیت باعث برتری آن نسبت به درمان های شیمیایی شده است. در دهه های قبل بیشتر سنین بالا تر از گیاهان دارویی استقبال می‌کردند اما با گذر زمان و موفقیتی که علم زمینه اثبات برتری طب سنتی نسبت به علم مدرن داشته است جوانان هم گرایش پیدا کرده اند.

این مغازه دار میگوید: کار عطاران و متخصصان طب سنتی مغایرتی با پزشکان مدرن ندارد و گاهی بیمار نیاز دارند که تمرکز درمان را در شیمیایی مشاهده کند و گاهی هم در طب سنتی و نوع درمان بستگی به نوع و مرحله بیماری وضعیت بیمار دارد. این دو علم رابطه ایی مستقیمی با یک دیگردارند و همیشه مکمل یک دیگر بوده اند.

این عطار در ادامه به مشکلات این صنف اشاره می‌کند و می‌گوید: نداشتن صنفی منسجم و طبقه بندی شده باعث شده که تخلفاتی شکل بگیرد که تمامی آن ها ریشه در نداشتن شناخت کافی مصرف کننده از اقلام موجود در عطاری ها دارد و همچنین بازرسان و کارشناسان آنگونه که باید و شاید نظارتی بر متخلفین این صنف ندارد. گویا نضارت در کشور ما خود نیازمند نظارت است!

این عطار که مغازه آن واقع در بازار قدیم ری است در مورد تخلفات سودجویان این صنف گفت: استفاده از نام نیک برخی از مناطق در عرضه محصولات گیاهی و ارائه گیاه نا خالص و ضعیف ازنمونه تخلفات پیش آمده است و ضرب المثل رنگ کردن کلاغ و فروختن بجای غناری مصداق این سودجویان بد ذات را دارد.

این عطار همچنین افزود: نظارت تصحیح شده و ایجاد چهار چوب برای فعالان این شغل میتواند کمک بزرگی به فروشنده ها و خریداران کند اما منع عطاران از فروش دارو های گیاهی بیکار کردن غیر مستقیم آنها است و امید بر این داریم که جامع تر بر این مسائل نگرش بشود.

طب سنتی فراتر از علم و تخصص است

امید شکوه فر پزشک متخصص طب سنتی در حمایت از این طرح وزارت بهداشت می‌گوید: طب سنتی یک علمی فراتر از تخصص است و می بینیم که در احادیث مختلفی از ائمه اطهارسفارش هایی چون انجام حجامت است که متاسفانه مدت هاست این سنت پیامبران  در میان ما مسلمانان به فراموشی سپرده شده و انجام دادنش سخت، و اگر هم انجام می شود سودی در پی ندارد به دلیل آنکه به طرز صحیح انجام نمی شود و امروزه به عنوان یک شیوه پیشگیرانه از بیماری ها و نیز یک شیوه درمانی مدت هاست که در برخی از دانشکده های پزشکی آمریکا، آلمان،چین، پاکستان وغیره تدریس می شود.

این پزشک ادامه می دهد: گیاهان دارای مواد سمی خاصی هستند که فروش بدون نظارت و فله ایی آن کار پسندیده ایی نیست و حتی نوع منطقه کشت گیاه وکدام قسمت از گیاه رویشی تاثیر مستقیمی بر درمان دارد وحتی درمان بیماری از طریق طب سنتی گاهی نیاز به برخی از پرهیزات غذایی و دارویی و همچنین انجام اعمال یداوی دارد که عطاری های نا آگاه با تجویز خود سرانه بیماری فرد را تشدید میکند.

امید شکوه فر معتقد است زمانی طب سنتی میتواند کمک حال بیمار و یک راه تکمیلی برای درمان باشد که توانایی های پزشکی مدرن و سنتی برابر و در حد تخصص در رشته ی خود باشد اما عطاری ها که بعضا با گذراندن دوره های مقطعی و کوتاه خود را متخصص میخوانند آسیب های جدی را به بیمار می‌رساند. برای مثال کسی که آشنایی با خودرو دارد نمی‌تواند خود را مکانیک بداند و شهروندان باید از انجام سفارشات عطاری ها برای تسکین امراض پرهیز کنند.

بی عارضه فرض کردن گیاهان دارویی یک سادگی محض است

مهدی فلاح پزشک متخصص طب سنتی در رابطه با طرح ممنوعیت فروش گیاهان دارویی عطارایی ها می‌گوید: به قول گفتنی هر کسی را بحر کاری ساختند و عطاری ها فقط باید طبق مجوزشان به فروش گیاهان مفرد بپردازند.عطاری در گذشته با گسترده نبودن مراکز طب سنتی بار مسئولیت اطباء را به دوش کشیده اند اما اکنون با گذشت زمان و تحت تاثیر تخلفات گزارش شده ناشی از برخی عطاری ها و افزایش بیماری بیشتر افراد بیمار در اثر تجویز خود سرانه عطار ها، مقداراختیارات آن ها خوشبختانه کمتر شده است.

این پزشک ادامه می دهد: عطاری های نا آگاه با تجویزبی اصولی نسخه های یکسان برای تمام اقشار مختلف، آن هارا بیشتر در دام بیماری گرفتار می‌کنند و با تغییر ساختار عطاری ها به داروخانه های گیاهی میزان تخلفات برخی از عطاران کاهش و همچنین خسارات وارد شده را به شهروندان کاسته می‌شود.

مهدی فلاح می‌گوید: گفتن این حرف که استفاده گیاهان دارویی بدون تجویز پزشک متخصص چون از دل طبیعت است عارضه ای ندارد یک سادگی محض است زیرا بسیاری از گیاهان دارویی سمی هستند و یا ممکن است گیاه دارویی با داروی شیمیایی ایجاد تداخل کند و همچنین ممکن است دو گیاه دارویی عمل یکدیگر را خنثی یا تضاد یکدیگر عمل کنند که برای جلوگیری از این موارد باید فرد بیمار تحت نظر پزشک متخصص سنتی اقدام به مصرف گیاه دارویی نماید.

این پزشک معتقد است: بسته بندی سنتی عطاری ها خود یکی از علل تشدید بیماری، رواج میکروب یا آلودگی است که باید در قالب آزمایشگاهی تغیر کند. ۳۰درصد از کسانی که به مطب من مراجعه می‌کنند علت بیماریشان ناشی از استفاده  نا به جای گیاه دارویی بوده است اما خود آنها و عطار از این امر بی اطلاع هستند و با برسی عارضه های مشهود در این افراد شاهد عینی تجویز های خودسرانه عطارها می‌شویم.

پاسخ مسئولین

علی فاضلی رئیس اصناف تهران علی رقم انتشار خبرهای بسیاری در رسانه های مختلف در رابطه با ممنوعیت فروش گیاهان دارویی توسط عطاری ها را تکذیب کرد و گفت: عطاری ها همچنان در جای خود باقی می مانند و تنها نحوه خدمات رسانی عطاری ها تغییر خواهد کرد و کسانی که خواستار ادامه پیشه عطاری هستند باید آموزش هایی را تحت نظارت نهاد های بهداشتی ببینند و تاکنون به قوت خود باقی مانده است و چنین مصوبه ایی تایید نشده است.

خبرنگار ما در ادامه اظهارات رئیس اصناف تهران با محمود خدادوست معاون طب سنتی وزیر بهداشت اقدام به تماس های مکرری داشت اما موفق به برقراری ارتباط با این مقام مسئول نشد و همچنان جواب این سوال و نتیجه باقی است.