ابهامات شرعی دور جدید پیش‌فروش سکه

سید عباس موسویان در ارتباط با طرح جدید پیش فروش سکه (به صورت علی الحساب و نه قیمت قطعی) از سوی بانک مرکزی و احتمال وارد بودن برخی اشکالات شرعی به این شیوه پیش فروش گفت: از جهت شرعی اگر پیش فروش سکه در قالب قرارداد سلف باشد باید کل مبلغ قرارداد در ابتدا به صورت کامل و نقدی تحویل گرفته شود و نمی توان در قرارداد سلف بخشی را امروز و بخشی را در آینده تحویل گرفت. عضو کمیته بانکداری بدون ربا اظهار داشت: واقعیت این است که در پیش فروش سکه مطلب خیلی شفاف نیست و رئیس کل بانک مرکزی هم به صورت مبهم و مجمل مباحث را مطرح کردند و ماهیت قرارداد و اینکه چگونه انجام شود، چه مقدار بگیرند و چه قدر در آینده باشد، ابهام وجود دارد. موسویان ادامه داد: اگر قرارداد پیش فروش سکه که مدنظر بانک مرکزی است، به صورت سلف باشد از نظر شرعی اشکال دارد، چون باید کل مبلغ در روز معامله پرداخت شود. وی بیان داشت: اما اگر قرارداد دیگری مدنظر بانک مرکزی باشد، هنوز مشخص نیست و تا به امروز توضیحات بانک مرکزی درباره پیش فروش سکه و دریافت علی الحساب کافی نبوده است. عضو کمیته بانکداری بدون ربا افزود: در دور جدیدی که بانک مرکزی پیش فروش سکه را مدنظر قرار داده است با دوره های قبلی تفاوت دارد و هنوز از شفافیت لازم برخوردار نیست اما من به صورت کلی موافق پیش فروش سکه نیستم. موسویان با تاکید بر اینکه بانک مرکزی اشکالات پیش فروش‌های قبلی را تاحدودی برطرف کرده است، اظهار داشت: فردا در جلسه شورای فقهی بانک مرکزی این موضوع مطرح می شود و در آنجا باید ابعاد مختلف کار روشن شود. وی با تاکید دوباره بر اینکه در قراردادهای سلف مبالغ یکجا و به صورت نقدی تحویل داده می شود، گفت: بانک مرکزی باید در ارتباط با این شیوه پیش فروش سکه توضیحات کامل و روشنی ارائه کند. محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی در یک گفتگوی تلویزیونی جزئیات طرح جدید پیش فروش سکه از ابتدای اسفندماه سال جاری را اعلام کرد و گفت: از یکم اسفندماه سال جاری هر قطعه سکه پیش فروشی به قیمت علی الحساب 1 میلیون تومان آغاز خواهد شد. رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت: قیمت اصلی سکه بر اساس پیش بینی سود متعارف و نرخ تورم، در 6 ماه آینده تعیین می شود. بهمنی با اعلام اینکه در این مرحله پیش فروش سکه به صورت 6 ماهه خواهد بود، تصریح کرد: در صورت وجود تقاضا، بانک مرکزی پیش فروش را برای مدت بیشتری در نظر خواهد گرفت. وی بیان داشت: مبلغ 1 میلیون تومان برای هر قطعه سکه در زمان پیش ‌فروش به صورت علی‌ الحساب است و در زمان تحویل مابقی قیمت آن که قطعا کمتر از قیمت روز بازار خواهد بود تعیین و از خریدار اخذ می شود. پیش فروش خودرو مشکل شرعی ندارد موسویان همچنین در پاسخ به سئوال دیگری در ارتباط با اجرای شیوه مشابه پیش فروش توسط خودروسازان و دریافت مبالغی از سوی آنان برای تحویل خودرو در آینده، گفت: خودروسازان ابتدا قرارداد سلف منعقد نمی کنند و برنامه را به صورت مشارکت سرمایه گذاری در تولید و در نظر گرفتن سود دوره مشارکت انجام می دهند. عضو کمیته بانکداری بدون ربا اظهار داشت: با مطالعاتی که بر روی نحوه پیش فروش خودرو توسط خودروسازان انجام دادم، مشخص شد که شیوه مورد استفاده خودروسازان اشکالی ندارد و آنها پس از جذب سرمایه گذاری در تولید و در نظر گرفتن سود دوره مشارکت در مرحله سوم به مشتری اعلام می کنند که میزان سرمایه گذاری وی چه میزان شده ، چقدر سود دارد و سپس مبلغ خودرو مشخص و مابه التفاوت از مشتری درخواست می شود. وی خاطر نشان کرد: درباره خودروسازان ودیعه گذار در آخرین مرحله مابه التفاوت دارایی و قیمت خودرو را می پردازد و از این حیث قرارداد آنها صحیح و درست است ولی اطلاع رسانی کاملی برای مردم انجام نشده و شفافیت وجود ندارد. موسویان تصریح کرد: مردم در پیش فروش خودرو فکر می کنند مبلغی که در ابتدا می پردازند کل مبلغ قرارداد است اما مشارکت در چند مرحله صورت می گیرد و در این رابطه باید اطلاع رسانی دقیقی از سوی خودروسازان انجام شود.