حفظ نام ایران در تجارت«خاویار»
از دوران باستان تاکنون خاویار یکی از مجلل‌ترین خوراکی‌های دنیا بوده و این در حالی است که تا ۵ سال پیش دریای خزر ۹۰ درصد خاویار جهان را تامین می‌کرد اما با کم شدن ماهیان خاویاری، صید این نوع ماهی هم ممنوع شد و تولید خاویار ایران به‌شدت کاهش یافت.
ایران اما برای حفظ نام خود از ۵ سال پیش طرح استانداردسازی خاویار پرورشی را به کُدکس (کمیسیونی برای جمع‌آوری و تطبیق بین‌المللی استانداردهای مواد غذایی و ارائه آن به شکل واحد) ارائه داد تا همچنان نام ایران در تجارت جهانی باقی بماند. خوشبختانه این طرح از سوی کُدکس تایید و ایران به عنوان متولی استانداردسازی خاویار پرورشی انتخاب شد.
حال این پرسش مطرح است که دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان برای حفظ این جایگاه جهانی چه تمهیداتی در نظر گرفته است؟
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از روزنامه صمت ، مدیرکل دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان درباره چگونگی پذیرفته شدن ایران به عنوان متولی استانداردسازی خاویار پرورشی می‌گوید: اجلاس کدکس هر ۱۸ ماه یک بار برگزار می‌شود و ما از ۵ سال پیش به کدکس طرح استانداردسازی خاویار پرورشی را ارائه کردیم. از آنجایی که ایران برای نخستین بار این تقاضا را تنظیم کرده بود و در اجلاس‌های مختلف از این طرح دفاع کرد، در نهایت ایران به عنوان مدیر گروه بین‌المللی نظارت بر استاندارد خاویار پرورشی تعیین شد.
عیسی گلشاهی در گفت‌وگویی می‌افزاید: ما برای تدوین استاندارد از نظریه‌های علمی کارشناسان دیگر کشورها نیز بهره بردیم و طرح استاندارد جامعی به کدکس ارائه کردیم که خوشبختانه در زمستان ۹۴ این طرح مورد پذیرش کدکس بین‌الملل قرار گرفت و در اجلاس امسال مصوبه قطعی آن برای اجرا صادر شد.
گلشاهی درباره سابقه تولید خاویار در ایران اظهار می‌کند: ایران نسبت به سایر کشورها سابقه طولانی‌تری در تولید خاویار دارد. هرچند روسیه نیز سابقه تولید زیادی دارد اما همواره خاویار ایران به عنوان خاویار برتر در جهان شناخته شده است.
مدیر کل دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان تصریح می‌کند: خوشبختانه در ایران تعداد افراد متخصصی که بتوانند بر کار استاندارد نظارت داشته باشند زیاد است. ایران بیش از هر کشور دیگری نیروی متخصص و انسانی ماهر دارد که از این لحاظ هیچ مشکلی نداریم و این نیروی خبره می‌تواند بر کیفیت خاویار پرورشی نظارت کند. وی می‌افزاید: متاسفانه در بازار خاویار، محصولاتی عرضه می‌شود که اصل نیست. این نوع محصولات خاویار پرورشی را به مخاطره می‌اندازند و باعث می‌شوند مصرف‌کننده به گمراهی برود. در اصطلاح بازرگانی، بازار این محصولات نامرغوب را پس می‌زند و کسی آنها را خریداری نمی‌کند.
مدیرکل دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان می‌افزاید: حضور ایران به عنوان تنظیم‌کننده کیفیت، فروش خاویارهای اصل و واقعی را تضمین می‌کند. با پیش گرفتن این روال کشورهایی که خاویار باکیفیت تولید می‌کنند حضورشان در بازار حفظ می‌شود و به سود و درآمد قابل توجهی دست می‌یابند.
وی اظهار می‌کند: در حال حاضر ۳ موسسه در استان‌های شمالی کشور برای پرورش ماهیان خاویاری اعلام آمادگی کرده‌اند. مراکز پرورش ماهیان خاویاری، گلستان و مازندران از بزرگترین مراکز تولید خاویار هستند. عیسی گلشاهی در پایان می‌گوید: این قیبل موضوعات ملی هستند. به نظر من رسانه‌ها و بخش‌های دولتی و غیردولتی باید در جهت حفظ منافع ملی گام بردارند تا این قبیل موقعیت‌ها را حفظ کنیم.
برنامه‌ریزی برای تولید
رییس گروه بهبود کیفیت دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان با اشاره به اینکه طرح تدوین استانداردسازی خاویار پرورشی را از چند سال پیش به کدکس پیشنهاد دادیم، می‌گوید: همان‌گونه که می‌دانید سال‌ها پیش ایران یکی از بزرگترین کشورهای تولیدکننده خاویار دنیا بود.
مجید مصدق در گفت‌وگویی می‌افزاید: اما از آنجایی که خاویار وحشی -غیر پرورشی- به شدت کاهش پیدا کرد و صید ماهی‌های خاویاری در دریا ممنوع شد، میزان تولید خاویار در ایران به‌شدت کاهش پیدا کرد. رییس گروه بهبود کیفیت دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان اظهار می‌کند: هر چند هنوز خاویار ایران گران‌ترین خاویار جهان است اما ما تولیدکننده اصلی خاویار در جهان نیستیم به همین منظور برای حفظ نام ایران در بین تولیدکنندگان خاویار طرح تدوین استانداردسازی خاویار را به کدکس بین‌المللی ارائه کردیم تا همچنان نام خود را در رده نخست این تجارت حفظ کنیم.
وی در ادامه می‌افزاید: چین در سال ۴۰ تن ماهی خاویاری تولید می‌کند و سردمدار تولید خاویار در جهان است. بعد از چین، ایتالیا و فرانسه در پرورش ماهی خاویاری پیشگام هستند. ایران در بخش خاویار پرورشی گام‌هایی برداشته ولی هنوز تولیدکننده بزرگ نیستیم. مصدق اظهار می‌کند: پیش از ایران چند کشور دیگر از جمله فرانسه پیشنهاد طرح تدوین استانداردسازی خاویار پرورشی را به کدکس داده بودند اما از آنجایی که ما زودتر از فرانسوی‌ها طرح خود را به سایت رسمی ارائه دادیم طرح ایران پذیرفته شد و رهبری کارگروه بین‌المللی برای تضمین استاندارد خاویار به ما واگذار شد.
وی درباره مراحل استاندارد خاویار می‌گوید: برای تایید هر استانداردی باید از ۸ مرحله گذشت. ما در اجلاس کدکس نروژ که سال گذشته برگزار شد در مرحله ۳ بودیم اما با رفع موانع و مشکلات توانستیم از مرحله ۳ بگذریم و به مرحله ۵ برسیم و در اجلاس جهانی که چند هفته پیش برگزار شد تایید نهایی را گرفتیم.
مجید مصدق اظهار می‌کند: ما ۵ سال پیش طرح تدوین استاندارد خاویار پرورشی را مطرح کردیم. ایران در بحث خاویار یک کشور مطرح و شناخته شده است. همان‌طور که اشاره کردم گران‌ترین خاویار جهان خاویار ایرانی است و این نشانی است که به نام ایران ثبت شده است.
وی در ادامه می‌افزاید: این طرح در اختیار ماست و اگر در اجرای این طرح کم‌کاری کنیم بدون تردید کدکس این مدیریت را از ما پس می‌گیرد. ما برای اینکه خود متولی این مسئولیت شویم در تمام اجلاس‌ها شرکت می‌کردیم و نماینده علمی و تجاری خود را می‌فرستادیم.
مجید مصدق اظهار می‌کند: ایران در سطح بالا خاویار پرورشی تولید نمی‌کند. ولی باید نام خود را در میان ۱۴۰ کشور عضو کدکس حفظ می‌کرد به همین دلیل در بعد علمی سعی کردیم قدم‌هایی برداریم. رییس گروه بهبود کیفیت، دفتر بهبود کیفیت، فرآوری و توسعه بازار آبزیان در پایان اظهار می‌کند: ما چندین استخر پرورش ماهی خاویاری احداث کردیم. چشم‌انداز ما تولید ۱۰۰تن خاویار در سال است که با همت و پشتکار می‌توانیم به این مهم دست یابیم.
