کمک۷۰هزارتومانی؛ جبران‌هزینه یا پرداخت‌طلب؟

پیشتر، گمانه زنی های نمایندگان مجلس دامنه 200 تا 400 هزارتومانی را نشانه گرفته بود، اهدافی که شمس الدین حسینی، سخنگوی دولت آنها را غیر واقعی اعلام کرد. سپس صحبت از توزیع کالابرگ(کوپن) به میان آمد که ارایه طرح اجرایی آن به جایی نرسید. بدین ترتیب، بار دیگر نگاه ها به افزایش هر چه بیشتر کمک نقدی معطوف شد ولی شب گذشته و در پایان نشست های شبانه مجلس و دولت طی دو هفته گذشته، دامنه 70 تا 100 هزارتومانی برای توزیع نقدی میان دهک های 7 گانه که حدود 60 میلیون نفر از جامعه را در بر می گیرد، مورد توافق نهایی قرار گرفت. حال دو سوال پیش می آید اول این که ارقام مطرح شده در جریان این نشست ها با کدام واقعیت های اقتصادی همخوانی دارد؟ تعیین دامنه 70 تا 100 هزارتومانی به چه معناست؟ برای تعیین رقم جبرانی هزینه های تحمیل شده به مردم طی یکسال گذشته، سه سناریو می توان در نظر گرفت: 1- محاسبه افت قدرت خرید مردم طی یکسال گذشته در فاصله آذرماه 91 تا آذرماه 90 بر اساس نرخ تورم اعلام شده بانک مرکزی(27.4%). بر این اساس یارانه نقدی 45 هزار و 500 تومانی در ماه به طور متوسط 12 هزار و 467 تومان از قدرت خرید خود را از دست داده است. لذا برای جبران سالانه این افت قدرت خرید باید کمک جبرانی 149 هزا و 604 تومانی در نظر گرفت. 2- محاسبه میزان افت ارزش پول ملی در طول یکسال گذشته منتهی به آذرماه 1391. در قالب این برآورد، نرخ دلار آزاد به طور متوسط در آذرماه سال 90 حدود 1379 تومان ارزیابی شده است. طی آذرماه سال 91 نیز نرخ مبادله ای دلار آمریکا حدود 2450 تومان بوده است که نشان از رشد 78 درصدی نرخ دلار و افت 78 درصدی ارزش پول ملی دارد. لذا قدرت خرید یارانه نقدی ماهانه حدود 35 هزار و 490 تومان و سالانه 425 هزار و 880 تومان کاهش یافته است. 3-اما گلایه ای که طی دو سال گذشته همواره در قالب نظرات مخاطبان خبرآنلاین که مشمول در یافت یارانه نقدی هستند، مطرح شده، تاخیر ادامه دار دولت در واریز به موقع یارانه نقدی بوده است. با وجود این که از آغاز اجرای قانون هدفمندی یارانه ها که 28 آذرماه سال 89 بود، بیست و پنج ماه و نیم می گذرد، دولت تاکنون 24 مرحله پرداخت یارانه نقدی داشته است. لذا دولت تاکنون تاخیر 1.5 ماهه در پرداخت یارانه نقدی داشته است. تاخیری که معادل نقدی آن 68 هزار و 250 تومان است.

در نتیجه ارزیابی سه فرضیه فوق، نحوه محاسبه احتمالی دامنه 70 تا 400 هزارتومانی پرداخت جبرانی مشخص می شود. دامنه ای که رعایت کف آن در واقع جبران بدهی دولت به مشمولان دریافت یارانه نقدی است و پرداخت مازادی محسوب نمی شود. اما توافق دولت بر سر رقم 70 تا 100 هزارتومانی یک معنای دیگر هم دارد و آن این که می توان حدود احتمالی تاثیر اجرای هدفمندی یارانه ها در افزایش نرخ تورم را محاسبه کرد. زمانی که نرخ تورم یکساله منتهی به آذرماه سال 91 حدود 149 هزار و 604 تومان از قدرت خرید سالانه یارانه نقدی کاسته، تن دادن دولت به جبران 70 تا 100 هزارتومان آن به این معناست که دولت به طور تلویحی پذیرفته است که 47 تا 67 درصد از نرخ تورم حاصل شده، تحت تاثیر اجرای هدفمندسازی یارانه بوده است.