چرا شبکه‌های اجتماعی داخلی محبوب نیستند؟

و در آخرین اظهار نظر، ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی اعلام کرده است که در حال مذاکره با بخش خصوصی هستند تا اقدام به راه‌اندازی کنسرسیومی برای شبکه اجتماعی داخلی کنند و مذاکره با اپراتورهای داخلی هم با هدف تشویق آنها برای ایجاد شبکه اجتماعی داخلی ادامه دارد و زمانی که مذاکره‌ها به نتیجه برسد سه شرکت داخلی فعال با توانایی جذب بیش از 10 میلیون مشترک راه‌اندازی می‌شود. در این میان این سؤال به ذهن می‌رسد که عملکرد شبکه‌های اجتماعی داخلی مانند بیسفون، سلام، فانوس، سروش، ساینا و... چگونه است و چرا هنوز کاربران از این شبکه‌های اجتماعی آنچنان که باید استقبال نکرده اند؟ پرداخت الکترونیکی راهی برای افزایش کاربران به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران ، «علت موفق نبودن پیام رسان‌ها یا همان شبکه‌های اجتماعی داخلی برداشته نشدن گام‌های خوب و محکم در ابتدای کار بخصوص از نظر فنی است. از این‌رو باعث شد کاربرهای ایرانی پیام رسانان خارجی را به داخلی‌ها ترجیح دهند و داخلی‌ها بازار را به خارجی‌ها واگذار کنند. جعفر خورشاد مدیرعامل رسانه‌ای سروش و مهدی علیزاده مدیر طرح ابرک معتقد هستند اگر شبکه‌های اجتماعی داخلی از نظر فنی قوی ظاهر شوند و سرویس‌ها و خدماتی بومی ارائه کنند که شبکه‌های خارجی قادر به ارائه این خدمات و سرویس‌ها به کاربران نباشند و به عبارتی محتوای ایرانی داشته باشند، می‌توان کاربران شبکه‌های اجتماعی داخلی را افزایش داد.

جعفر خورشاد مدیرعامل رسانه‌ای سروش که شبکه اجتماعی «سروش» را ارائه کرده است می‌گوید: در داخل دو گروه وجود دارند که یک گروه از محصولات داخل استفاده می‌کند و گروه دیگر از محصولات خارجی، بنابراین اگر بخواهیم به آنها بقبولانیم فقط از محصول داخلی استفاده کنند، کار اشتباهی است. باید برای دریافت بازخوردهای واقعی از مردم محصول خوبی را به کاربران تحویل دهیم. خورشاد معتقد است ارائه سرویس بومی از سوی شبکه‌های اجتماعی در جهان نیز در حال روی دادن است پس باید به این سمت حرکت کرد تا بتوان کاربران را به سمت استفاده از شبکه‌های داخلی سوق داد.

خورشاد به پرداخت‌های الکترونیکی از طریق شبکه‌های اجتماعی داخلی اشاره کرده و می‌افزاید: اگر سرویس پرداخت الکترونیکی روی پیام رسان شبکه اجتماعی قرار داده شود چون ارائه چنین سرویس‌هایی بومی است و رقبای خارجی نمی‌توانند سرویس‌های بومی به کاربر ارائه دهند به مرور زمان کاربران داخلی از شبکه‌های اجتماعی وطنی استقبال می‌کنند. وی می‌افزاید: درست است که پیام رسان‌های داخلی جای کار دارند تا جای رقبا را در داخل کشور بگیرند ولی اگر سرویس‌های خوب و باکیفیت ارائه شود به طور حتم کاربران داخلی استقبال می‌کنند.

امکان جذب میلیونی کاربران آری یا خیر سؤال دیگری هم که مطرح می‌شود این است که آیا امکان جذب بیش از 10 میلیون کاربر وجود دارد یا خیر؟ خورشاد معتقد است اگر سرویس‌های خوبی در شبکه‌های اجتماعی داخلی ارائه شود بیشتر از این میزان نیز کاربران از شبکه‌های اجتماعی داخلی استفاده خواهند کرد. خورشاد در ادامه دوباره به بحث ارائه خدمات بانکی از سوی پیام رسانان داخلی اشاره کرده و می‌گوید: اگر بانک‌ها اعلام کنند کسانی که از پیام رسان داخلی استفاده کنند، هزینه‌ای بابت انجام خدمات بانکی نمی‌گیرند، قطعاً بسیاری از مردم از این خدمات استفاده می‌کنند و به شبکه‌های اجتماعی داخلی علاقه‌مند می‌شوند. خورشاد با بیان اینکه عده‌ای معتقدند که انجام تراکنش USSD از طریق پیام رسانان شبکه‌های داخلی امنیت ندارد، گفت اگر امنیت ندارد کد امنیتی تعریف کنند.

ما اطمینان داریم اگر چنین اتفاقی رخ دهد خیلی‌ها از شبکه اجتماعی داخلی استفاده می‌کنند. اما در این میان مرتضی برجی رساندن تعداد کاربران داخلی به 10 میلیون کاربر را آمار و ارقام فضایی دانسته و می‌گوید: هر کسی که بگوید می‌تواند تعداد کاربران را به بیش از 10 میلیون کاربر برساند کار مشکلی در پیش دارد چرا که با توجه به تجربه سال‌هایی که ما در «ساینا» داریم هر بار که تعداد کاربران افزایش یافته است با یک چالش جدید روبه‌رو شده‌ایم و مشکلات و مدیریت کاربران با سرورهای داخل بیشتر می‌شود. برجی می‌افزاید: بحث این است اکنون نرم افزار و پلتفرم‌هایی که برای شبکه‌های اجتماعی داخلی استفاده می‌شود در واقع بسیاری از نرم افزارهای خارجی است که ایرانی شده و بیش از یک میلیون کاربر را نمی‌تواند، مدیریت کند. به نظرم مرکز ملی فضای مجازی درباره ادعاهای مطرح شده باید راستی آزمایی انجام دهد. تجربه ما در ایجاد و مدیریت شبکه‌های اجتماعی داخلی کم است و اگر برخی شبکه‌های اجتماعی خارجی کاربران زیادی را به خود جذب کرده است ضمن داشتن تجربه بالا، روی شبکه‌های خود بسیار فکر کرده و آنها را با هزینه‌های کلان چندین میلیون یورویی پیاده‌سازی کرده و پشتیبانی می‌کنند.

فرهنگسازی برای جلب اعتماد کاربران نبود اعتماد کاربران به شبکه‌های اجتماعی داخلی یکی از چالش‌های بزرگی است که به عقیده فعالان در این زمینه نیازمند فرهنگسازی از سوی مدیران بالا دستی است چرا که شبکه‌های اجتماعی داخلی هزینه‌ای برای تبلیغ در این باره ندارند. مرتضی برجی مدیر طرح ساینا می‌گوید: برای جلب اعتماد از نظر امنیتی باید بحث فرهنگی و تبلیغات گسترده‌ای از سوی مسئولان و رسانه ملی صورت بگیرد. برجی با بیان اینکه اقدام‌ها باید نامحسوس باشد تا پاسخ دهد، می‌افزاید: کاربر ایرانی زمینه ذهنی‌اش منفی است و فکر می‌کند اگر در شبکه اجتماعی داخلی ثبت‌نام کند تمام اطلاعات وی در اختیار نهادهای امنیتی قرار می‌گیرد در صورتی که واقعیت این گونه نیست و باید با کار فرهنگی، این ذهنیت منفی از ذهن کاربران داخلی پاک شود. وی می‌افزاید: کاربران باید بدانند استفاده از فضای مجازی نیز مانند استفاده از تلفن همراه است و تنها در صورتی که خلاف و جرمی صورت بگیرد، امکان دسترسی به اطلاعات کاربران آن هم تنها با مجوز قضایی وجود دارد. مانند دنیای واقعی در این فضا نیز درصد بسیار اندکی از مردم مرتکب جرم می‌شوند بنابراین برای افرادی که از این محیط، به صورت سالم استفاده و قوانین جامعه را رعایت می‌کنند مشکلی وجود ندارد و اطلاعات آنها نزد شبکه اجتماعی داخلی محفوظ خواهد بود.

مدیر طرح ساینا با بیان اینکه رسانه ملی نیز خود به استفاده از شبکه‌های خارجی دامن می‌زند، می‌گوید: وقتی رسانه ملی شبکه اجتماعی داخلی را معرفی نمی‌کند نشان دهنده این است که شبکه‌های داخلی مناسب نیستند. وقتی هم می‌گوییم شبکه‌های اجتماعی داخلی را نیز در کنار خارجی‌ها معرفی کنید، می‌گویند پول بدهید. می‌گوییم مگر تلگرام پول می‌دهد، می‌گویند به آنها دسترسی نداریم ولی برای دریافت هزینه به شما که دسترسی داریم.

مهدی علیزاده مدیر طرح ابرک اعتقاد دارد برای معرفی و جلب اعتماد کاربران نیاز است این شبکه‌های اجتماعی داخلی از طریق برنامه‌های صدا و سیما معرفی بشوند او در این رابطه می‌گوید: برنامه‌ای همچون «خندوانه »که بینندگان زیادی دارد با معرفی پیام رسان داخلی می‌تواند با آنها در ارتباط باشد از آنجایی که برخی برنامه‌ها طرفداران زیادی دارد از این طریق کمک می‌شود تا دانلود پیام رسان داخلی بالا برود و به این طریق کاربران دیگر هم به سمت اپلیکیشن داخلی سوق داده می‌شوند. وقتی کاربران بینند که دوستانشان از اپلیکیشن داخلی استفاده می‌کنند آنها نیز برای برقراری ارتباط با دوستان خود از آن اپلیکیشن استفاده می کنند. به نظر من تنها کافی است که کاربران به سمت استفاده از پیام‌رسان های داخلی سوق داده شوند و با توجه به تجربه‌ای که به‌دست آورده ام کاربران به استفاده از پیام رسان عادت می‌کنند، فقط کافی است آنها را به استفاده از پیام رسان داخلی ترغیب کنیم.