«بویینگ» در منگنه جمهوریخواهان
اکثریت جمهوریخواه مجلس نمایندگان امریکا تدابیر تازه‌ای را با هدف مسدود کردن فروش هواپیماهای مسافربری بویینگ به ایران تصویب کرده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد ، تصویب این طرح حالا ابهام بزرگی را مقابل برنامه اصلی ایران مبنی بر تجهیز ناوگان هوایی ایران، از پس چهار دهه را با علامت سوال بزرگی روبه‌رو می‌کند. در حالی که بویینگ، مذاکراتی مستقیم را با ایران برای فروش ١٠٠ فروند هواپیما آغاز کرد که ایرباس و ایران پیش‌تر توافق‌هایی در این زمینه به دست آورده بودند. منابع خارجی اما از چندی پیش از ابهاماتی سخن می‌گفتند که کار فروش هواپیما به ایران از سوی ایرباس را با خلل روبه‌رو کرده بود. ابهاماتی که در این حوزه ایجاد شد اما با آغاز مذاکرات بویینگ و ایران، کمرنگ‌تر از قبل روی خط خبر رفت تا اینکه با طرح مجلس نمایندگان مجلس امریکا منع فروش بویینگ به ایران مورد تصویب قرار گرفت.
حالا نه‌تنها بحث تجهیز حمل و نقل هوایی کشور با ابهام رو به‌رو شده، بلکه به نظر می‌رسد اگر باراک اوباما، رییس‌جمهوری امریکا، موضع قاطع نگیرد و همان‌طور که وعده داده، تهدیدهای علیه برجام را با وتو رو به‌رو نکند، مذاکرات هسته‌ای و آینده توافق ایران و کشورهای ١+٥ هم بیش‌از‌پیش با خطر مواجه می‌شود. وزارت خارجه ایران نیز از دولت ایالات متحده خواست موانع اجرایی شدن برجام را از سر راه بردارد. نمایندگان مجلس آمریکا بعد از ظهر پنجشنبه در یک رای‌گیری شفاهی دو متمم را در این زمینه که به لایحه بودجه خدمات مالی پیوست شده بود، تصویب کردند؛ حال آنکه دولت امریکا و اوباما پیش از این اعلام کرده بودند هر مصوبه‌ای که به تضعیف توافق اتمی با ایران منجر شود را وتو خواهد کرد. وزارت خارجه ایران نیز روز گذشته اعلام کرد که دولت امریکا باید موانع را حل کند.
بهرام قاسمی، سخنگو و رییس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه در واکنش به مصوبه اخیر مجلس نمایندگان امریکا برای جلوگیری از فروش هواپیماهای بویینگ به ایران گفت: دولت امریکا موظف است هرچه با برجام مغایرت داشته باشد را رفع کند. او تاکید کرد: برای جمهوری اسلامی ایران عمل به تعهدات طرف مقابل اهمیت دارد و ما به مسائل داخلی امریکا کاری نداریم و دولت ایالات متحده را مسوول اجرای تعهدات آن کشور می‌دانیم. قاسمی با بیان اینکه چگونه آنها موانع داخلی‌شان را مرتفع کنند، مشکل دولت امریکاست افزود: حساسیت‌ها و گروکشی‌های جناح‌های داخلی در امریکا آن هم در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری قابل درک است اما بی‌شک زیان جبران‌ناپذیر این اختلافات داخلی و کارشکنی‌ها و بدعهدی‌ها نصیب خودشان خواهد شد. تلاش ایران و نظر مثبت دولت امریکا پس از توافق هسته‌ای رییس‌جمهوری و وزیر راه و شهرسازی ایران در نخستین سفر خود به فرانسه اقدام به امضای موافقتنامه خرید هواپیما از شرکت ایرباس کردند چرا که ناوگان هوایی ایران در سال‌های تحریم بیشترین مشکلات را تحمل کرده بود. هر چند که پس از گذشت چند ماه مسوولان ایرباس نسبت به اجرای قرارداد خود با ایران اعلام تردید کردند و مدعی شدند که به دلایلی از جمله عدم ارتباط نظام بانکی ایران با نظام بانکی جهانی، امکان معامله هنوز فراهم نشده است. درواقع به نظر می‌رسد که دست‌هایی نامریی وجود دارند که با تمام توان خود از پروسه تنش زدایی و توافق هسته‌ای غرب و ایران ناراضی هستند و با هر روشی قصد دارند آتش تنش آینده را روشن کنند. جریانات دست راستی، به ویژه در امریکا، در تمام هفت ماه گذشته از هیچ تلاشی برای ایجاد مانع سر راه ایران دریغ نکردند. البته پس از اعلام تردید مسوولان شرکت فرانسوی ایرباس، مسوولان بویینگ از تلاش‌های خود برای آغاز مذاکره با ایران سخن گفتند و این مساله از طرف مسوولان صنعت هوایی کشور هم تایید شد. دولت امریکا هم نسبت به این مساله ابراز تمایل کرد و جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه امریکا اعلام کرده بود: وزارت خارجه امریکا از اطلاعیه مجموعه بویینگ درباره امضای قرارداد با شرکت هواپیمایی ایران که در چارچوب فعالیت‌های ثبت شده در توافق جامع هسته‌ای ایران است استقبال می‌کند. واشنگتن آماده صدور مجوز برای قرارداد با ایران در زمینه فروش هواپیماهای مسافربری است. تلاش‌های جمهوریخواهان برای فشار بر ایران پس از اظهارات کربی، به نظر می‌آمد که ایران با کمترین حاشیه می‌تواند مشکلات ناوگان هوایی خود را برطرف کند. در خبرها آمده بود که معامله ایران با بویینگ برای خرید حدود ١٠٠ هواپیما است که این را می‌توان بزرگ‌ترین معامله ایران و امریکا پس از انقلاب در نظر گرفت. مهم‌ترین دلیلی که طراحان این متمم در مجلس نمایندگان ایالات متحده از آن نام بردند امکان استفاده ایران از هواپیماهای مسافربری در جهت مقاصد نظامی است. در همین رابطه و به گزارش آسوشیتدپرس پیتر روسکام نماینده اهل ایلینوی ادعا کرده که این هواپیماهای مسافربری ممکن است مورد استفاده سپاه پاسداران ایران قرار گیرد. او گفت: دادن این نوع هواپیماها به ایران، که هنوز بزرگ‌ترین حامی دولتی تروریسم در جهان است، به این معنی است که کالایی در اختیار آنها می‌گذاریم که می‌تواند برای مقاصد نظامی استفاده شود.
در سوی دیگر، عمده مخالفان منع فروش هواپیما به ایران، طرح فوق را سیاست جمهوریخواهانی می‌دانند که قصد تضعیف برجام را دارند. درواقع تندروهای امریکایی، کماکان معتقدند برجام آنچنان که باید و شاید بازدارنده نیست و ایران می‌تواند از خلاهای موجود در آن برای مقاصد هسته‌ای و نظامی استفاده کند.
به هر روی تنها راه برای قانون شدن این طرح، امضای رییس‌جمهوری امریکا است که پیش از این به کنگره و سنا هشدار داده بود طرح‌هایی که به تضعیف توافق با ایران بینجامد را وتو می‌کند؛ ولی اگر این طرح تبدیل به قانون شود، می‌تواند بر سایر شرکت‌هایی که قصد فروش هواپیما به ایران دارند را تحت‌تاثیر قرار دهد زیرا تقریبا همه جت‌هایی که امروز تولید می‌شوند حداقل ١٠ درصد از قطعات امریکایی را مورد استفاده قرار می‌دهند و همین امر سبب می‌شود که بدون مجوز امریکا امکان فروش هواپیما به ایران به حداقل برسد. لازم به ذکر است ایران قصد دارد با خرید ٤٠٠ تا ٥٠٠ فروند هواپیما در ١٠ سال آینده، ناوگان هواپیمایی خود را نوسازی کند.
