آیا وام 80 میلیونی بازار مسکن را تکان داد؟

کاهش سود تسهیلات 80 میلیون تومانی مسکن از 14 به 11 درصد از جمله مهمترین تغییرات در این وام‌هاست که به گفته محمدهاشم بت‌شکن با توجه به اینکه نرخ سود تسهیلات کاهش پیدا کرده است، علاقه‌مندی هم برای سپرده‌گذاری در بانک مسکن افزایش پیدا می‌کند. 19 خردادماه 1394 سپرده‌گذاری برای تسهیلات صندوق پس‌انداز مسکن یکم آغاز شد، بدین ترتیب افراد می‌توانستند با سپرده‌گذاری مبالغ 40، 30 و 20 میلیون تومان بعد از گذشت یک سال به ترتیب در شهر تهران 80 میلیون، شهرهای بالای 200 هزار نفر جمعیت 60 میلیون و در سایر مناطق شهری 40 میلیون تومان وام مسکن دریافت کنند. در ابتدا برخی از شرایط این تسهیلات سبب کاهش میل و رغبت در میان مردم برای استفاده از این تسهیلات شد، اما رفته رفته برخی از این شرایط برداشته یا تغییر یافت. از جمله این شرایط می‌توان به شرط تاهل اشاره کرد، چرا که در ابتدا قرار بر این بود که تنها افراد متاهل بتوانند از این تسهیلات استفاده کنند اما بعدتر اعلام شد که علاوه بر افراد متاهل، افراد مجرد بالای 18 سال نیز می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند. اما با این حال باز هم بر سر مبلغ اقساط، سود تسهیلات، دوره بازپرداخت و... نارضایتی‌های وجود داشت. چرا که با وجود اینکه سود سپرده‌های بانکی در سال گذشته طی دو دوره از 22 درصد به 18 درصد کاهش یافته بود، توقعات به این صورت بود که سود تسهیلات نیز، به ویژه تسهیلات مسکن کاهش یابد، تا اینکه در سال گذشته سود این تسهیلات که در ابتدا 14 درصد اعلام شده بود با کاهش یک درصدی به 13 درصد رسید که به این ترتیب مبلغ اقساط این تسهیلات نیز از یک میلیون و 150 هزار تومان به یک میلیون و 100 هزار تومان کاهش یافت. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از اقتصاد، اما باز هم گفته می‌شد که مبلغ اقساط این وام‌ها زیاد و سودشان نیز به نسبت سود تسهیلات مسکن در کشورهای دیگر بسیار بالاست. تا اینکه در تیرماه امسال در پی کاهش مجدد سود سپرده‌های بانکی از 18 به 15 درصد، بار دیگر سود تسهیلات مسکن از 13 درصد به 11 درصد کاهش یافت که بر اساس این کاهش دو درصدی سود تسهیلات، مبلغ اقساط نیز بین 9 تا 10 درصد کاهش یافت. به این ترتیب اقساط معمولی ماهانه - غیر پلکانی- وام 80 میلیونی صندوق پس‌انداز یکم مسکن که با احتساب سود 13درصدی و مدت زمان بازپرداخت 12 ساله، حدود یک میلیون و100 هزار تومان بود با کاهش دو واحد درصدی سود این تسهیلات، معادل 9 درصد کاهش و به یک میلیون تومان رسید. در این رابطه محمدهاشم بت‌شکن گفت: از سال گذشته روزانه 160 نفر برای دریافت تسهیلات مراجعه می‌کردند که در حال حاضر این رقم به 210 تا 220 نفر(با رشد 37‌درصدی) در روز افزایش پیدا کرده است. مدیر عامل بانک مسکن گفت: معاملات مسکن از فروردین و اردیبهشت‌ماه حرکت خوبی را آغاز کرده و تسهیلات ساخت مسکن در دی‌ماه 94 حدود 50 درصد رشد داشته است و به نظر می‌رسد حرکت خروج از رکود بخش مسکن آغاز شده است. وی با اشاره به اینکه با کاهش نرخ سود بانکی انگیزه برای استفاده از تسهیلات خرید و ساخت افزایش پیدا می‌کند، گفت: صندوق‌های پس‌انداز مبتنی بر رژیم پس‌اندازی هستند و با توجه به اینکه نرخ سود تسهیلات کاهش پیدا کرده است، علاقه‌مندی هم برای سپرده‌گذاری در بانک مسکن افزایش پیدا می‌کند البته با وجود اینکه نزدیک به یک ماه از ارائه اولین سری این تسهیلات 80 میلیون تومانی می‌گذارد، اما اختلاف نظرهایی در رابطه با تاثیرگذاری این وام‌ها بر بازار مسکن وجود دارد، عده‌ای معتقدند این‌گونه اقدامات دولت می‌تواند کمک بسیاری به بازار مسکن کند. اما در مقابل برخی عقیده دارند شرایط سخت این وام‌ها سبب شده تا افرادی که نیازمند واقعی مسکن هستند، نتوانند از آنها بهره‌مند شوند. محمدحسن مرادی، مدیر طرح و برنامه بانک مسکن در رابطه با این موضوع گفت: بازار هدف بانک مسکن،‌ اقشار جامعه با دهک یک و دو نیست زیرا زمانی که صحبت از تسهیلات می‌شود، بازگشت این تسهیلات اولین شرطی است که بانک مدنظر قرار می‌دهد. بانک باید مطمئن باشد تسهیلات ارائه‌شده برمی‌گردد. از این‌رو به نظر می‌رسد بازپرداخت این تسهیلات از توان دهک یک و دو جامعه خارج است. اقشار با این دهک درآمدی ممکن است در تامین معاش روزانه خود با گرفتاری همراه باشند، بنابراین اگر این افراد بخواهند به بانک‌ها نیز، اقساط بپردازند، قطعاً باید انتظار نکول تسهیلات را در آن بخش داشته باشیم. او افزود: در این زمینه بایستی سازمان‌های حمایتی مانند بهزیستی، بنیاد مسکن، کمیته امداد و به شکل کلی خود دولت برای این دسته از افراد چاره‌ای بیندیشند. در این میان بانک مسکن می‌تواند صرفاً به عنوان عاملی برای اعطای تسهیلات باشد، همان‌طور که در مسکن مهر به این صورت بود. بانک مسکن در حال حاضر، در همین حد می‌تواند کمک کند. اما در رابطه با دهک‌های بعدی جامعه، دو نکته وجود دارد. اول اینکه، تسهیلاتی که وجود دارد در سقف خودش است، پس افراد می‌توانند متناسب با میزان اقساطی که می‌توانند پرداخت کنند،‌ از تسهیلات کمتری بهره‌مند شوند. او در ادامه بیان کرد: به این معنی که به جای دریافت یک وام 80 میلیون‌تومانی، یک وام 40 میلیون‌تومانی بگیرد و خانه‌ای با قیمت پایین‌تر و در محله‌ای پایین‌تر خریداری کند که توان اقساط آن را داشته باشد. اما نکته دوم این است که اگر فرض بر این باشد، تسهیلات بانک مسکن مناسب دهک‌های بالای درآمدی جامعه است، در این صورت باز هم ایرادی ندارد چرا که ارائه تسهیلات به این افراد کمک می‌کند تا واحدهای خود را با واحدهای بهتر در مکان‌های بهتر جایگزین کنند که این خود باعث می‌شود اثر این تسهیلات بانک به تدریج به دهک‌های درآمدی پایین جامعه نیز برگردد. به گفته این مقام مسوول بانک مسکن زیرا به این وسیله عرضه واحدهای کوچک‌تر و ارزان‌قیمت‌تر در بازار افزایش می‌یابد و از آنجا که تعداد عرضه نسبت به گذشته افزایش پیدا می‌کند ممکن است قیمت مسکن کاهش پیدا کند یا حداقل واحدهای با این متراژ گران نشوند و افراد بتوانند از آنها استفاده کنند. در این زمینه اگر به آمار حجم معاملات بانک مرکزی در ماه‌های اخیر نیز بنگریم، می‌بینیم که عمده معاملات در متراژهای کوچک و در مناطق متوسط و میانی شهر بوده است که این آمار از معاملات نشان می‌دهد، آثار تسهیلات بانک مسکن به بازار هدف خود را تحت‌الشعاع قرار داده است.