محدودیت سنی رانندگی در دنیا چگونه است؟
مسئله سن، موضوع مهمی است که در بیشتر کشورها نسبت به آن سختگیری‌هایی انجام می‌شود و از یک سنی به بعد محدودیت‌هایی پیش روی افراد سالمند هنگام رانندگی قرار می‌گیرد.
بالا رفتن سن جزء جدایی ناپذیر طبیعت انسان است و همزمان، ایجاد برخی تغییرات در بدن باعث بروز بیماری‌ها و مشکلاتی می‌شود که نیاز به مراقبت و درمان دارد. این مسئله در مقوله رانندگی که نیاز به دقت بالایی دارد، از اهمیت زیادی برخوردار است. به طور کلی، تصادفات جاده‌ای نهمین علت مرگ و میر به شمار می‌رود و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ به پنجمین عامل مرگ و میر در دنیا تبدیل شود. تصادفات سالانه مرگ و میر ۲/۲ درصد از کل آمار مرگ و میر جهان را به خود اختصاص می‌دهد. سالانه حدود ۱/۳ میلیون نفر در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند که به طور متوسط آماری معادل روزانه ۳ هزار و ۲۸۷ نفر را شامل می‌شود. بیش از نیمی از جان باختگان تصادفات جاده‌ای جوانان بین ۱۵ تا ۴۴ سال هستند. مهم‌ترین مسائلی که در دوران سالمندی، رانندگی را دشوار و خطرناک می‌کند کاهش توان بدنی و بروز مشکلاتی در بینایی و عملکرد شناختی افراد است. با بالا رفتن سن علاوه بر کاهش قدرت بینایی و شنوایی، عملکرد شناختی نیز کاهش می‌یابد و همین امر خطر بروز تصادفات را افزایش می‌دهد. حداقل‌های سنی در رانندگی برخی کشورها مانند ایران، مجوز رانندگی را از ۱۸ سالگی برای افراد صادر می‌کند و آنها از این سن به بعد با دریافت گواهینامه می‌توانند اقدام به رانندگی کنند. اما این سن در برخی دیگر از کشورها کمی متفاوت است به عنوان مثال، کشورهایی چون استرالیا، کانادا، ال‌سالوادور، ایسلند، هند، استونی، مقدونیه، مالزی، نیوزلند، نروژ، فیلیپین، روسیه، عربستان سعودی، اسلوونی، سوئد، انگلیس و آمریکا از جمله کشورهایی هستند که پایین‌ترین سن اعطای مجوز رانندگی را دارند و افراد از سنین زیر ۱۷ سال می‌توانند به طور قانونی رانندگی کنند. در این بین، در ایالت آلبرتای کانادا و چند ایالت آمریکا، افراد در ۱۴ سالگی مجوز رانندگی می‌گیرند. این در حالی است که نیجریه با تعیین سن ۲۳ سالگی، بالاترین سن مجاز برای رانندگی را در دنیا دارد. سن بالای راننده، زنگ خطر برای مسافران طبق مطالعاتی که در سال‌های اخیر در آمریکا انجام شده، محققان دانشگاه «ملون» دریافتند که شمار تصادفات و مرگ و میر رانندگانی که بالای ۸۵ سال سن دارند در مقایسه با افراد جوان حدودا ۴ برابر بیشتر است. این در حالی است که افراد سالمند در هنگام رانندگی معمولا از انجام حرکات خطرناک در بزرگراه‌ها و سرعت‌های بالا خودداری می‌کنند. اما مسئله‌ای که در این میان مطرح است، ارتباط مستقیمی با وضعیت سلامت آنها و کیفیت حواس شنیداری و بینایی آنها دارد که تحلیل رفتن آن در سنین میانسالی می‌تواند خطرآفرین باشد. آمریکا: در سال ۲۰۱۲ در آمریکا، حدود ۳۶ میلیون راننده ۶۵ سال به بالا گواهینامه دریافت کردند. علاوه بر این که رانندگی باعث فعال شدن و احساس استقلال در سالمندان می‌شود، اما خطرات ناشی از جراحات و کشته شدن بر اثر تصادفات رانندگی نیز از جمله نگرانی‌هایی است که در این قشر وجود دارد. به طور متوسط، در آمریکا، سالانه ۵۸۶ فرد سالمند در تصادفات آسیب می‌بینند. در سال ۲۰۱۳، حدود ۵ هزار و ۶۷۱ سالمند در تصادفات رانندگی کشته و ۲۲۲ هزار نفر نیز مجروح شدند و به طور کلی، در سال ۲۰۱۳، رانندگان ۶۵ سال به بالا عامل ۱۷ درصد تصادفات مرگبار در آمریکا بوده‌اند. آمارها حاکی از آن است که شمار رانندگان ۷۰ سال به بالا که در تصادفات مرگبار دخیل بوده‌اند از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۹ حدود ۳۹ درصد افزایش داشته است. حدود ۸ درصد دارندگان گواهینامه رانندگی در فلوریدا افراد ۶۵ سال به بالا هستند و این تعداد تا دهه آینده ۲۵ درصد افزایش می‌یابد. در سال ۲۰۱۳، ۳۶/۸ میلیون راننده ۶۵ سال به بالا در آمریکا گواهینامه دریافت کرده‌اند. در واقع، هیچ محدودیت سنی برای رانندگی وجود ندارد اما رعایت برخی مسائل هنگام تمدید گواهینامه رعایت می‌شود که با هدف بالا بردن ایمنی افراد مطرح می‌شوند. به عنوان مثال، در آلاسکا، راننده‌های ۶۹ سال به بالا باید به طور حضوری برای تمدید گواهینامه مراجعه کنند. در ایالت ایلینویز، افراد ۷۵ سال به بالا پیش از اعطای گواهینامه مورد آزمایش قرار می‌گیرند. در ایالت «آیووا»، به افراد ۷۰ سال به بالا گواهینامه‌های ۵ تا ۲ ساله داده می‌شود. انگلیس: تعداد افراد بالای ۷۰ سال انگلیسی که دارای گواهینامه هستند در سال ۲۰۱۳ از مرز ۴ میلیون نفر رسید. گزارش‌های حاکی از آن است که پیرترین شهروند انگلیسی دارای گواهینامه، زنی ۱۰۷ ساله است و به طور کلی، حدود ۱۹۱ فرد بالای ۱۰۰ سال در این کشور گواهینامه دارند. این در حالی است که حدود ۴ میلیون و ۱۸ هزار و ۹۰۰ فرد بالای ۷۰ سال در انگلیس دارای گواهینامه رانندگی هستند. سازمان حمل و نقل انگلیس اعلام کرده که مدارکی دال بر این وجود ندارد که نشان دهد رانندگان سالمند بیشتر از سایر رانندگان عامل تصادفات هستند و از این رو، برنامه‌ای برای محدود کردن اعطای گواهینامه به این گروه و آموزش‌های اجباری به آنها وجود ندارد. در سال ۲۰۱۱، حدود ۱۰ هزار و ۹۷۴ تصادف رانندگی به ثبت رسید که راننده خودروها را افراد بالای ۷۰ سال بر عهده داشتند. این در حالی است که در همین سال، شمار تصادفاتی که جوانان ۱۷ تا ۱۹ سال عامل آن بودند، ۱۱ هزار و ۹۴۶ تصادف اعلام شده است. مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد که رانندگان ۷۵ سال به بالا ۶ درصد دارندگان گواهینامه رانندگی را شامل می‌شوند اما تنها ۴/۳ درصد تمام کشته شده‌ها و مجروحان را تشکیل می‌دهند. در انگلیس، هیچ منع قانونی برای رانندگی افراد سالمند وجود ندارد و نمی‌توان سن دقیقی برای توقف مجوز رانندگی افراد در نظر گرفت. به عبارتی، افراد تا زمانی که از نظر جسمی و تأییدیه پزشکی منع رانندگی نداشته باشند می‌توانند پشت فرمان بنشینند. افرد بالای ۷۰ سال در انگلیس باید هر ۳ سال یک بار برای تمدید گواهینامه خود مراجعه کنند اما در این میان، هیچ الزامی برای انجام معاینات پزشکی وجود ندارد. اما این افراد چنانچه از نظر بینایی یا جسمی دچار مشکل شوند باید رانندگی را کنار بگذارند. ایتالیا: شمار مرگ و میر و مصدومان تصادفات جاده‌ای ایتالیا در سال ۲۰۱۳ ۱۸۱ هزار و ۲۲۷ نفر گزارش شده که از این میان، ۳ هزار و ۳۸۵ کشته و ۲۵۷ هزار و ۴۲۱ نفر مجروح به جا گذاشته است که نسبت به سال ۲۰۱۲ حدود ۷/۳ درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین در ایتالیا شاهد کاهش ۵۲/۳ درصدی کشته‌های جاده‌ای از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۳ بوده‌ایم. آمارها حاکی از آن است که شمار کشته‌شده‌های تصادفات جاده‌ای در ایتالیا در بین جوانان ۲۰ تا ۲۴ سال رقم بیشتری را نسبت به افراد ۴۰ تا ۴۴ سال نشان می‌دهد. با توجه به این که با بالا رفتن سن، احتمال ضعف بینایی و سایر مشکلات جسمی افزایش می‌یابد، سیستم اعطای گواهینامه و تمدید آن در افرادی سالمند فرق می‌کند. سالمندان ایتالیایی برای تمدید یا گرفتن گواهینامه در فواصل کم‌تری باید اقدام کنند که به طوری که افراد ۵۰ تا ۷۰ ساله در فاصله هر ۵ سال، افراد ۷۰ تا ۸۰ ساله در فاصله بین هر ۳ سال و افراد ۸۰ سال به بالا در فاصله هر ۲ سال باید برای تمدید مراجعه کنند و هر بار نیز باید تحت معاینات پزشکی قرار گیرند.
