بازار آینه و شیشه: مشکلی در تولید نداریم

تاریخچه تولید و کاربرد شیشه به حدود بیش از ۴ هزار سال پیش بر می‌گردد. ولی تقریباً ۲ هزار سال پس از کشف آن بود که کاربرد شیشه در پنجره‌ها مطرح شد. ظاهراً این تکنیک اختراع اروپاییان نیست و باید زادگاه آن را در چین، هند یا به احتمال قوی در خاورمیانه جست‌وجو کرد.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فرصت امروز، به هرحال بعد از گذشت سال‌ها شیشه کاربردهای فراوانی داشته است و از آن برای تزیین یا بخشی از یک سازه استفاده می‌شود. بسیاری از وسایل امروزی مورد نیاز ما از در و پنجره گرفته تا شیشه‌های اتومبیل همه جزو همین فعالیت است.

قدمت تولید شیشه در ایران به سال‌های جنگ‌جهانی دوم برمی‌گردد و نخستین کارخانه شیشه کشور در حوالی میدان بهمن فعلی افتتاح شد. برای بررسی بیشتر بازار شیشه و آینه با مهندس محمدعلی قنبری رئیس اتحادیه شیشه و آینه تهران به گفت‌وگو پرداخته‌ایم.

کوره‌ها خاموش شدنی نیست

مهندس قنبری در خصوص بازار شیشه می‌گوید: نیاز به مصرف شیشه دائمی است و تعطیلی ندارد. در حال حاضر ما مشکلی از لحاظ تولید و قیمت نداریم. مشکل اصلی تولیداتی است که در واحدهای تولیدی مانده و عرضه نمی‌شود.

وی در این مورد توضیح می‌دهد: تولید و ذوب شیشه با سایر فعالیت‌ها فرق دارد. در صنایع دیگر هر وقت که لازم باشد دستگاه‌ها را خاموش می‌کنند ولی در کار شیشه، کوره باید همیشه روشن بماند. مدت زمان کارکرد یک کوره شیشه بین ۱۸ تا ۲۰ سال است و در این مدت اصلاً نباید خاموش باشد. به همین خاطر تولید شیشه هم یک کار دائمی و همیشگی است. چون اگر کوره خاموش شود، مواد مذاب داخل آن از سنگ سخت‌تر شده و قابل استفاده نیست.

وی در مورد تولید محصولات شیشه‌ای در کشور گفت: صنعت شیشه یک صنعت کاملاً داخلی است و وابستگی به خارج از کشور ندارد. هم‌اکنون علاوه بر تأمین نیاز داخل ۴۰درصد تولیدات ما صادر می‌شود.

هشت واحد بزرگ تولیدی در این حرفه مشغول به فعالیت هستند که با دستگاه‌های تمام خودکار و با استفاده از نیروهای انسانی متخصص به کار مشغولند و روزانه بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار مترمربع شیشه در کشور تولید می‌شود. ساخته‌های واحدها شامل انواع شیشه، آینه، شیشه ضدگلوله، سکوریت، دو جداره و چند جداره، خم، میز، دکوراتیو و. . . می‌شود. ماده اصلی تولید شیشه سیلیس است که در بیشتر نقاط کشور یافت می‌شود.

در هر صورت مشکلی برای تولید داخلی وجود ندارد. ضمن اینکه در مورد راه‌اندازی، تعمیر و تجهیز ماشین‌آلات نیازی به خارج از کشور نیست و نگهداری از ادوات صنعتی توسط نیروهای متخصص بومی انجام می‌شود. برای تعمیرات نیازی نیست که کارشناس و مهندس از خارج بیاید، خودمان کارها را حل و فصل می‌کنیم.

صادرات غیرنفتی و مشکل ساختمان

قنبری در مورد مشکلات پیش‌روی این حرفه می‌گوید: اگر دولت و مسئولان بتوانند مشکل بازار مسکن را حل کنند، بازار شیشه رونق زیادی پیدا می‌کند. ساختمان که بدون شیشه قابل استفاده و سکونت نیست و یکی از اصلی‌ترین ملزومات خانه به حساب می‌آید. همانطور که گفتم، ۴۰ درصد تولیدات داخلی به خارج از کشور صادر می‌شود. عمده صادرات به کشورهای همسایه، آسیای میانه و حتی برخی کشورهای اروپایی مثل آلمان، ایتالیا و انگلیس است.

چون هزینه انرژی در این کشورها بالاست برای‌شان صرف نمی‌کند تولید انبوه داشته باشند، بنابراین سراغ ما می‌آیند چون می‌دانند که کیفیت کارهای ایرانی بسیار بالاست. ضمن اینکه هزینه‌های بسته‌بندی و حمل ونقل هم زیاد است و سراغ این کار نمی‌روند. وی در مورد اقلام صادراتی شیشه کشور می‌افزاید: انواع شیشه در قطعات مختلف و با ضخامت‌های دو میلی‌متر تا ۱۹ میلی‌متری تولید و عرضه می‌شود.

واحد شیشه

رئیس اتحادیه شیشه و آینه تهران می‌گوید: واحد تولید شیشه جام است، مثل توپ برای پارچه. هر جام معادل یک شیشه یک تکه به ابعاد ۲۱/۳ متر در ۵/۲متر است. برای بعضی از شیشه‌ها این اندازه‌ها تغییر می‌کند و به ۶ در ۳/۵ متر می‌رسد. از سال ۱۳۷۱ فناوری جدیدی در تولید شیشه ظهور کرد که فلوت نام دارد. فلوت یکی از بهترین فناوری‌هایی است که در این حوزه ابداع شده است.الان همه تولیدات ایرانی با همین تکنولوژی ساخته می‌شود و فاقد کمترین موج و انحنا است. این مسئله بسیار مهم است به‌خصوص در شیشه‌های اتومبیل که وجود موج در شیشه باعث خطای دید می‌شود.

وی در مورد اشتغال این صنعت می‌گوید: با اینکه تمام کارها اتوماتیک است، بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر در هر کارخانه مشغول به کار هستند که کارهای مختلفی مانند جابه‌جایی، حمل ونقل، مخلوط کردن مواداولیه و… را انجام می‌دهند. از لحاظ دانش فنی روز در شرایط خوبی قرار داریم و مطابق با شرایط روز دنیا جلو می‌رویم.

فناوری‌های نو در تولید شیشه‌های هوشمند

شیشه هوشمند، گونه‌ای از شیشه و پنجره است که با استفاده از فناوری‌های نوین می‌توان با آن میزان جذب نور را در این‌گونه از شیشه‌ها تغییر داد. شیشه‌های آفتابگیر از انواع آن است. مفهوم شیشه‌های ضد آفتاب در ساختمان به این معناست که این شیشه‌ها می‌توانند از جذب گرمای نامطلوب ناشی از تشعشع پرتوهای نور خورشید پیشگیری کنند.

بیشتر شیشه‌ای که در ساختمان استفاده می‌شود، در جبهه بیرونی ساختمان قرار می‌گیرد. از این رو کنترل نور و حرارت وارد شده به بنا از این راه انجام شده و شیشه‌ها نقش بسیار مهم و پر رنگی در پایدار بودن (زیست‌محیطی) ساختمان ایفا خواهند کرد. تحقیقات انجام شده در راستای بهبود کیفی شیشه‌ها، با بهره‌گیری از فناوری نانو، مشتمل بر چهار تصمیم کاربری است.

نخست، پوشش‌هایی به شکل فیلم‌های بسیار نازک که به طیف خاصی از امواج حساسند. چنین پوشش‌هایی این پتانسیل را برای شیشه فراهم می‌آورند تا بسامدهای ناخواسته فروسرخ (که سبب گرم شدن فضا می‌شوند) را فیلتر کرده و از ورود آنها به داخل ساختمان جلوگیری کنند.

اگر چه این رویکرد سبب می‌شود ساختمان، انرژی گرمایی کمتری از نور خورشید دریافت کند، اما این نگرش، نوعی نگرش منفعلانه قلمداد می‌شود. به‌عنوان یک راهکار فعال، روش دوم مبتنی بر فناوری گرمافامی (ترموکرومیک) است که به وسیله آن، شیشه به گرما واکنش نشان داده و نوعی سازوکار عایق‌بندی حرارتی را بر سر راه نور خورشید میسر می‌کند، درحالی‌که ساختمان از کسب نور کافی محروم نخواهد شد. در حالت کلی، این سازوکار مبتنی بر کسب نور کافی بدون کسب انرژی گرمایی است.

راهکار سوم، به نتیجه مشابهی اما با روش متفاوتی دست می‌یابد. در این روش که موسوم به فوتوکرومیک است، شیشه با افزایش جذب خود به تغییرات شدت نور واکنش نشان می‌دهد. روش آخر، استفاده از پوشش‌های برق‌فام (الکتروکرومیک) است که در آن، شیشه به وسیله یک لایه از‌تری‌اکسیدتنگستن یا اکسیدنیکل، به تغییر ولتاژ ایجاد شده واکنش نشان می‌دهد.

در این روش به محض لمس یک دکمه بر تیرگی شیشه افزوده خواهد شد. ظهور فناوری نانو، زمینه‌ساز استفاده از نوعی شیشه برق‌فام نوین در ساختمان شد. نخستین و مهم‌ترین وجه تمایز میان فرآورده‌های جدید و نمونه‌های قدیمی‌تر، در این است که در فرآورده‌های جدید، تنها فشار دادن یک دکمه برای ایجاد تغییر در میزان انتقال نور از شیشه و تغییر از وضعیتی به وضعیت دیگر کافی است و مانند نمونه‌های قدیمی، نیازی به برقراری دائم جریان الکتریکی (تا هنگامی که بخواهیم شیشه تیره بماند) نیست.

به این معنا با فشار دادن یک کلید شیشه از حالت شفاف خارج شده و با فشار دکمه دیگر به وضعیت قبلی بازمی‌گردد. از دیگر وجوه برتری نانو شیشه‌های آفتابگیر امکان برقراری سطوح مختلفی از انتقال پرتوها به وسیله میزان متفاوتی از تیرگی است.

حدود یک سوم انرژی یک ساختمان از طریق پنجره‌ها هدر می‌رود. به همین دلیل تلاش برای کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها روی پنجره‌ها متمرکز شده است. مطالعات زیادی برای یافتن روش‌های ذخیره انرژی صورت گرفته و نیاز به ذخیره انرژی باعث شده تا انواع جدیدی از پنجره‌های شیشه‌ای در ساختمان‌ها و همچنین در دیوارهای سالن کنفرانس در اداره‌ها به‌کار برده شود.

این تکنولوژی کاربردهای فراوانی دارد. به‌عنوان مثال شیشه‌ای را تصور کنید که قابلیت تغییر از حالت شفاف به حالت کدر، توسط یک کلید را داشته باشد. می‌توان از این شیشه برای پنجره خانه (در حالت نیاز به ایجاد عدم دید)، برای جلوی فروشگاه‌ها در شب و همچنین حمام استفاده کرد. با وجود اینکه استفاده از این شیشه خصوصی، هنوز متداول نشده اما نمونه‌های زیادی در تمام دنیا وجود دارد.

پنجره‌های هوشمند موجود، از پنجره‌های الکتروکرومیک گرفته تا پنجره‌های با ذرات معلق، همگی به کمک ما شتافته تا به طریق هوشمند به کنترل و بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌ها و اماکن عمومی کمک کند. تصور کنید که در یکی از گرم‌ترین روزهای آفتابی در تابستان، نور خورشید مستقیماً به اتاق شما می‌تابد و هیچ راه گریزی به جز استفاده از پنجره‌هایی با شیشه‌های دودی برای متعادل‌تر کردن گرما و نور اتاق ندارید.

همچنین دوست دارید تا تنها زمانی‌که نور شدت دارد شیشه درست مانند عینک‌های فتوکرومیک دودی شود. شیشه‌های الکتروکروماتیک دسته‌ای از شیشه‌ها هوشمند از الکتروکروماتیک‌ها بهره می‌برند. الکتروکروماتیک‌ها موادی هستند که رنگ آنها در اثر جریان الکتریکی تغییر می‌کند. جریان الکتریسته با ایجاد واکنش شیمیایی سبب تغییرات خصوصیات مواد می‌شود و کاری می‌کند تا آنها نور را جذب یا منعکس کنند. امروزه از صنعت الکترونیک در ساخت این نوع از شیشه‌های پنجره استفاده می‌شود.

نور خورشید به شیشه‌ها می‌تابد، اما از طرفی جریان الکتریکی برقرار شده، سبب می‌شود تا یون‌ها از لایه ذخیره یونی به سمت لایه هدایت یونی حرکت کرده و به لایه الکتروکروماتیکی رجعت و شیشه را شفاف کنند. با قطع الکتریسیته فرآیند برعکس عمل کرده شیشه مجددا تیره می‌شود. یکی از ویژگی‌های مواد الکتروکروماتیکی قابلیت تنظیم آنهاست به‌طوری که می‌توان شدت کدری آنها را با تغییر مقدار جریان تنظیم کرد.