چهار ضلعی تحلیل رفتار اوپک

تکلیف برخی اعضای اوپک از مدت ها قبل روشن است؛ مواضع ایران برای میزان تولید در ماه‌های آینده، موضع عربستان و تغییر جهت در موضوع استراتژی انرژی، فشار کاهش قیمت بر سایر اعضا و البته نگاه وزیر انرژی روسیه از گردهم‌آیی اوپکی‌ها همگی می‌تواند دید روشنی نسبت به آنچه که قرار است در اوپک امسال پیش بیاید را می‌دهد. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، تاکنون اظهار نظر سران، آمار و ارقام و اتفاقات بازار نفت مسیری را که قطار اوپک قرار است در ریل آن پیش برود تقریبا روشن کرده به غیر از اینکه با وجود کم شدن امیدها نسبت به توافق نفتی محکمی پس از باز شدن درهای بسته نشست اوپک، آیا باید انتظار شعله‌ور تر شدن آتش اختلافات بین اوپکی‌ها را انتظار داشت یا شرایط با همین روابط نه چندان گرم ادامه پیدا می‌کند. 1. روسیه علاقه‌اش به مذاکره را از دست داده است روسیه مهم‌ترین صادرکننده نفت خارج از اوپک به شمار می‌رود و بنابراین احتمال اینکه با اوپکی‌ها حاضر شود روی شرایط یکسانی در بازار نفت توافق کند کم است، سیاست روسیه نیز در هفته‌ها و ماه‌های پس از اوپک بر همین عدم مشارکت بود و در مقابل قیمت‌ها نزولی نفت در بازار معتقد بود بازار خود را نتظیم میکند و نیاز به دخالت نیست اما این موضع روسیه در سال جدید میلادی تا حدی تغییر کرد که در نشست‌ها دوحه برای رسیدن به توافقی روی فریز تولید نفت شرکت کرد، نشست‌های که کارشکنی عربستان باعث شکست آن شد. حالا موضع روسیه بار دیگر به حالت گذشته بازگشته، با افزایش تدریجی قیمت‌ها، الکساندر نواک وزیر انرژی این کشور می‌گوید نه تنها در نشست اوپک حاضر نمی‌شود بلکه به نظرش دیگر صحبت از فریز نفتی در شرایط رو به افزایش قیمت نفت بی معنا است. از سوی دیگر نواک با اشاره به اینکه آمارهای اوپک از میزان افزایش تولید کشورهای عضو، عددی اغراق شده است، به مدیریت این سازمان نفتی انتقادد وارد می‌کند. آنچه طبق گزارش اوپک از میزان افزایش تولید در ماه های گذشته اعلام شده است افزایشی 484 هزار بشکه برای ماه آوریل است، عددی که نواک ادعا می‌کند تنها در حدود 100 هزار بشکه بوده است. 2. ایران به توافق فریز نفتی نمی‌پیوندد اگرچه برخی آمارها ادعا می‌کند تولید نفت در ایران به 4 میلیون بشکه در روز یعنی عددد مورد نظر بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران برای پیوستن به فریز نفتی رسیده است، اما آمارهای ایران این عدد را نشان نمی‌دهد، به گفته جوادی، مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، تولید نفت ایران در حال حاضر چیزی در حدود سه میلیون و 800 هزار بشکه است. در کنار این آمارها او موضع ایران را به روشنی مشخص کرده است، جوادی اعلام کرده که ایران بر اساس برنامه‌های خود، در حال حاضر تصمیمی برای پیوستن به فریز نفتی یا کاهش تولید و صادرات نفت خام خود ندارد. این گفته‌ها می‌تواند حاکی از این باشد که ایران به طور کلی علاقه چندانی به پیوستن به طرح فریز نفت ندارد. 3. حرکت صعودی قیمت نفت می‌تواند ادامه نیابد هفته‌های گذشته، هفته‌های شانس برای بازار نفت بوده است، کاهش برنامه‌ریزی نشده در میزان تزریق نفت به بازار باعث شده قیمت‌ها با رشدی چشم گیر مواجه شوند، آتش‌سوزی یکی از مناطق نفت‌خیز در کانادا و ناآرامی‌ها در ونزوئلا، نیجریه و لیبی مجموعه میزان عرضه نفت خام به بازار را در حدود 2.5میلیون بشکه در روز کاهش داده است. با این وجود میزان ظرفیت ذخیره‌سازی نفت همچنان به طور کامل پر است و این نشان می ‌دهد کاهش برنامه‌ریزی نشده تولید نفت در هفته های اخیر نمی‌تواند مشکل مازاد عرضه به بازار را برای همیشه حل کند بلکه تنها برای مدتی آن را متوقف می‌کند. از سوی دیگر در بازاری که بالغ بر 80 میلیون بشکه نفت خام در روز تولید می‌شود، این میزان کاهش عدد کوچکی در مقابل کل تولید و عرضه روزانه است، در واقع افزایش تولید نفت از سوی عربستان در ماه‌های پیش از آن، افزایش ادامه دار تولید و عرضه نفت در ایران و افزایش ظرفیت تولید نفت خام آمریکا به راحتی می‌تواند کاهش ناخواسته تولید در هفته‌های گذشته را پوشش دهد. تحلیل گران به بیان دیگر با نگاهی به وضعیت اخیر بازار نفت می‌گویند نباید روی ادامه روند افزایشی ماه می قیمت نفت در ماه‌های آتی نیز حساب باز کرد. 4. تلاش برای یارگیری تقابل عربستان و ایران واضح‌ترین و قابل یش‌بینی ترین نکته در نشست صد و شصت ونهم اوپک است، تقابلی که نه تنها در عرصه اقتصاد و بازار نفت بلکه در عرصه سیاست نیز از ماه‌ها قبل آغاز شده است. عربستان موضع تازه‌ای برای اوپک و تولید نفت ندارد و حتی می‌توان گفت تغییر وزیر نفت این کشور نیز در راستای حفظ موضع افزایش تولید و تلاش برای کسب سهم بیشتر بازار بوده است نه تغییر آن. وزیر تازه عربستان برای نخستین بار است که در اوپک حاضر می‌شود و البته این کشور با توجه به داشتن نقش عمده‌ای که در حجم تولید نفت اوپک دارد، به تنهایی وزنه سنگینی در این سازمان به شمار می رود، اما ایران به عنوان بزرگترین رقیب آن از چنین وزنی برخوردار نیست. حرکت ایران در بازی فریز نفتی پس از اولین نشست دوحه و طرح موضوع فریز نفتی، برگزاری نشست دیگری برای یارگیری بود، بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران پس از اولین نشست دوحه، همتایان قطری، عراقی و ونزوئلایی خود را به تهران دعوت کرد و در نتیجه نهایی این نشست اعلام کرد ایران اگرچه تا رسیدن به سطح تولید پیش از تحریم به فریز نمی‌پیوندد، ازاجرای چنین طرحی حمایت خواهد کرد. رفتار ایران پیش از نشست اوپک، نیز مشابه است، وزیر نفت ایران دیداری با وزیر انرژی و منابع معدنی اندونزی داشته و اعلام کرده این دو کشور مواضع مشابهی در اوپک خواهند داشت. همه اینها فاکتورهایی است که تحلیل‌گران نسبت به نشست اوپک در نظر می گیرند، برخی از این رفتارها در بازار میتواند موقتی باشد، مثل کاهش تولید نفت در لیبی که تا حد زیادی برطرف شده یا کاهش تولید نفت در نیجریه و کانادا که به زودی به طور کامل حل می‌شود، برخی دیگر نیز در بلندمدت ادامه پیدا خواهد کرد، مانند به هم‌ریختگیهای ونزوئلا و کاهش شدید تولید نفت در این کشور در پی آن. برخی اتفاقات نیز قابل پش‌بینی بوده‌اند، مانند بی‌علاقه شدن روسیه به مذاکره با اوپکی ها پس از شکست دستیابی توافقی در نشست مشترک اوپک و غیر اوپک. روسیه می‌خواهد ثابت کند نشست اوپک با غیبت او به اندازه نشست دوحه اهمیت ندارد و اوپک کارکرد خود را از دست داده است. در نهایت اینکه اوپک آیا بار دیگر خود را نجات داده و بازی بازار نفت را عوض می‌کند پرسشی است که طی ساعات آتی و پس از خروج وزیران کشورهای عضو از اتاق مذاکره راحت‌تر می‌توان به آن پاسخ داد.