برداشت ایرانیان از منابع آب؛ 4 برابر استاندارد
از روزهایی که در اطراف دریاچه ارومیه به جای تاک‌های انگور، کشت سیب ترویج شد؛ رفته‌رفته تیشه بر ریشه دریاچه زده شد و بحران به قدری شدید شد که خطر خالی شدن استان‌های همجوار دریاچه خودنمایی می‌کرد.
این مخاطره عظیم هم، پای کشورهای اروپایی و حتی امریکا را برای نجات دریاچه به میان آورد و امروز برای احیای دریاچه ٢٧ راهکار ارایه شده است. سه دانشگاه صنعتی‌شریف، ارومیه و تبریز با همکاری متخصصین دانشگاهی و دستگاه‌های اجرایی و مراکز تحقیقات بین‌المللی از جمله دانشگاه‌های زوریخ سوییس، یوتا امریکا، واخنینگن هلند و بن آلمان، ستاد احیای دریاچه ارومیه را در تدوین برنامه‌های احیای این میراث مشترک جهانی یاری می‌کنند.
به گزارش اقتصادانلاین به نقل از اعتماد ، عیسی کلانتری، دبیرکل ستاد احیای دریاچه ارومیه در نشست مشترک ستاد احیا و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) با منتخبین سفرا و سازمان‌های بین‌المللی بیان کرد. در این نشست که با هدف تبادل دانش فنی در حوزه مدیریت منابع آب و حفاظت از تالاب‌ها و دریاچه‌ها برگزار شد، سفرای ژاپن، هلند، دانمارک، سوییس، فنلاند، بلژیک، اتریش، استرالیا، روسیه، کره و اسپانیا و نمایندگانی از سازمان‌های بین‌المللی همچون فائو و یونسکو و برخی مقام‌های دولتی ایران حضور داشتند. دبیرکل ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به خشکی دریاچه آرال و گرد و غبارهای برخاسته از مناطق خشک عراق و سوریه، تاکید کرد: ایران در معرض بیشترین خطر از این گرد و غبار است.
تقریبا تمام تالاب‌های مهم ایران خشک شدند کلانتری به مشکلات کمبود آب ایران در چند سال اخیر که ملموس‌تر شده نیز اشاره کرد و اعلام کرد: تقریبا تمام تالاب‌های مهم ایران یا خشک شده‌اند یا در حال خشک شدن هستند. به گفته او براساس شاخص کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل، در صورتی که میزان مصرف آب هر کشور حداکثر تا ٢٠ درصد منابع آب تجدیدپذیر آن کشور باشد، به لحاظ پایداری منابع آب و محیط زیست در محدوده ایمن خواهد بود.
دبیرکل ستاد احیای دریاچه ارومیه، ادامه داد: اگر این میزان بین ٢٠ تا ٤٠ درصد باشد، با فرض اینکه برنامه‌ریزی مناسبی شده باشد، می‌توان خطرات احتمالی آن را مدیریت کرد. البته وی یادآور شد: اگر این مصرف، بالای ٤٠ درصد باشد، خطرات ناشی از آن جبران‌ناپذیر خواهد بود و کشور به بحران آبی وارد خواهد شد.
کلانتری با اشاره به اینکه میزان مصرف سالانه آب در ایران، بیش از ٨٥ درصد منابع تجدیدپذیر را به خود اختصاص می‌دهد، تاکید کرد: افزایش بیش از اندازه مصرف منابع آب تجدیدپذیر، دلیل اصلی کاهش ذخیره آبی دریاچه‌ها و تالاب‌های کشور ما و دریاچه ارومیه است.
از تغییرات اقلیمی تا گونه‌های پرآب دبیرکل ستاد احیای دریاچه ارومیه، در این نشست به دلایل متعددی که کارشناسان برای خشک شدن دریاچه ارومیه مطرح کرده بودند نیز پرداخت و اظهار داشت: از دید کارشناسان تغییرات محسوس در پارامترهای اقلیمی از جمله کاهش بارش‌ها طی ٢٠ سال اخیر و تغییر در الگوی بارش، افزایش تقاضای آب در بخش کشاورزی به دلیل توسعه اراضی کشاورزی به علاوه تغییر در الگوی کشت و استفاده از گونه‌های پرآب‌بر از عوامل موثر بر این خشکی است. از نگاه این کارشناسان، عدم‌مدیریت منابع آب سطحی و زیرزمینی شامل؛ برداشت غیرمجاز آب‌های سطحی، برداشت بیش از حد مجاز از چاه‌های قانونی، احداث چاه‌های غیرمجاز و غیره از دیگر مسائلی است که باعث کاهش ورودی حقابه دریاچه ارومیه و عدم‌تامین نیاز اکولوژیکی آن است. وی معتقد است: این مشکلات در حال جهانی شدن است و خشکی دریاچه ارومیه یک نماد عینی برای درک منطقی از خشکی در ایران است.
حمایت دانشگاه‌های داخلی و خارجی از دریاچه مشاور معاون اول رییس‌جمهوری یادآور شد که یونسکو این دریاچه را با توجه به اهمیت آن، جزو ذخایر زیست‌کره قرار داده و آن یک تالاب بین‌المللی است. امروز نیز به دلیل مسائل زیست‌محیطی و استراتژیک و مشکلات گرانبار حاصل از خشک شدن آن، مورد توجه سازمان‌های دولتی و غیردولتی ملی و بین‌المللی قرار گرفته است. کلانتری از حمایت‌های دولت یازدهم به ریاست دکتر حسن روحانی و تشکیل کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه با مسوولیت دکتر اسحاق جهانگیری سخن گفت و در تشریح عملکرد این کارگروه، بیان کرد: با توجه به اصل ١٣٨ قانون اساسی تصمیمات این کارگروه به مثابه تصمیمات هیات دولت است. او یادآور شد: دولت یازدهم در برنامه ١٠ ساله احیای دریاچه، هفت میلیارد دلار، به طور متوسط سالانه ٧٠٠ میلیون دلار هزینه خواهد کرد. دبیرکل ستاد احیای دریاچه ارومیه، اذعان کرد: نگاه دولت در احیای دریاچه ارومیه فراتر از اصلاح ساختار مدیریت منابع و مصارف آب است بلکه توجه عمیق به مشارکت مردم، توانمندکردن آنها و تفویض اختیار به آنهاست. او ادامه داد: اجرای این برنامه‌ها چنین طراحی شده تا از توانایی علمی دانشگاه‌های داخلی مثل دانشگاه ارومیه، تبریز، صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، تربیت مدرس و خارجی شامل زوریخ سوییس، یوتا امریکا، واخنینگن هلند و بن آلمان بیشترین بهره‌برداری صورت گیرد.
کلانتری با اشاره به اینکه ما حاضریم تجربه‌های با ارزش خود را با سایر کشورها به اشتراک بگذاریم، گفت: بهره‌گیری از تجارب بین‌المللی و شرکت‌های خصوصی ملی و بین‌المللی از دیگر برنامه‌های ستاد احیا است. او سپس از کشورها، سازمان‌های بین‌المللی و دانشگاه‌های ملی و بین‌المللی خواست تا تجارب موفق و آموخته‌های با ارزش خود در زمینه مدیریت منابع و مصارف آب، کنترل و کاهش تقاضای آب، تکنولوژی‌های بروز کشاورزی، مقابله با پدیده گرد وغبار، سازگاری با تغییرات آب و هوا، جلب مشارکت‌های مردمی و در نهایت احیای تالاب‌ها و دریاچه‌های خشک شده یا در حال خشک را به طرح ملی نجات دریاچه ارومیه منتقل کنند. مشاور معاون اول رییس‌جمهوری در بخش دیگر سخنانش، از همکاری ستاد احیای دریاچه ارومیه و فائو در زمینه مدیریت منابع و مصارف آب با محوریت بخش کشاورزی که بخشی از آن مطالعات تحت عنوان مدیریت پایدار آب توسط دولت ژاپن تامین اعتبار شده است، سخن گفت و از حمایت دولت ژاپن و فائو قدردانی کرد.
