مذاکره دوباره ایران و آژانس؛ یک ماه دیگر

دور هفتم مذاکرات ایران و آژانس که در روزهای پایانی هفته گذشته در محل سازمان انرژی اتمی ایران در تهران برگزار شد، ابتدا قرار بود یک روزه باشد، اما به دلیل طولانی شدن مذاکرت، در پایان روز چهارشنبه اعلام شد که این گفت‌وگوها یک روز تمدید می‌شود. بنابراین هرمان ناکارتس، معاون مدیر کل آژانس و علی اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس در راس دو هیات بار دیگر رودر روی هم نشستند تا به کاهش اختلاف نظرها کمک کنند. از جزئیات مذاکرات فنی صورت‌گرفته هیچ خبری منتشر نشد، اما پنج‌شنبه شب و همزمان با ترک تهران از سوی هیات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، رسانه های داخلی اعلام کردند که طرفین برای دور دیگری از گفت‌وگوها در تاریخ 12 فوریه (24 بهمن) توافق کرده‌اند. خبری که ظهر دیروز توسط بازرس ارشد آژانس نیز تایید شد. به گزارش ایسنا، هرمان ناکارتس، معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه و پس از بازگشت به وین، به خبرنگاران گفت: ما دو روز مذاکرات فشرده داشتیم. اما اختلاف‌نظر‌ها باقی مانده‌اند و به همین دلیل نتوانستیم رویکرد ساختاری را برای حل مسائل باقیمانده درباره ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران نهایی کنیم. وی اضافه کرد که بازرسانش اجازه دسترسی به سایت نظامی (پارچین) را که از مدت‌ها پیش دنبال آن بودند، پیدا نکردند و مذاکرات بعدی برای 12 فوریه (24 بهمن) برنامه‌ریزی شده است. خبرگزاری رویترز که این گزارش را منتشر کرده، در ادامه ادعا می‌کند: فقدان دستاورد جدید در این مذاکرات مانع جدیدی برای تلاش‌های بین‌المللی در راستای رفع نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران خواهد بود. همچنین به گزارش خبرگزاری فرانسه، مارک فیتزپاتریک، تحلیلگر موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک ادعا کرده است: این ناامید کننده است، اما به هیچ وجه حیرت‌انگیز نیست که ایران بار دیگر انعطاف‌پذیری از خود نشان نداده است. این خبرگزاری همچنین اندکی پس از پایان یافتن گفت و گوهای روز پنج شنبه، به نقل از یکی از دیپلمات های غربی مدعی شد مذاکرات هیچ گونه پیشرفت خاصی نداشته و توافق مورد انتظار طرفین در این گفت و گوها حاصل نشده است. شرط رسیدن به توافق از نظر ایران در همین حال، علی اصغر سلطانیه، با بیان اینکه مذاکراتی رو به جلو داشتیم، اظهار کرد: اگر آژانس ملاحظات و عبارات مدنظر ایران را در سند نهایی درج کند می‌توانیم به جمع‌بندی برسیم. وی گفت: ما مذاکرات جدی و فشرد‌ه‌ای داشتیم و اعلام کردیم آمادگی داریم تا یک روز دیگر هم این مذاکرات ادامه پیدا کند، چرا که برخی اختلاف نظرها حل شده است اما برخی دیگر نه. وی تاکید کرد: موضوعات مورد بررسی پیچیده هستند و باید بگویم در یک سال گذشته تمام بحث ما درباره دو تا سه صفحه بوده است چرا که ابعاد فنی، سیاسی، حقوقی و امنیتی دارد و باید اینها در آن لحاظ شود. ما باید ملاحظات امنیتی و سیاسی خود را در نظر داشته باشیم. وی با بیان اینکه بازرسی عادی از تاسیسات و مواد هسته‌ای مطابق معیار تعریف شده صورت می‌گیرد، خاطرنشان کرد: اما الان موضوع بر سر یکسری ادعاها با ابعاد محتمل نظامی است و ما اراده سیاسی داریم تا بی‌اساس بودن این ادعاها را بار دیگر ثابت کنیم. از سویی آژانس نمی‌تواند به حوزه‌ای وارد شود که امنیت ملی ما را تهدید می‌کند. سلطانیه در پاسخ به اینکه برخی رسانه‌های غربی این مذاکرات را بی‌نتیجه خوانده‌اند، گفت: ما پیشرفت‌هایی داشته‌ایم اما اگر منظورشان از نتیجه این است که به یک توافق و امضای سند برسیم، هنوز نتیجه‌ای به دست نیامده است؛ اما مذاکرات رو به جلو بوده است. نماینده دائمی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در یک برنامه خبری تلویزیونی سخن می‌گفت همچنین اظهار کرد که ترجیح می‌دهم وارد جزئیات نشوم. در هر دور از مذاکراتی که تاکنون صورت گرفته تلاش شده تا موارد اختلاف میان دو طرف بحث و حل و فصل شود. دفعه قبل چند موضوع حل و فصل شد. اما منجر به امضای «رهیافت ساختاری» نشد. چرا که فکر می‌کنیم ملاحظات ما هنوز رعایت نشده است. او ادامه داد: پیشنهاد برگزاری دور دیگری از مذاکرات در 12 فوریه (24 بهمن) از سوی آژانس مطرح شد و نشست بعدی قبل از نشست فصلی شورای حکام و گزارش مدیرکل آژانس درباره ایران خواهد بود. وی همچنین درباره درخواست‌های آژانس مبنی بر بازدید از سایت نظامی پارچین و برخی اخبار مبنی بر اینکه آنها در سفر به تهران از این سایت بازدید خواهند داشت، اظهار کرد: این اخبار 100 درصد اشتباه است و برخی رسانه‌های غربی آن را برای جوسازی مطرح می‌کنند. ما از ابتدا هم اعلام کردیم و در جلسه شورای حکام گفتیم تا وقتی چارچوب کار نهایی نشود، بازدید و بازرسی از مکان‌های مورد ادعا انجام نخواهد شد. ما قرار نداشتیم که در قالب مذاکرات در تهران بازدیدی صورت گیرد. آژانس هم از این مساله مطلع بود. نشست دو روزه ایران و آژانس برای مذاکرات بود و هدف دیگری نداشت. اختلاف نظر بر سر «مکان» گفت‌وگوهای ایران و 1+5 ماجرای تعیین زمان و مکان گفت‌وگوهای سیاسی میان ایران و 1+5 (شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان) همچنان ادامه دارد و به نظر می‌رسد اختلاف نظر اصلی بر سر «مکان» این مذاکرات است. چیزی که به گفته معاون وزیر خارجه روسیه ممکن است «زمان» مورد توافق برای مذاکرات را هم تحت الشعاع قرار دهد. تاکنون از استانبول و ژنو به عنوان گزینه‌های احتمالی برای دور بعدی گفت‌وگوها یاد شده است. اما در حالی که روز چهارشنبه برخی رسانه ها از تعیین 9 و 10 بهمن به عنوان زمان این مذاکرات یاد کرده بودند، وزیر امور خارجه ایران تصریح کرد: هنوز زمان و مکان مذاکرات بعدی ایران و 1+5 مشخص نیست. در همین حال به گزارش خبرگزاری خانه ملت، علی اکبر صالحی درباره پیش‌بینی آینده مذاکرات ایران و 1+5 تاکید کرد: ما اهل پیش‌بینی نیستیم، اما به آینده مذاکرات امیدواریم و به ملت ایران می‌گوییم که آینده‌ای روشن و تابناک در انتظار ماست، پس مقداری تحمل کنند. اما به گزارش خبرگزاری رویترز، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه روز پنج‌شنبه، گفت: روسیه نگران تاخیر در مذاکرات است و ما هم‌چنان برای حل هرچه زودتر این مساله با شرکای ایرانی‌مان همکاری می‌کنیم. ریابکوف تاکید کرد که توافق درباره تاریخ و مکان مذاکرات در نهایت بر عهده دفتر کاترین اشتون، رییس سیاست خارجه اروپا است که از جانب آمریکا، روسیه،‌ چین، فرانسه، انگلیس و آلمان با ایران ارتباط دارد، اما افزود که روسیه در برابر هرگونه مکانی نظر موافق دارد. دیپلمات‌های غربی و روسیه امیدوار بودند که مذاکرات در ماه دسامبر یا اواسط ماه ژانویه (ماه جاری) از سر گرفته شود. ریابکوف ضمن اشاره به اینکه مساله این است که طرفین هنوز در خصوص محل برگزاری نشست بعدی به توافق نرسیده‌اند، افزود: اگر در رابطه با این مساله توافق حاصل نشود، این امکان وجود دارد که زمان برگزاری این دیدار هم به تعویق بیفتد. در همین حال، یانگ جیه چی وزیر خارجه چین هم در دیدار معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه کشورمان که به پکن سفر کرده است نسبت به برگزاری هر چه سریع‌تر مذاکرات ایران و1+5 ابراز امیدواری کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، وی منافع این گفت‌وگوها را نه تنها برای ایران؛ بلکه برای کل منطقه و طرف‌های مختلف مؤثر و مهم دانست.